واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: رقابت شليك به داعش
ديويد كامرون، نخست‌‌وزير بريتانيا، در نهايت بعد از مشاجرات مفصل سياسي توانست رأي مثبت مجلس عوام را براي انجام عمليات نظامي عليه داعش در خاك سوريه به دست بياورد.
نویسنده : سيدرحيم نعمتي 

ديويد كامرون، نخست‌‌وزير بريتانيا، در نهايت بعد از مشاجرات مفصل سياسي توانست رأي مثبت مجلس عوام را براي انجام عمليات نظامي عليه داعش در خاك سوريه به دست بياورد. طولاني شدن مباحث نمايندگان در اين مجلس و حدود ۱۱ ساعت بحث و جدل فشرده بين آنان به ۳۹۷ رأي مثبت در برابر ۲۳۳ رأي منفي منجر شد كه همين مقدار رأي مثبت چراغ سبزي براي كامرون بود تا بي‌معطلي جنگنده‌هاي تورنادو را به مأموريت جنگي بفرستد. حالا بريتانيا هم به صفي پيوسته كه بيش از يك سال و نيم قبل توسط امريكا شكل گرفته بود و در ماه‌هاي اخير هم روسيه از موضعي متفاوت با ائتلاف امريكايي به اين جبهه وارد شده بود و فرانسه هم با فرستادن ناو هواپيمابر شارل دوگل خود يكي ديگر از بازيكنان اين عرصه بود. شكي نيست كه حملات تروريستي ۱۳ نوامبر در رأي مجلس عوام تأثير داشت. مخالفت‌هاي جرمي كوربين، رهبر حزب كارگر، با درخواست كامرون هم نتوانست راه به جايي ببرد و هم‌حزبي‌هاي خود را متقاعد به رأي منفي بكند. مشاركت بريتانيا با تشديد حملات ديگر كشورها باعث مي‌شود تا حجم حملات هوايي عليه داعش افزايش يابد اما مسئله اساسي هنوز به قوت خود باقي و آن در نابودي داعش با افزايش اين حملات است.

   شك و ترديدها
حملات هوايي ائتلاف امريكايي در طول بيش از يك سال و نيم اخير نشان داده كه تنها با بمباران مواضع داعش نمي‌توان انتظار نابودي اين گروه تروريستي را داشت. باراك اوباما، رئيس‌جمهور امريكا، براي توجيه عمليات اين ائتلاف و موفقيت‌آميز بودن برنامه نظامي‌اش ماه ميلادي گذشته تأكيد بر نابودي داعش داشت و گفته بود داعش قدرت خاصي ندارد و در حقيقت، امريكا قادر است قدرت داعش را مهار كند. آسوشيتدپرس اظهارنظر صريح ژنرال جوزف دانفورد، رئيس ستاد مشترك ارتش امريكا را منتشر كرده كه به صراحت گفته داعش نابود نمي‌شود. دانفورد تأييد كرده كه به نظر مي‌رسد داعش از نظر تاكتيكي در برخي مناطق سوريه مهار شده اما گسترش آن در جاهاي ديگر سوريه و حتي ديگر كشورها باعث شده تا كار بسيار سخت بشود. اين اظهارنظرنشان مي‌دهد كه مقام‌هاي ارشد امريكايي آن نوع خوش‌بيني اوباما در نبرد با داعش را ندارند و نسبت به نابودي اين گروه تروريستي شك و ترديدهايي دارند. در واقع، همين شك و ترديدها در ۱۱ ساعت بحث و جدل‌هاي مجلس عوام هم مطرح شد و كوربين بعد از رأي مجلس عوام نوشت:«واقعيت اين است كه طرح ديويد كامرون و استدلال‌هايش متقاعد‌كننده نبود. نيروي زميني قابل اعتمادي در سوريه وجود ندارد و برنامه‌اي هم براي توافق ديپلماتيك در كار نيست. از روز پنج‌شنبه گذشته كه او برنامه‌اش براي حمله هوايي در سوريه را مطرح كرد، مخالفت با اين برنامه در سرتاسر كشور، پارلمان و حزب كارگر رو به افزايش بوده است. شايد طنز تاريخي در اين باشد كه افزايش روحيه جنگ‌طلبي غرب عليه داعش درست بر اساس همان مبنايي شكل گرفته كه اوباما ۱۳ سال قبل با آن مخالفت كرده بود.

   جنگ احمقانه و نينديشيده
اوباما در اكتبر ۲۰۰۲ سناتور در مجلس سنا از ايالت ايلينو بود و در مورد لشكركشي امريكا به افغانستان ‌گفت:«من مخالف هرنوع جنگ نيستم. آنچه با آن مخالفم جنگي احمقانه و نينديشيده است كه نه بر پايه خرد بلكه بر مبناي خشم باشد». به نظر مي‌رسد كه او بعد از اين سال‌ها حرف آن زمان خود را فراموش كرده و در جبهه‌بندي عليه داعش خود را درگير جنگي كرده كه ۱۳ سال قبل احمقانه و نينديشيده خوانده بود. كوربين درست همان حرف ۱۳سال پيش اوباما را حالا بر زبان مي‌آورد و معتقد است كه برنامه نظامي كامرون نه بر پايه خرد بلكه بر مبناي خشم است، خشمي كه بعد از ۱۳ نوامبر توجيه ظاهري پيدا كرده همچنان كه اين خشم بعد از ۱۱ سپتامبر لشكركشي امريكا به افغانستان را توجيه مي‌كرد. يك دليل بي‌خردي اين خشم در طرح كامرون به مجلس عوام و ادعاي عجيب او از وجود نيروي ۷۰ هزار نفري ميانه‌روي سوري است. كامرون مدعي شده كه چنين نيرويي وجود دارد و رابرت فيسك، تحليلگر سرشناس انگليسي، در ستون يادداشت روزنامه اينديپندنت ادعاي او را در اين مورد به شدت نقد و حتي تمسخر كرده است. فيسك از افسانه كامرون مي‌گويد كه اگر ادعاي او از وجود ارتش ۷۰هزار نفري درست مي‌بود بايد خيلي زودتر از اين دمشق را به تصرف خود درمي‌آورد و بشار اسد را از قدرت كنار زده بود و مي‌نويسد: «با وجود همه اين مسائل، نخست‌وزير كامرون غلو مي‌كند و با فتوشاپ روي نقشه سوريه، مدعي وجود ۷۰ هزار نفر نيروي ميانه‌رو در اين كشور مي‌شود». جداي از كامرون، ديگر رهبران غربي مثل اوباما هم مدعي چنين نيرويي شده‌اند اما وقتي كه هزينه هنگفت بيش از ۵۰۰ ميليون دلاري را براي آموزش و مسلح كردن اين نيرو خرج مي‌كند، در عمل تنها پنج نفر را دارد كه مي‌تواند آنها را نيروي ميانه‌رو در سوريه بخواند. اينديپندنت براي تشريح يادداشت فيسك جنگ‌طلبي كامرون را با سياست توني بلر مقايسه كرد كه شريك لشكركشي جورج بوش بعد از ۱۱ سپتامبر بود و در اين مورد هم بريتانيا را درگير جنگي مي‌كند كه نتيجه آن مثل گذشته است چراكه در شرايطي قرار مي‌گيرد كه تعداد زيادي از طرف‌هاي درگير وجود دارند و هر يك داراي منافعي مخالف و به طور كامل متفاوت با طرف ديگر است. اين وضعيت مثل همان شرايط ۱۵ سال گذشته است كه اوباما جنگ احمقانه خوانده بود اما با چه شرايطي مي‌توان از بار حماقت اين جنگ كاست تا آن كه جنگ با گروه تروريستي داعش بتواند به نتيجه قابل قبولي ختم بشود.
 
  واقعيت‌هاي داعش
از حملات ۱۳ نوامبر به بعد موج جنگ‌طلبي در غرب عليه داعش شدت گرفته اما به موازات آن توجه به واقعيت‌هاي مرتبط با اين گروه تروريستي نيز افزايش يافته است. اين واقعيت‌ها بيشتر از هر چيز به توان مالي اين گروه تروريستي مربوط مي‌شود كه به خصوص معاملات غيرقانوني نفت و حاميان اين گروه در ديگر كشورها براي انجام اين معاملات بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. وزارت دفاع روسيه تصاوير و مستندات غير‌قابل انكاري از دخالت دولت تركيه در اين معاملات را منتشر كرده كه نشان مي‌دهد آنكارا به صورت سازماندهي شده در اين معاملات دست دارد و تانكرهاي نفت را از مرز خود به مناطق داعش مي‌فرستد تا نفت سوريه را به تركيه قاچاق بكنند. وجه ديگر توان مالي داعش مربوط مي‌شود به حاميان مالي اين گروه در ميان كشورهاي عربي كه عربستان سعودي و برخي از شيوخ خليج فارس در آن نقش دارند. يانيس واروفاكيس، وزير سابق دارايي يونان در گفت‌وگو با ميدل ايست مي‌گويد كه تنها راه‌حل از گرسنگي مردن داعش است و تنها راه براي انجام اين امر تحت فشار قرار دادن عربستان سعودي و امارات است كه از آنها (تروريست‌هاي داعش) حمايت مي‌كنند. جنگنده‌ها و بمب‌افكن‌هاي روسيه در مدت اخير به خط مواصلاتي از تداركات و قاچاق نفت بين تركيه و داعش حمله كرده‌اند و روسيه توانسته با اين حملات توان مالي داعش از راه فروش نفت را به نصف تقليل بدهد. شايد اين حملات روسيه تأثيرگذار باشد اما نمي‌توان گفت كه تمام‌كننده است چراكه حمايت مالي كشورهاي عربي از داعش شبكه گسترده‌اي را تشكيل مي‌دهد و بدون فروپاشي اين شبكه، داعش همچنان مي‌تواند هزينه‌هاي نيروهايش را تأمين كرده و به حملات ايذايي و تاكتيكي خود در عراق و سوريه ادامه بدهد. وجه ديگر واقعيت داعش در عرصه ميداني است كه به خصوص در سوريه، تنها با اتكاي به نيروي رزمي قابل توجه مي‌توان جنگ با داعش را به نتيجه‌اي در حد نابودي اين گروه رساند. واقعيت اين است كه جز ارتش سوريه چنين نيرويي در عرصه ميداني وجود ندارد و كامرون نمي‌تواند با آن ارتش خيالي خود به جنگ با داعش برود. ولاديمير پوتين در سخنراني خود در سازمان ملل بر نقش ارتش سوريه تأكيد داشت و گفت جبهه غرب نمي‌تواند عامل ارتش سوريه در جنگ با داعش را ناديده بگيرد. مجموعه اين واقعيت‌ها نشان مي‌دهد كه جنگ داعش تنها در حملات هوايي خلاصه نمي‌شود و نمي‌توان داعش را همچون هدفي دانست كه با اين حملات از پا درمي‌آيد. برخلاف چنين تصوري بايد گفت كه جنگ با داعش بايد در تمام اين زمينه‌ها پيش برود و شايد غرب به دليل اهداف سياسي خود حاضر به قبول اين موضوع نباشد به خصوص اينكه برخي از كشورهاي غربي و عربي مثل امريكا و عربستان برخي از گروه‌هاي تروريستي حاضر در سوريه را سرمايه خود در اين كشور مي‌دانند. با وجود اين، روسيه سعي دارد با حضور مؤثر خود در سوريه نقش تعيين‌كننده‌اي در متقاعد كردن جبهه غرب داشته باشد و دولت و ارتش سوريه هم آمادگي خود را براي همكاري در جنگ با داعش اعلام كرده‌اند.

منبع : روزنامه جوان

تاریخ انتشار: ۱۳ آذر ۱۳۹۴ – ۱۶:۰۰