پرسش: در مورد غذای کودک ۶ ماه و نیمه آیا حریره بادام به صورت آماده هم در بازار موجود می باشد؟ آیا ضرری برای کودک ندارد؟ سرلاک را از چند ماهگی می توان به او داد؟

پاسخ: اگر حریره بادام آماده هم باشد، به علت داشتن مواد نگه دارنده، بهتر می باشد خودتان در منزل به صورت تازه آن را تهیه کنید. شما از پایان شش ماهگی می توانید غذاهای جامد، سرلاک و غیره را به کودک بدهید.
شروع تغذیه كودك با غذاهای جامد یكی از مهمترین دغدغه های مادران شیرده می باشد، تا زمانی كه كودك تنها شیرمادر می خورد، اطمینان كامل وجود دارد كه كلیه نیازهایش تامین می شود، ولی زمانی كه باید مادر غذا دادن به كودك را شروع كند، همیشه نگران می باشد كه چه چیزی به كودك بدهد تاهمچنان خوب رشد كند.

دو سال اول زندگی كه مشخصه آن رشد و تكامل سریع فیزیكی می باشد، زمانی می باشد كه بسیاری از تغییرات، تحت تأثیر دریافت مواد مغذی می باشند. نوزادان سالمی كه با كفایت بالای موادمغذی، تغذیه می شوند، انرژی كافی برای یادگیری و پاسخ دادن به محرك های محیط را دارند و همین امر سبب می شود تا والدین با آنها ارتباطی عاطفی تر داشته باشند.

همانطور كه مشخص گردید، تغذیه انحصاری با شیرمادر در ۶ ماه اول زندگی برای رشد و تكامل كودك از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. اما از سن ۶ ماهگی به بعد، شیرخوار علاوه بر شیرمادر به غذاهای سالم، مناسب، كم حجم و پرانرژی نیاز دارد. این غذاها در شروع، غلظتی كمی بیشتر از شیرمادر دارند و به تدریج بر مقدار، غلظت و تنوع آنها افزوده می شود. البته در این مدت هم هنوز غذای اصلی شیرخوار، شیرمادر می باشد. اما فقط و به طور انحصاری شیرمادر غذای وی نمی باشد، بلكه با استفاده از یك روش صحیح می باید مصرف غذاهای كمكی را آغاز نمود.

زمان شروع غذای جامد

بهترین زمان شروع تغذیه تكمیلی نوزاد، زمانی می باشد كه كودك به میل کردن غذای سر سفره علاقه نشان می دهد و بهترین زمان از ۴ تا ۶ ماهگی می باشد. كودك دهان را به حالت جویدن تكان می دهد و حركت زبانش عوض می كند و در سن شش ماهگی دست دراز كرده و تمایل دارد كه غذای والدین را بگیرد.
دلیل شروع غذای كمكی این می باشد كه از سن ۶ تا ۹ ماهگی كودك به منابع آهن احتیاج دارد و از سن ۸ تا ۹ ماهگی شیر مادر دیگر انرژی مورد نیاز كودك را تأمین نمی كند. اگر در فاصله ۹ تا ۱۲ ماهگی غذای جامد را شروع نكنید، در آینده كودك دچار مشكلات زیادی در زمینه قبول غذاهای جامد خواهد شد و اگر كمتر از ۳ ماهگی به كودك غذای جامد بدهیم، خصوصاً اگر سابقه آلرژی در خانواده باشد، احتمال ایجاد آلرژی غذایی در كودك بسیار زیاد می شود.

حتی در بعضی موارد امكان دارد كه غذای كمكی را از سن ۳ ماهگی شروع كنیم، زمانی كه كودك حتی پس از میل کردن شیر هم گرسنه بنظر می رسد و یا رشد كودك با میل کردن شیرمادر در حد كافی نیست. دراین زمان نباید سعی كنیم كودك را با شیر خشك سیر كنیم زیرا با میل کردن شیرخشك كم كم علاقه اش را به میل کردن شیرمادر از دست می دهد.

پس كلیه این مطالب بیان می دارد كه بر اساس تمایل و علاقه نوزاد تغذیه تكمیلی را شروع كنیم، نه در زمان و ساعت مشخص.

اصول تغذیه تكمیلی

– حتماً از موادی استفاده شود كه بعدها در سفره خانواده وجود دارد.
– بعد از تغذیه شیرخوار با شیرمادر، غذای كمكی به او داده شود و هرگز قبل و یا در فواصل تغذیه با شیرمادر از غذای كمكی استفاده نشود.

– از یك نوع ماده غذایی ساده شروع شود و كم كم به مخلوطی از چند نوع افزایش یابد.

– از یك قاشق مرباخوری شروع و به تدریج بر مقدار آن اضافه شود( به استثنای زرده تخم مرغ كه به اندازه یك نخود شروع می شود).

– موادغذایی چه از نظر نوع و چه از نظر مقدار، باید به تدریج به غذای شیرخوار اضافه شود.

– بین اضافه كردن موادغذایی مختلف ۵ تا ۷ روز فاصله باشد تا شیرخوار اول به یك غذا عادت كند، بعد غذای جدیدی به او داده شود. این كار باعث می شود كه اگر ناسازگاری به یك ماده غذایی وجود داشته باشد شناخته شود و دستگاه گوارش شیرخوار نیز فرصت می یابد كه به موادغذایی عادت كند.

– در شروع، غذاها باید نسبتاً رقیق و غلظت آنها كمی بیشتر از شیرمادر باشد و به تدریج بر غلظت آنها افزوده گردد. این كار به یادگرفتن عمل جویدن كمك می كند.

– تنوع در غذاهای كمكی رعایت شود.

– غذاهای سرخ شده به كودك ندهد.

– اگر كودك تمایل داشت بجای سبزیجات میوه های شیرین را شروع كنید. البته بهتر می باشد ترتیب دردادن مواد غذایی رعایت شود، ولیكن به علایق كودك اهمیت دهید.

– هیچ گاه كودك را با غذا تنها نگذارید، چون امكان دارد موجب خفگی او شود.

– به غذای شیرخوار شكر زیاد یا نمك اضافه نكنید، زیرا حساسیت نوزاد به طعم ها با بزرگسالان متفاوت می باشد.

چگونه غذا دادن به كودك را شروع كنیم

بهتراست غذای كودك را با لعاب برنج شروع كنید. مزیت برنج این می باشد كه خیلی كم حساسیت زاست و تقریباً نشاسته خالص می باشد، از این رو معده كودك براحتی آنرا هضم می كند. برای اولین بار، نیم تا یك ساعت پس از شیرخوردن، لعاب برنجی تهیه كنید كه كمی غلیظ تر از شیر مادر باشد و با قاشق مناسب اندازه دهان كودك یك قاشق لعاب برنج به او بدهید. در روزهای بعد به مرور حجم و غلظت این غذا را اضافه كنید و براساس تمایل كودك به او غذا بدهید.
پس از دو هفته غذای دوم یعنی فرنی را شروع كنید. برای تهیه فرنی از شیر پاستوریزه و نشاسته استفاده كنید و غذای دوم فرنی می باشد. از آخر ماه هفتم سوپ را شروع كنید.

باید توجه داشته باشید كه غذای كمكی نوزاد باید، با حجم كم دارای بیشترین انرژی باشد یعنی غذای كودك نباید رقیق باشد، چون حجم معده كودك كم می باشد و باید در كمترین حجم، بیشترین انرژی را داشته باشد. غذای او باید نرم باشد، ولی سعی كنید در مرحله شروع سوپ، فقط سبزیجات كاملاً پخته را با چنگال نرم كنید، چون اگر همیشه غذا له شده باشد كودك در یادگیری جویدن مشكل پیدا می كند. از مواد غذایی استفاده كنید كه بطور معمول در غذای خانواده وجود دارد.

باید غذای كودك را یك بار در روز تهیه كنید و پس از رسیدن به حرارت مناسب و له كردن قطعه های درشت، به كودك بدهید. بقیه غذا را در یخچال نگهداری كنید و در زمان مناسب گرم كرده، به او بدهید.

نحوه شروع و ادامه غذای كمكی

غذای كمكی با فرنی آرد برنج شروع می شود( حساسیت شیرخوار به برنج كمتر می باشد تا گندم). سپس در هفته دوم می توان حریره بادام را به رژیم غذایی كودك افزود. در دو هفته آخر ماه هفتم می توان سوپ را به رژیم غذایی نوزاد افزود كه این سوپ حاوی گوشت بدون چربی( كه بترتیب اولویت و ارجحیت شامل گوشت گوسفند، مرغ و گوساله می باشد)، برنج و هویج می باشد. سپس هر ۳ روز یك بار، یك نوع سبزی به سوپ اضافه گردد؛ مانند جعفری، گشنیز، لوبیا سبز، كدوسبز، كرفس و… . ولی باید توجه داشت كه سبزی در آخرین لحظات پخت سوپ، اضافه شود و اسفناج هم تا یك سالگی به سوپ اضافه نگردد. نباید به سوپ نمك، شكر یا چاشنی افزود. در ماه هشتم زرده تخم مرغ به رژیم غذایی شیرخوار اضافه می شود. ( تا زیر یك سال از مصرف سفیده تخم مرغ توسط كودكان اجتناب شود) . در این زمان كم كم می توان از سبزی های نشاسته ای مثل سیب زمینی، كدو حلوایی و نخود فرنگی نیز در سوپ استفاده كرد( به فاصله هر ۳ روز). در دو هفته دوم ماه هشتم، ماست نیز داده می شود. بعلاوه از پوره های سیب زمینی و هویج نیز می توان استفاده كرد. در ماه نهم در هفته اول می توان از حبوبات نیز در سوپ شیرخوار استفاده كرد . مصرف حبوبات از عدس و ماش كه هضم آسان تری دارند، شروع می شود. در مورد لوبیا چیتی و لوبیا قرمز بهتر می باشد از قبل آنها را خیس كرده، پوستشان را جدا نموده و بعد از پختن به سوپ اضافه نمود. اضافه كردن كره یا روغن مایع به سوپ برای شیرخوارانی كه خوب وزن نمی گیرند، توصیه می شود. در دو هفته آخر ماه نهم، آب میوه را نیز می توان شروع كرد( كیوی، توت ها، خربزه، آلبالو و گیلاس به علت ایجاد حساسیت درشیرخوار، تا یك سالگی توصیه نمی شود). در دو هفته اول ماه دهم می توان از خود میوه استفاده نمود( پوست و هسته جدا شده و با پشت قاشق نرم گردد) و در دو هفته دوم ماه دهم، می توان از سبزی های سبز نیز در سوپ استفاده نمود ( هر بار یك نوع سبزی افزوده شود) . توجه نمایید كه میوه ها و سبزی ها جزء غذاهایی هستند كه در اواخر سال اول توصیه می شوند( بعد از دیگر گروه های غذایی)، چرا كه كالری آنها نسبت به دیگر گروه های غذایی كمتر می باشد. در دو ماه دیگر نیز با توجه به اشتهای كودك از انواع سوپ، كته و پوره می توان استفاده نمود.
به خاطر داشته باشید كه در این ۶ ماه دوم سال اول، تغذیه با شیرمادر به طور مكرر و برحسب تقاضا و تمایل شیرخوار در تمام شبانه روز وقبل از هر وعده غذای كمكی باید مورد توجه قرار گیرد.

به طور كلی در كودكان زیر یك ساله از دادن غذاهای زیر اجتناب گردد:

شیرگاو- سفیده تخم مرغ- انواع توت ها- كیوی- گیلاس- آلبالو- بادام زمینی- پنیر- شكلات- میگو- فلفل- ادویه- ترشی- نمك- نوشابه های رنگی گازدار- لپه و نخود- عسل- اسفناج- كلم- قهوه و چای- آجیل- سوسیس- ذرت- دانه انگور- دانه كشمش.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي می باشد يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.