پورتال یک آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: بيكاري، سوغات شهري شدن روستايي‌ها
در بيان شدت فراگيري بيكاري در روستاها و سرايت بيماري بيكاري از شهرها به روستاها آمارها گوياترين زبان هستند.
نویسنده : نفيسه ابراهيم‌زاده‌ انتظام 

در بيان شدت فراگيري بيكاري در روستاها و سرايت بيماري بيكاري از شهرها به روستاها آمارها گوياترين زبان هستند. تازه‌ترين اين آمارها نشان مي‌دهد در حال حاضر ۱۰/۳ ميليون روستايي هيچ‌گونه فعاليت اقتصادي ندارند كه ۵/۳ ميليون از آنها زير ۳۰ سال سن دارند. اين نشان مي‌دهد در توسعه روستايي نشاني را غلط رفته‌ايم و آن را با شهري‌سازي روستاها اشتباه گرفته‌ايم.
تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، در مورد روستاها به اندازه‌اي اجحاف رخ داده بود و تا حدي شكاف توسعه ميان شهرها و روستاها عميق شده بود كه كشور بي‌رحمانه به دو بخش برخوردار و محروم تقسيم مي‌شد. بنابراين توسعه روستايي سرآمد برنامه‌هاي توسعه عدالت در سال‌هاي بعد از پيروزي انقلاب شد و براي ترميم اين شكاف عميق و كهنه، بسيج امكانات صورت گرفت. منتهي اين اقدامات بدون داشتن الگو انجام شد. به بيان ديگر در تعريف توسعه‌يافتگي، معيار شهرها و به ويژه پايتخت و امكانات موجود در آنها بود، به طوري كه هدف انتقال امكانات شهرها به روستاها يا اشتراك آنها بين شهرها و روستاها شد، با سلسله اقداماتي از اين دست، به دنبال شكستن انحصار شهرها در تخصيص امكانات بوديم.
اين هدف به اندازه‌اي محقق شد كه در برخي شاخص‌ها مانند باسوادي، دسترسي به بهداشت و خدمات سجلي و ثبتي و حتي دسترسي به آموزش عالي در سال‌هاي اخير روستاها و مراكز دور از مركز با شهرهاي بزرگ در يك سطح قرار گرفتند اما دست زدن به اين محروميت‌زدايي بدون مطالعه و برنامه، باعث شد بسياري از بيماري‌هاي شهرنشيني نيز به روستاها منتقل شود. سخت درمان‌ترين اين بيماري‌ها بيكاري و شيوع آن در ميان جوانان می باشد.
 
روستاهاي خالي، روستاييان بيكار
جديدترين گزارش منتشر شده از سوي وزارت كار از وضعيت اشتغال و بازار كار در روستاهاي كشور نشان مي‌دهد كه از مجموع ۱۷ ميليون و ۱۸۴ هزار جمعيت روستايي كشور، ۶ ميليون و ۳۴۰ هزار نفر شاغل و ۴۷۸ هزار نفر جوياي شغل هستند. نكته حائز اهميت در اين بخش اينكه ۱۰ ميليون و ۳۶۵ هزار نفر از جمعيت روستايي كشور از نظر اقتصادي غيرفعال و در واقع دچار بيكاري هستند و ۹۰۰ هزار نفر نيز داراي درآمد بدون كار هستند.
همچنين با وجود افت شديد اشتغال‌زايي بخش كشاورزي در كل كشور، ۵۰/۱ درصد اشتغال روستايي كشور در حال حاضر از طريق روستاها تأمين مي‌شود و مابقي اشتغال نيز در قالب خدمات و صنعت صورت مي‌گيرد. در اردبيل، كرمان و كردستان كشاورزي تا ۶۸/۷ درصد كل اشتغال را تشكيل مي‌دهد و در نقطه مقابل در تهران، يزد و هرمزگان كشاورزي تنها ۱۰/۷ تا ۳۳/۵ درصد اشتغال موجود را تشكيل مي‌دهد.
از مجموع ۱۰ ميليون و ۳۶۵ هزار روستايي غيرفعال كشور، بيش از ۲ ميليون نفر زير ۲۰ سال سن دارند، همچنين يك ميليون و ۱۵۸ هزار جوان روستايي تا ۲۴ ساله هنوز تكليف آينده خود را نمي‌دانند و جزو جمعيت غيرفعال اقتصادي و صرفاً مصرف‌كننده هستند.
اين آمارها وقتي حساسيت‌برانگيزتر مي‌شوند كه بدانيم حدود ۴۰ هزار روستاي خالي از سكنه نيز در كشور هستند.
 
نشاني غلط توسعه روستايي
به‌رغم وجود برنامه‌هاي توسعه روستايي و به‌رغم اينكه در اطراف و اكناف كشور پهناورمان دانشگاه برده‌ايم و جاده كشيده‌ايم، در عوض انگيزه روستانشيني و پرداختن به فعاليت‌هاي توليدي بومي را از روستاييان گرفته‌ايم و روستاها را با الگوهاي شهري توسعه داده‌ايم و روستاييان را بيكار كرده‌ايم. به عبارتي نيازهاي روستاييان را با شهرنشينان سنجيده‌ايم و رفاه روستايي را با رفاه شهرنشيني مقياس كرده‌ايم تا جايي كه حذف فاصله زندگي در روستاها و شهرها باعث انتقال مسائل بيكاري شهرنشينان به روستاها شده به طوري كه ۱۰/۳ ميليون روستايي امروز هيچ‌گونه فعاليت اقتصادي ندارند و ۵/۳ ميليون از آنها زير ۳۰ سال سن دارند. بر اين اساس مي‌توان گفت براي توسعه روستايي نشاني را غلط رفته‌ايم، در حالي كه به جاي تبديل روستاها به منظقه مي‌توانستيم روستاهاي آباد درست كنيم.
در اين ميان برخي صاحبنظران معتقدند در بروز شرايط كنوني در مديريت روستاها مي‌توان مسائل روانشناختي مديريتي را نيز در نظر گرفت كه ناشي از تفاوت نوع مشاهده ميان شهري و روستايي طي ساليان متمادي بوده می باشد.

منبع : روزنامه جوان

تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۳۹۴ – ۲۰:۱۱