پورتال۱ آرشیو وب فارسی:ایکنا: شعب خارجی: از ویژگی های اصلی وضعیت دینی قرقیزستان این می باشد که تقریبا تمام جریانات دینی که از خارج وارد این کشور می شوند، پیروان قرقیزی پیدا می کنند.به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) شعبه آسیای مرکزی، کتاب «امنیت دینی در قرقیزستان» نوشته امیل نصرالدین اف، استادیار گروه مردم شناسی دانشگاه آمریکایی در بیشکک و نورگل اسن امان آوا، استاد گروه فلسفه و علوم اجتماعی آکادمی حقوق قرقیزستان که در ۳۸۳ صفحه در سال ۲۰۱۴ در بیشکک چاپ و منتشر شده؛ به بررسی نفوذ دینی کشورهای خارجی در قرقیزستان از دیدن کارشناسان پرداخته می باشد. در این کتاب آمده می باشد: از ویژگی های اصلی وضعیت دینی قرقیزستان این می باشد که تقریبا تمام جریانات دینی که از خارج وارد این کشور می شوند، پیروان قرقیزی پیدا می کنند. به نظر کارشناسان، موقعیت ژئوپلیتیک قرقیزستان در بسیاری از موارد تأثیر مستقیم در وضعیت دینی این کشور دارد. در این کتاب، نفوذها و تأثیرات از نظر خاستگاه جغرافیایی آنها تقسیم بندی شده می باشد. به عقیده قادر ملک اف، کارشناس قرقیزی، تقریبا تمام این نفوذها از جمله طرح های جهانی هستند و بسیاری از آنها را می توان در اقصی نقاط جهان دیدن کرد. اما به هرحال این طرح ها ریشه های جغرافیایی مشخصی دارند و می توانند به شرح ذیل بررسی شوند: سه شاخه اصلی نفوذ دینی ترکیه در قرقیزستان مؤسسات «خدمت» پیروان فتح الله گولن، «نورجیلر» پیروان دانشمند ترکی سعید نورسی(از جمله شخصیت های تاثیرگذار ترکیه در اوایل دوران جمهوری) و «سلیمان جیلار» به عنوان سه جریان متفاوت از هم، سه شاخه اصلی نفوذ دینی ترکیه در قرقیزستان به شمار می رود. مؤسسه «خدمت» بیشتر اسلام سکولار و مترقی را ترویج می دهد و مؤسسات دوم و سوم بیشتر بر آموزش و درک قرآن تأکید دارند. «نورجیلر» جلسات و اجتماعات خود را برای آموزش قرآن با تفسیر سعید نورسی در خانه ها به صورت خصوصی برگزار می کند. تعداد این خانه ها در قرقیزستان در حال حاضر ۱۲۰ خانه می باشد. «سلیمان جیلار» نیز آموزش قرآن و حدیث را هدف خود تعریف کرده؛ ولیکن بر خلاف گروه اول شرکت کنندگان در جلسات این گروه قرآن را به عربی می خوانند. به اعتقاد کارشناسان، این دو گروه خطری برای دولت و امنیت ملی ایجاد نمی کنند. امروزه شبکه مدارس ترکیه «ثبات» که توسط پیروان فتح الله گولن تأسیس شده ، محبوبیت خاصی میان مردم قرقیزستان پیدا کرده می باشد. در این مدارس دروس دینی تدریس نمی شود.عذر لعل، کارمند سابق مدرسه ثبات می گوید که معلمان مدارس ثبات سعی دارند ارزش های اسلامی مانند تمیزی(نظافت)، احترام به پدر و مادر، میهن دوستی و پرهیز از مصرف مشروبات را در فراگیران خود تربیت کنند. معلمان که اکثر آنان اتباع قرقیزی هستند اسلام را با رفتار شخصی خود به دانش آموزان می آموزند. بسیاری از کارشناسان مدل ترکیه را نمونه کامل و ایده آل می دانند که مناسب قرقیزستان می باشد؛ زیرا یک مدل مؤثر تعامل دین و دولت می باشد. این مدل از نظر اقتضای زمان کارآمد می باشد و تهدیدات در زمینه امنیت دینی را کاهش می دهد؛ زیرا تأکید اصلی این مدل بر آموزش سکولار می باشد. با این وجود، برخی کارشناسان نظرات خود را در مورد مدل ترکی و نفوذ ترکیه در قرقیزستان اظهار می کنند. آنها معتقدند که ترک ها هدف بلندمدت دارند و ثمرات نفوذ آنها نه اکنون؛ بلکه به مرور زمان و به محض بزرگ شدن فارغ التحصیلان این مدارس، خود را نشان خواهند داد. احتمال می رود این فارغ التحصیلان به مرور به مقام های حساس دولتی برسند و به شکل احزاب طرفدار ترکیه و احزاب اسلامی در آیند. به عنوان مثال، طیب اردوغان فارغ التحصیل مدرسه امامان خطیب و رهبر حزب عدالت و توسعه می باشد (یک حزب اسلامی) که از نفوذ بالا در سیاست ترکیه برخوردار می باشد. عربستان سعودی و رواج سلفی گری در قرقیزستان بیشتر کارشناسان نسبت به این موضوع که «سلفی گری» که از سوی عربستان اداره می شود، بزرگ ترین و جدی ترین خطر را برای قرقیزستان و تمام قسمت آسیای مرکزی دارد، اتفاق نظر دارند. پیروان این جریان علما و مذاهب بومی را قبول ندارند و به فتاوایی از شیوخ شاخص اینترنتی از سایر کشورها عمل می کنند. روحانیون بومی برای آنان هیچ اعتباری ندارند و آنها دائم با دیگر جماعت ها بحث و منازعه دارند. اروزبیک ملداعلی اف معتقد می باشد که در حال حاضر بسیاری از عقاید و ایدئولوژی های تروریستی از شهرهای روسیه مانند یکاترینبورگ، آستراخان و … به قرقیزستان نفوذ می کنند. همچنین این ایدئولوژی از قزاقستان نیز وارد می شود؛ زیرا در آن کشور سلفی گری بسیار رایج شده و در شکل های خشونت آمیزی خود را نشان می دهد. به اعتقاد امان سالی اف(از کارشناسان حوزه سلفی گری) بسیاری از سلفی های قزاق حتی به تکفیرگران متقن تبدیل شدند و هم اکنون عملیات های تروریستی زیادی در قزاقستان اتفاق می افتد؛ اما اخبار آن در رسانه ها منتشر نمی شود. وی محبوبیت سلفی گری در قزاقستان را این گونه توجیه می کند که در گذشته مدیران شرکت های بزرگ بودند که با عربستان رابطه اقتصادی داشتند، اکنون این مدیران در سیاست دینی این کشور تأثیر می گذارند. حکومت استبدادی و تبعیدهایی علیه جامعه مسلمانان در قزاقستان و روسیه بر نفوذ گروه های افراطی می افزاید و به نوعی تندروی و خشونت آنها را توجیه می کند. جذابیت افکار سلفی و حزب التحریر در روسیه و قزاقستان مانند قرقیزستان در سرکشی و رفتارهای معترض آن نهفته می باشد؛ زیرا این گروه ها می توانند پاسخ سؤالاتی را بدهند که برای مثال مبلّغان معمولی قرقیز(دعوت چی ها) که در مسائل سیاسی دخالت نمی کنند از پاسخ دادن به این سؤالات ناتوانند. رحمت الله اگمبردی اف، مفتی سابق قرقیزستان معتقد می باشد که اساس عملی جریان سلفی گری بیشتر بر ممنوعیت ها تکیه می کند. در ایدئولوژی سلفی نکات منفی به مراتب بیشتر از نکات مثبت می باشد؛ آنها با زندگی سنتی مخالفت می کنند در واقع این گروه برای تخریب دین سنتی ایجاد شده می باشد. ایدئولوژی و دکترین این گروه با اسلام سنتی رایج در آسیای مرکزی مغایرت دارد. شعار و پیام آنها حمایت از حکومت نیست؛ حال اینکه اسلام سنتی در آسیای مرکزی از دولت حمایت می کند. مفتی سابق قرقیزستان معتقد می باشد که در حال حاضر سلفی گری در قرقیزستان در شرایط موجود معتدل می باشد و دو مکتب سلفی (تکفیری و خوارج) هنوز خود را نشان نداده اند؛ اما بیشتر نگرانی بر سر آن می باشد که عمده جوانان قرقیز تحت تأثیر افکار این جریان مخرب قرار می گیرند. سالی اف که تحقیقات میدانی در این زمینه انجام داده می باشد می گوید که افکار سلفی بیشتر در میان جوانان اهل منظقه و مسلط به زبان روسی و نیز میان اویغوران(اقوام ترک و مسلمان سنی) مقیم قرقیزستان ترویج می شوند. علت آن این می باشد که با توجه به رشد روحیات ملی گرایانه قرقیزی، اقلیت های دیگر احساس راحتی و آرامش ندارند و روحیات معترض پیدا می کنند. به گفته محمد شریف یکی از مسئولان اداره مفتیات قرقیزستان، امروزه سلفی های قرقیزستان قصد ندارند روی کار بیایند و فرمان حکومت را به دست بگیرند؛ ولیکن آنها تاکتیک قراردادن نیروی خود را در همه حوزه های کشور انتخاب کرده اند. علاوه بر این سلفی ها در بین زندانیان قرقیزستان فعالیت های گسترده ای دارند. جمهوری اسلامی ایران و تلاش برای زدودن پدیده شیعه ستیزی در حال حاضر ایران از نظر اسلام سیاسی در جهان اسلام پیش قدم می باشد و به نظر کارشناسان، نفوذ ایران در قرقیزستان در حال حاضر بسیار کم بوده و خطر تلقی نمی شود. ایران در قرقیزستان به دنبال ترویج عقاید شیعی نیست. به گفته عزیز اسحاق اف، کارشناس قرقیزی، هدف اصلی ایران در قرقیزستان و در قسمت بهبود وجهه شیعیان در میان دیگر مسلمانان(زدودن پدیده شیعه ستیزی)، جلب اعتماد آنها و ترویج برخی آئین های دینی بومی می باشد. بیناد کوثر و رایزنی فرهنگی ایران به عنوان دو مؤسسه فرهنگی ــ آموزشی در قرقیزستان فعال هستند. بنیاد کوثر از سال ۲۰۰۲ از مرکز اسلام شناسی دانشگاه ملی قرقیزستان حمایت می کند. در حال حاضر بیش از ۱۰۰ نفر از این مرکز فارغ التحصیل شده اند که هزینه تحصیلی آنها به عهده این بنیاد بوده می باشد. با توجه به اینکه شهریه یک سال تحصیلی در این مرکز ۳۲ هزار سوم(واحد پول قرقیزستان) می باشد؛ این کمک، کمک شایانی می باشد. در بقیه موارد بنیاد کوثر و رایزنی فرهنگی ایران فعالیت های مشابهی دارند. به اعتقاد کارشناسان، حضور ایرانیان در قرقیزستان خطری جدی تلقی نمی شود؛ چراکه در اعتقادات شیعیان مفهوم جهاد وجود ندارد و این گروه سابقه عملیات انتحاری ندارند. با این حال اسلام در ایران بخش بزرگی از سیاست می باشد.

دوشنبه ، ۲۰مهر۱۳۹۴

[دیدن متن کامل خبر]