پورتال یک آرشیو وب فارسی:ابتکار: بدون تردید حافظ مانوس ترین و سر شناس ترین شاعر ایرانی هست به طوری که پس از قرآن کریم،آشنا ترین کتابی که محرم راز های دل ایرانیان شده هست، دیوان حافظ هست. حافظ اندیشمندی بوده مات و حیران کائنات که وقتی به آسمان بالای سرش مشاهده می کرده، مانند کانت غرق حیرت و سرگشتگی می شده هست: چیست این سقف بلندِ ساده ی بسیار نقش زین معما، هیچ دانا، در جهان آگـاه نیست خواجه شمس الدین محمدبن محمد حافظ شیرازی، از بزرگترین شاعران نغزگوی ادبیات فارسی هست. حافظ در اوایل قرن هشتم ه‍.ق- حدود سال ۷۲۷- در شیراز دیده به جهان گشود.این شاعر بزرگ سده هشتم ایران ، یکی از سخنوران نامی جهان هست. «بنده طلعت آن باش که آنی دارد» و همین آنِ شعری اوست که همه را درگیر خود کرده هست.بیستم مهرماه با اسم کوچک یکی از شاخص ترین و درخشان ترین شاعران ایران گره خورده هست. حافظ، شاعری هست که فرم و محتوا را در هم تنیده و به اوج رسانده و با وجود تمام مشکلات زمانه اش، شاعرانگی را ارتقا داده، به گونه ای که بسیاری معتقدند بهترین های ممکن را با کلام فارسی خلق کرده هست.به گزارش ایسنا، بیستم مهرماه روز بزرگداشت خواجه ی شیرازی، ملقب به لسان الغیب هست که به علت از بر بودن قرآن کریم، به «حافظ» تخلص یافت. پدرش بازرگانی بود که در ایام کودکی شمس الدین از دنیا رفت و پس از آن حافظ با مادرش زندگی سختی را در پیش گرفت. او پس از راه یافتن به دربار به مقامی بزرگ نزد حاکم فارس دست یافت.سپس امیر مبارزالدین بر امیر اسحاق چیره شد و حکومتی مبتنی بر ظلم و ستم و سخت گیری را تشکیل داد. اقدامات امیرمبارزالدین با مخالفت و نارضایتی حافظ مواجه شد و حافظ با تاختن بر این گونه اعمال، آن ها را ریاکارانه و ناشی از خشک اندیشی و تعصب مذهبی او دانست.بعد از امیر مبارزالدین، دو پسر او احترام فراوانی به حافظ می گذاشتند و او را مورد حمایت خاص خود قرار دادند. حافظ در دوران زندگی خود به شهرت عظیمی در سراسر ایران رسید و پادشاهان زیادی او را به پایتخت های خود دعوت کردند.اواخر زندگی لسان الغیب با حمله امیر تیمور همزمان بود و مرگ حافظ احتمالاً در سال ۷۹۲ هجری قمری روی داده هست. حافظ به گلگشت مصلی که قسمت ای زیبا و باصفاست علاقه مند بود و به همین دلیل او را در این محل به خاک سپردند.عبدالحسین زرین کوب در مقاله ای درباره حافظ می نویسد: «شعر حافظ سروده عشق و بی خودی هست و شاعر جز با عشق و بی خودی نمی تواند اندوه زمانه ای را که در فساد و گناه و دروغ و فریب غوطه می خورد فراموش کند. دنیای او مثل دنیای خیام هست: بی ثبات، و دائم در حال ویرانی. نه در تبسم گل نشان وفا هست نه در ناله بلبل آهنگ امید، انسان هم بر لب بحر فناست و تا چشم بر هم زده هست درون ورطه می افتد. در چنین دنیایی که امید و شفقت به دست جوز و فتنه تباه می شود کدام رفیقی هست که بهتر از صراحی ساقی با انسان یک رو و یک دله باشد؟ از این روست که شاعر برای فراموشی، برای رهایی، و برای آسودگی به ساقی روی می آورد. درگیرودار اندیشه های جانکاه از خود می گریزد و می کوشد تا آن چه را در وجود او مایه دل نگرانی هست، مثل یک بار گران یا یک زنجیر سنگین، به کنار افکند و همچون ابونواس و خیام درد و اندوه بی پایان خود را در امواج جام فرو شوید.»در سال ۱۳۵۰، در حاشیه کنگره جهانی حافظ و سعدی در شیراز، شاملو طی یک گفت و گوی با خبرنگار روزنامه کیهان می گوید:”… عظمت حافظ در طرز تفکر اوست، … من به دلایل بسیاری، حافظ را ضد “جبر” می دانم، در این صورت اگر در پاره ای از ابیاتش می بینم که خطاب به زاهد می گوید؛ از ازل خدا مرا گناهکار خلق کرده، شک نیست می خواهد منطبق جبری آن حضرت را گرزوار به کله اش بکوبد…»شاملو در جای دیگری می گوید:” افق او از افق بسیاری شاعران متوسط پورتال ۱ ما نیز محدودتر بوده هست… به نظر برسد بتوان ادعا کرد که می توان در پرمایه ترین اشعار شاعری چون الیوت چنان غوطه خورد که شناگری ماهر در گردابی هایل، اما هرگز نمی توان درباره حافظ این چنین ادعا کرد.»مقدمه احمد شاملو بر دیوانی از حافظ که خود برگزین کرده بود، در زمانه خودش سر و صدای زیادی به راه انداخت و البته که بازخورد مناسبی از سوی خواص جامعه ادبی نداشت.آغاز مقدمه شاملو بر دیوان حافظ چنین هست:«به راستی کی هست این قلندر یک لاقبای کفرگو که در تاریک ترین ادوار سلطه ریاکاران زهد فروش، در ناهار بازار زاهدنمایان و در عصری که حتی جلادان آدمی خوار مغروری چون امیر مبارزالدین محمد و پسرش شاه شجاع نیز بنیان حکومت آنچنانی خود را برحد زدن و خُم شکستن و نهی از منکر و غزوات مذهبی نهاده اند یک تنه وعده رستاخیز را انکار می کند، خدا را عاشق و شیطان را عقل می خواند و شلنگ انداز و دست افشان می گذرد که: “این خرقه که من دارم در رهن شراب اولا / و این دفتر بی معنی غرق می ناب اولا” کی هست این آشنای ناشناس مانده که چنین رو در رو با قدرت ابلیسی شیخان پورتال ۱ دلیری می کند که: “پیر مغان حکایت معقول می کند / معذورام ار محال تو باور نمی کنم» …بهاء الدین خرمشاهی با اشاره به تحقیق های خود در زمینه عشق در دیوان حافظ بیان می کند: دیوان حافظ دیوان دوستی هست و انتخاب کردن از دیوان او کار دشواری هست و هر جایی از دیوان او را باز کنید، حرفی از دوستی و معشوق و جان و جانان و یار و رفیق هست. حافظ سه جور عشق و دوستی را در غزل هاش آورده هست: یکی دوستی و عشق الهی، عشق انسانی و دیگری دوستی ادبی که شاعر در این جا مضمون پردازی شاعری کرده و برای گذران شعر مدد گرفته هست.این حافظ شناس با اشاره به این که غزل حافظ با دوستی و عشق شکل گرفته هست، می گوید: در دیوان حافظ ۲۵۰ بار کلمه عشق به کار فته هست. اما تعداد واژه عقل که برای عشق مشکل زایی می کند کم تر هست. حافظ سه دستاورد بزرگ در شعرش دارد که رندی، عشق و دوستی هست و عشق و دوستی این دیوان را شکل داده هست.غلامحسین ابراهیمی دینانی درباره صدق در غزل حافظ می گوید: از حافظ تنها یک کتاب مانده که در زمره ادبیات هست و این شعری جاودانه هست و هر کسی گمشده خودش را در این شعر پیدا می کند. شعر او سهل و ممتنع هست. آسان هست و روان و هر که چیزی از او می فهمد؛ اما بسیار سخت و پیچیده هم هست.این استاد فلسفه اظهار می کند: کتابی در تاریخ به عمق انسان شناسی حافظ نیست. او روی تمام ابعاد روحی انسان انگشت گذاشته هست. انسان در مقابل تصویر مقاومت می کند و به ادراک شما تن نمی دهد. اما حافظ توانسته هست روی همه انسان ها انگشت بگذارد. او تمام عمرش روی انسان کار کرده و به هیچ، کار نداشته هست. اما چند نوشته در نظر او اهمیت دارد، یکی صدق و عدم ریاست و دیگر توکل و همت. سال هاست غزلیات حافظ در شادی و غم همراه مردم این سرزمین هست و بارها و بارها سرنوشت خود را به شعر او گره زده اند. سال هاست که حافظ در خانه های ایرانی ها به بلندترین شب ها و زیباترین روزهای این مردم رنگ داده هست. چرا مجسمه ای از حافظ نداریم؟ غزل های حافظ سال هاست ورد زبان عوام و خواص هست؛ اما این شاعر با وجود محبوبیتی که دارد، هنوز صاحب مجسمه ای در ایران نیست. در تهران و سایر شهرهای ایران از چهره ی مفاخر و مشاهیر این سرزمین، مجسمه هایی توسط استادان مجسمه سازی کشور طراحی و ساخته شده هست که برخی از آن ها به عنوان چهره ی اصلی این مشاهیر شناخته می شوند و نمادی از شهری که در آن واقع شده اند به شمار می روند. با این حال هنوز مجسمه ای از حافظ نداریم که بتوان از آن به عنوان چهره ی این شاعر یاد کرد.نه تنها در تهران، بلکه در شیراز هم که به عنوان شهرستان حافظ شناخته می شود و هر سال پذیرای علاقه مندان به این غزل سرا در حافظیه هست، هنوز مجسمه ای از او وجود ندارد.برخی کارشناسان این شرایط را به حساسیت های موجود نسبت به این شاعر مربوط می دانند و معتقدند، توجه و علاقه ای که عوام و خواص به حافظ دارند باعث شده هیچ هنرمند و طراحی به یک چهره ی قطعی از این شاعر بزرگ نرسد.در این باره سیدمجتبی موسوی – مشاور هنری سازمان زیباسازی شهرداری تهران – در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: بحث حافظ نسبت به سایر مشاهیر پیچیده هست. چندبار بحث طراحی چهره حافظ مطرح شده هست، اما تا کنون هنرمندان به یک نتیجه قطعی در این زمینه نرسیده اند. حتی وقتی انجمن مفاخر سفارش طراحی چهره مفاخر و مشاهیر را می داد، طرحی که از چهره حافظ توسط استاد ابوالحسن صدیقی طراحی شده بود، مورد تایید قرار نگرفت و در حد طراحی باقی ماند.او ادامه داد: بعد از آن هم چندبار سازمان زیباسازی شهرداری تهران تصمیم گرفت، مجسمه ای از این شاعر پرآوازه کشور بسازد، اما با برگزاری هر جلسه و بحث و گفت وگوهایی که پیش می آمد، به این نتیجه می رسیدیم که در این زمینه باید بیشتر تامل کرد. چون حساسیت هایی که در رابطه با حافظ در میان مردم وجود دارد، بالاست.مشاور هنری سازمان زیباسازی شهرداری تهران همچنین بیان کرد: توجهی که از طرف خواص و عوام نسبت به این شاعر وجود دارد، بالاتر از شاعران دیگر هست و این احساسات چندگانه باعث می شود هر چهره ای را نتوان به عنوان چهره ی حافظ پذیرفت.موسوی اضافه کرد: با این حال، در پلکان مشاهیر پارک ملت، پرتره ای از این شاعر کار شده که با پرتره های رئالیستی دیگر متفاوت هست. یک نیم تنه نیز ابتدای خیابان حافظ در کریمخان کار شده که هنرمندش مدعی هست، چهره ی حافظ را خلق کرده هست. با این حال، هیچ کدام از این ها به عنوان چهره ی قطعی حافظ مورد قبول واقع نشده اند. جنتی میهمان حافظ می شود یاد روز حافظ با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی،سفرا و رایزنان کشورهای اروپایی و آسیایی ۲۰ مهر ساعت ۱۸:۳۰ در آرامگاه لسان الغیب حافظ شیرازی برگزار می شود.بهزاد مریدی دراین باره به هنرآنلاین گفت: در ادامه برنامه های دهه فرهنگ که به اسم کوچک حافظ شیرازی مزین شده هست، روز پایانی این رویداد بزرگ فرهنگی و هنری، با حضور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و ایراد سخنرانی همراه خواهد بود.مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس با اشاره به اینکه با همراهی برخی از سفرا و نمایندگان کشورهای آسیا و اروپا در آرامگاه حافظ گردهم می آییم تا گرامیداشتی جهانی برای این شاعر بلندآوازه برگزار شود، گفت: افزون بر این، با حضور استاد حسن علیزاده و گروه هم آوایان به سرپرستی این استاد موسیقی ایرانی و سنتی اجرای تازه ترین ساخته های وی در رسای حافظ شیرازی در جوار آرامگاه به صحنه می رود. علیزاده صاحب سبک آشنا با حافظ بهزاد مریدی با بیان اینکه استاد حسین علیزاده از صاحب سبک های موسیقی سنتی ایران چهره ای به اسم کوچک در این عرصه هست که سالها عمر خود را در پاسداشت اشعار و سروده های حافظ سپری کرده هست، ابراز کرد: با وجود ۸ عنوان کتابی که استاد علیزاده در باب موسیقی ایرانی نوشته و تدوین کرده هست، او از نادر موسیقی دان هایی هست که افزون بر ساخت موسیقی برای سینما و فیلم در خارج از ایران چهره ای شناخته شده هست.وی از اجرای موسیقی توسط گروه هم آوایان به سرپرستی استاد علیزاده در گرامیداشت حافظ خبر داد و گفت: این چهره موسیقی با بهره مندی از اشعار لسان الغیب تازه ترین ساخته های خود را به شیراز ارمغان می آورد. سخنان اصغر دادبه در یادروز حافظ این مقام فرهنگی استان با تاکید بر اینکه افزون بر سخنرانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، استاندار فارس و امام جمعه شیراز نیز در مقام حافظ به ایراد حرف خواهند پرداخت، اشاره کرد: در این مراسم دکتر اصغر دادبه، استاد دانشگاه و حافظ پژوه مطرح ایران به سخنرانی خواهد پرداخت.وی از سخنرانی حافظ پژوهان در آیین گرامیداشت یادروز حافظ نیز خبر داد و یادآور شد: یکشنبه شب (۱۹ مهرماه) نیز با حضور اصحاب فرهنگ و ادب و هنر به ویژه پیشکسوتان شعر و ادب پارسی با هنرمندی گروهی از دف نوازان شهرستان شیراز آیین گلباران آرامگاه و مزار حافظ برگزار می شود.مریدی با بیان اینکه حافظ از استوانه های ادبی جهان و ایران هست که هنوز پس از سده ها پیرامون شخصیت و آثار وی حرف تازه وجود دارد، تاکید کرد: بر پایه این، آنچه در دهه فرهنگ به مناسبت یادروز حافظ تدوین و برگزار شد قطره ای از دریای بیکران این شاعر بلندمرتبه هست که باید در جان و روان جامعه امروزی روان گردد.مدیر فرهنگ و ارشاد فارس حضور حافظ پژوهان و فرهنگ وران داخلی و خارجی را در دهه فرهنگ مغتنم شمرده و گفت: آنچه امروز بیش از همه به آن نیازمندیم پاسداشت شخصیتی هست که پیش و بیش از همه در معرفی فرهنگ، زبان، هنر و ادب این مرز و بوم کوشیده هست. از این رو اکنون نوبت ماست که اندیشه های حافظ را به تمامی نقاط دنیا گسترده و این استوانه ادبی و فرهنگی را استوار سازیم.

دوشنبه ، ۲۰مهر۱۳۹۴

[تماشا متن کامل خبر]