پرسش: برای بزرگتر کردن چانه ی یک کودک ۱۲ ساله چه ویتامین، غذا یا راه طبیعی تجویز می کنید. آیا با تغذیه این ایراد که کمی هم ارثی می باشد درست می شود؟

پاسخ: یک پسر ۱۲ ساله در حال رشد می باشد و نمی توان در مورد استخوان های او نظر داد. در ضمن همانطور که می دانید استخوان بندی بدن مقدار زیادی ارثی می باشد و نمی توان با تغذیه چانه را بزرگ کرد.اما تغذیه صحیح و استفاده از منابع غنی کلسیم در رشد قدی و استحکام استخوان ها و دندان های پسرتان بسیار موثر می باشد.پیشنهاد می کنم او را به یک متخصص ارتودنسی نشان دهید تا اگر ایشان مشلی را تشخیص دادند ،برای رفع آن اقدام کنند.

کلسیم را عموماً می شناسید و می دانید که در استخوان ها وجود دارد و کمبود ان موجب پوکی استخوان می شود و اطلاع دارید که کلسیم به میزان فراوان در شیر وجود دارد . پس چرا بانوان میانسال و مسن ما با وجود اطلاع از این مساله مبتلا به پوکی استخوان می شوند؟ این حقیقت نشان می دهد که باید بیشتر در مورد کلسیم بدانیم و منابع دیگر ان را بهتر بشناسیم.

کلسیم، فراوان ترین مینرال * موجود در بدن می باشد. بدن ما تقریباً ۱ کیلو گرم کلسیم دارد. البته در افراد مختلف با استخوان بندی متفاوت، مسلما این میزان فرق می کند. بیشتر کلسیم در استخوانها و دندانها نشسته می باشد و تنها ۱% ان در بقیه بدن وجود دارد که همین ۱ درصد اعمال زیادی انجاممی دهد، مثلاً انقباض همه ماهیچه های ما بسته به وجود کلسیم می باشد .

جذب و انتقال کلسیم

جذب ان در خون به صورت یون کلسیم و از دیواره روده صورت می گیرد.عاملی که موجب افزایش جذب کلسیم می شود ویتامینD می باشد ، به همین دلیل قرصهای مکمل کلسیم را با ویتامینD تهیه می کنند. لذا اگر منابعی را که دارای این ۲ عنصر می باشد مصرف کنید که کلسیم موجود در انها بهتر جذب می شود.

در صورتی که در غذا، ماده ای بنام اگزالات باشد، جذب کلسیم ان کاهش می یابد و به همین دلیل می باشد که کلسیم اسفناج و چغندر، به خوبی کلسیم شیر جذب نمی شود.

اسید فیتیک موجود در سبوس گندم نیز جذبCa را کاهش می دهد ولی این مسئاله زمانی اثر گذار می باشد که مصرف ان خیلی زیاد باشد مثل گیاهخواران مطلق.

دریافت کلسیم کافی ، اثرات مثبتی در کاهش فشار خون افراد مبتلا به فشار خون دارد تنظیم میزان کلسیم بدن ، بر عهده هورمونهایی می باشد که از غده تیروئید ترشح می شوند.

دریافت کلسیم کافی اثرات مثبتی در کاهش فشار خون افراد مبتلا به فشار خون بالا دارد.

عملکرد کلسیم در بدن

* کلسیم عامل استحکام استخوانهاست. کلسیم کافی باید در غذای نوجوانان قبل از بلوغ وجود اشته باشد تا استخوانها تراکم مناسبی بیابند و در سالمندی به پوکی استخوان مبتلا نشوند.

* کلسیم برای عملکرد عضلات ضروری می باشد و تا کلسیم وجود نداشته باشد حرکت امکان پذیر نمی باشد .

* انتقال پیامهای عصبی با واسطه یون کلسیم صورت می گیرد.

* کلسیم در یکی از مراحل انعقاد خون دخیل می باشد.

همانطور که متوجه شدید، کلسیم فعالیتهای زیادی را در بدن بر عهده دارد.

عوارض کمبود کلسیم

عوارض کمبود کلسیم در کودکانراشیتیسم، در میانسالاناستئو مالاسی ، و در بزرگسالان استئوپروز می باشد.

این بیماری ها در اثر کمبود ویتامین Dنیز بروز می کند، پساگر می خواهید استخوانهای محکمی داشته باشید بهتر می باشد مراقب مصرف ویتامینD هم باشید. کمبود شدید کلسیم، انقباض شدید عضلات به حالت کزاز را به دنبال دارد که ابتدا به صورت گرفتگی عضلات دیده می شود.

البته این حالت کمتر رخ می دهد و انچه ما بیشتر از کمبود کلسیم دیده ایم، پوک شدن استخوانها در سنین بالاست که برای جلوگیری از ان باید از نوجوانی به فکر باشیم.

کلسیم از راه پوست هم به هدر می رود فعالیت زیاد در حرارت بالا و تعرق زیاد، دفع پوستی کلسیم را افزایش می دهد .

چرا که در اثر بالا رفتن سن، درد استخوان، راحت شکسته شدن و دیر جوش نوش جان کردن استخوانها گریبانگیرمان می شود .

میزان مورد نیاز کلسیم روزانه۸۰۰ تا۱۲۰۰میلی گرم می باشد.برای یک پسر ۱۲ ساله روزانه ۳ لیوان شیر یا ماست مورد نیاز می باشد.

برای جلوگیری از ابتلاء به استئوپروز چه باید بکنیم ؟

· دریافت کلسیم، و ویتامینDباید در حد استاندارد باشد.

· نباید سیگاربکشیم.

· نباید قهوه و چای بیش از حد مصرف کنیم.

· نباید دیورتیک (داروهای مدر) بیش از حد مصرف کنیم.

· باید بیشتر خود را در معرض خورشید قرار دهیم تا ویتامین Dدر زیر پوستمان تولید شود.

· در هر سنی که هستیم دست از ورزش کردن و فعالیتهای بدنی برنداریم، چراکه کم تحرکی استخوانها را پوک می کند.

· مصرف کافی منابع ویتامین Dرا فراموش نکنیم.

منابع کلسیم کدامند؟

انواع لبنیات غنی ترین و بهترین منبع کلسیم هستند و کلسیم موجود در انها براحتی جذب می شود. هر لیوان شیر ۳۰۰ میلی گرم کلسیم دارد که یک سوم ِ نیاز روزانه ما را تامین می کند.

ماست، پنیر و بستنی هم چون از شیر تهیه می شوند کلسیم قابل توجهی دارند.

ماهی نیز منبع خوبی برای کلسیم می باشد ماهی هایی چون ماهی ازاد، ماهی تن و ساردین مقدار مناسبی کلسیم دارند.

بیشترسبزیجات سبز رنگ کلسیم زیادی دارند :

روناس، اسفناج، کلم، کلم بروکلی، جعفری. بادام هم کلسیم زیادی دارد که با کشمش و انجیر و خرمای خشک، میان وعده هایی مناسب و مقوی هستند. جالب می باشد بدانید که گوشتها و میوه ها کلسیم زیادی ندارند.

برای تامین کلسیم روزانه، حداقل ۲ لیوان لبنیات لازم دارید به علاوه باید از سبزیجات و حبوباتی که کلسیم قابل توجهی دارند نیز بیشتر استفاده کنید.