پورتال۱ آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:

برخورد با کودکان خطاکار، چگونه؟ هر محیط اجتماعی قوانینی برای خود وضع کرده می باشد و اعضا موظفند آن را رعایت کنند و متخلفان هم باید انتظار برخورد و مجازات را داشته باشند. خانواده هم مثل هر واحد اجتماعی دیگری چنین چارچوب‌هایی را برای خود تنظیم کرده می باشد و از اعضای خود انتظار دارد از چنین قوانینی سرپیچی نکند.
 

کودکان به عنوان اعضای خانواده، گاهی در رفتار خود رویه ای را در پیش می گیرند که با چارچوب های تعیین شده همخوانی ندارد. در چنین مواقعی والدین برای مقابله با چنین پدیده ای و جلوگیری از تکرار آن تنبیه های برای کودک خطاکار در نظر می گیرند. تطبیق تنبیه و خطا تاکنون درباره نحوه برخورد با کودکان خطاکار و تطبیق میزان تنبیه با خطای کودک و شیوه اجرای آن مباحث گوناگونی میان کارشناسان علوم اجتماعی و روان شناسی مطرح شده می باشد. در گذشته بسیاری از والدین عادت داشتند به محض مشاهده رفتار ناپسندی از کودک، او را تنبیه بدنی کنند. این شیوه حتی در مدارس هم اجرا می شد. به نظر برسد بسیاری از خوانندگان این مطالب فلک، خط کش، سیلی و دیگر شیوه های تنبیهی بچه های درس نخوان یا بازیگوش را در مدارس به یاد داشته باشند. این شیوه ها البته امروزه منسوخ شده می باشد و اولیای آموزش و پرورش، روش های جایگزینی برای تنبیه را انتخاب کرده اند. تنبیه در لغت به معنای آگاه کردن می باشد و اگر به همین معنای ظاهری توجه داشته باشیم به نظر برسد رویکردهای جدیدی را برای جلوگیری از تکرار خطاهای کودکان در پیش بگیریم. توجه به این نکته حائز اهمیت می باشد که گاهی برای جلوگیری از رفتار نادرست کودکان، والدین ناگزیز از برخورد و در نظر گرفتن محرومیت هایی برای آنان هستند. البته باید توجه داشت میزان تنبیه در نظر گرفته شده با اندازه خطای صورت گرفته تطبیق داشته باشد؛ چون هر گونه افراط و تفریطی در این باره باعث کاهش میزان تاثیرگذاری و احتمالا تبعات و آثار منفی خواهد بود. خانواده ها برای تربیت فرزند از روش های متفاوتی استفاده می کنند. برخی خانواده ها آزادی مطلقی به فرزندان خود می دهند و تصور می کنند چنین رفتاری به نفع کودکانشان می باشد و زمینه هر گونه سرخوردگی در دوران کودکی را از بین می برد. برخی والدین هم با وضع قوانین خشک و غیرمنعطف، کودکان خود را در شرایط سختی قرار می دهند و هیچ گونه تخطی از چارچوب های تعیین شده خانوادگی را برنمی تابند و اگر با خطایی از سوی فرزند خود مواجه شدند تنبیهات سختی برای آنان در نظر می گیرند. هر دو رویه که شامل افراط و تفریط های رفتاری می باشد تبعات منفی در سیر تربیتی فرزند خواهد گذاشت. هماهنگی والدین نکته قابل تامل دیگر آن که در نوع برخورد و مواجهه با خطای صورت گرفته از سوی فرزند، بین پدر و مادر تناسبی به لحاظ رفتاری وجود ندارد. ممکن می باشد پدر سختگیر باشد و مادر عاطفی یا برعکس. این تفاوت ها در محیط خانوادگی باعث کم تاثیر یا بی تاثیر بودن تنبیهات درنظر گرفته برای کودکان می شود. هماهنگی و هم نظری والدین و در پیش گرفتن رویه یکسان در مواجهه با کودکان خطاکار یکی از روش های موثر تربیتی می باشد. توجه به این مساله نیز مهم می باشد خانواده یکسری اصول و قوانینی دارند که بر پایه برخی هنجارها بنا شده می باشد. این اصول باید از سوی تک تک اعضای خانواده محترم شناخته شود. این که برخی والدین به محض مواجه شدن با تخطی فرزندان برای چارچوب های وضع شده مرتب و مکرر استثنا و تبصره قائل شوند باعث ایجاد ناهمگونی در گفتار و رفتار والدین در خانواده خواهد شد. پدر و مادر باید تعریف مشخصی از تنبیه، تشویق و برنامه هایی منظم برای اجرایی شدن آن داشته باشند. به عبارت دیگر والدین باید بدانند هدف از تنبیه و تشویق چیست و آیا دادن مشوق ها یا ایجاد محرومیت ها برای کودکان تاثیر مثبت در روند زندگی آنان دارد؟ برخی والدین خواسته یا ناخواسته به محض مشاهده یک ناهنجاری در رفتار کودکان، از سر خشم با فرزندان خود برخورد می کنند و برای این که نشان دهند چقدر از خطای آنان ناراحتند موقع گفته گفتن عبارات تحقیرآمیز به کار می برند. تنبیه کلامی حد و اندازه ای دارد و نباید از هر نوع عبارتی که باعث سرخوردگی و تحقیر کودک می شود، استفاده کرد. گاهی والدین برای جلوگیری از خطای کودک، او را در جمع همسالانش به باد انتقاد می گیرند و تصور می کنند با چنین برخورد تندی دیگر کودک خطای خود تکرار نخواهد کرد. به نظر نمی رسد چنین روشی در برخورد با کودک موثر باشد. در تحلیل شخصیتی، بسیاری از انسان هایی که آنها را به عنوان عناصر هنجارشکن در جامعه می شناسیم، تحقیرها و سرخوردگی های دوران کودکی به عنوان یکی از عوامل و انگیزه های بزهکاری مطرح می شود. کودکی که به واسطه این تحقیرها از آزادی های لازم برخوردار نباشد، ممکن می باشد در سال های بعد عقده های فروخورده خود را در قالب رفتارهای هنجارشکن در سطح جامعه نشان دهد. وجود چنین آدم هایی نشان می دهد برخی والدین در تربیت درست و منطقی فرزندان از توفیق چندانی برخوردار نیستند. عواقب تنبیه بدنی تنبیهی که دربرگیرنده برخوردهای خشن و همراه با آسیب های جسمی برای فرزندان باشد عوارض و تبعات فراوانی در پی خواهد داشت و ممکن می باشد در آینده منشا بسیاری از رفتارهای ضداجتماعی باشد. ممکن می باشد چنین رفتارهایی بعدها از سوی فرزندانی که پدران و مادران آینده هستند، تکرار شود و آنها هم چنین مواجهاتی با کودکان خود داشته باشند و این بدرفتاری با کودک نسل به نسل منتقل خواهد شد. تنبیهی که با خطای صورت گرفته تناسبی نداشته باشد محیط ناامنی را برای کودکان فراهم می کند. شهاب سلیمی جام جم

&nbsp

چهارشنبه ۲۹ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۰۵:۴۵