پرسش: تازه باردار شده ام و اولین تجربه هست که می خواهم طی کنم اما چون سالها به بعلت حساسیت معده تهوع و استفراغهای زیادی داشتم اندسکوپی دادم بهتر شدم اکنون از این موضوع بشدت نگرانم از ویار بارداری تا الان یکبار شدیدا استفراغ کرده ام شکمم سنگین می شود نفسم تنگ می شود و دچار یبوست می شوم هر غذایی را نمی توانم بخورم احساس سنگینی شدید دارم گرسنگی ام فشار می آورد و معده ام درد می گیرد چه باید بکنم.

پاسخ: ویار داشتن، یکی از مشکلات شایع دوران بارداری هست که بیشتر مادران تجربه ‌اش می‌ کنند. البته ویار انواع مختلفی دارد ولی معمولا از الگوی خاصی پیروی می ‌کند و راه‌حل‌ های مشخصی هم دارد. منظور از ویار در این جا، دو نوع حالت مختلف در دوران بارداری هست. مفهوم اولی ، همان تمایلات مادر به نوش جان کردن مواد غذایی و غیرغذایی در دوران بارداری هست که همه تا حدی با این حالت از ویار آشنا هستند: “مثلا مادر گاهی میل زیادی به نوش جان کردن ترشی، قره‌ قوروت و لواشک دارد و گاهی تمایل به خوراکی‌ های شیرین. البته نوش جان کردن این مواد غذایی در حدی که تعادل تغذیه‌ ای زن باردار را به هم نزند، اشکالی ندارد. اما بعضی اوقات مادران باردار همین مواد غذایی بی ‌‌ضرر را آن‌ قدر زیاد مصرف می ‌کنند که تعادل غذایی ‌شان به هم می ‌خورد و این رفتار مضری هست که اصلا توصیه نمی‌ شود.”

به خانواده خواهران باردار توصیه می‌ کنیم که مواد غذایی طبیعی و سالم را که زن باردار هوس نوش جان کردن ‌شان را دارد، تهیه کنند و در اختیارش قرار دهند چون: “تأمین ماده غذایی که زن باردار به آن تمایل دارد توسط خانواده، به ‌خصوص همسر، از نظر روحی و روانی اهمیت زیادی دارد و نشانه حمایت عاطفی اطرافیان هست ولی به این شرط که حتما حواس ‌شان باشد که مادر باردار بیش از اندازه از این مواد مصرف نکند و برنامه غذایی اش مختل نشود.”

گاهی هم خواهران باردار به نوش جان کردن موادی تمایل پیدا می‌ کنند که خوراکی نیستند.گاهی تمایل مادر به نوش جان کردن گچ، خاک، مُهر و نشاسته خیاطی هست که این ویارها اغلب نشانه کمبود غذایی در بدن مادر هست. کمبود موادی مثل آهن، کلسیم و روی می‌ تواند دلیل این مشکل باشد. درنتیجه متعادل کردن رژیم غذایی با غذاهایی که منبع این مواد هستند یا تجویز مکمل ‌های غذایی مثل مکمل آهن و کلسیم، می ‌تواند این مشکل را کم کند. در این ‌گونه موارد نباید اجازه داد که زن باردار به نوش جان کردن موادی از قبیل مُهر و زغال اقدام کند چون نه تنها این مواد عوارض دارند بلکه باعث تشدید کمبود غذایی مادر هم می‌ شوند.”

دل به‌ هم ‌خوردگی در اوایل صبح
تعریف دیگر ویار، تهوع صبحگاهی هست که خیلی ‌ها با آن آشنایی دارند و در بیشتر فیلم ‌ها و سریال‌ ها اولین نشانه عامیانه بارداری به حساب می‌آید. البته تعدادی از خانم‌ های باردار این تهوع را تجربه نمی ‌کنند ولی کم نیستند کسانی که چند هفته از دوران بارداری‌ شان را با حالت تهوع می‌ گذرانند.

۷۰ درصد مادران باردار، به خصوص در اولین بارداری ‌شان این تهوع را تجربه می ‌کنند. تهوع صبحگاهی اغلب در هفته چهارم بارداری شروع می ‌شود و در هفته چهاردهم پایان می ‌یابد. علت این تهوع تغییرات هورمونی هست که در بدن مادر ایجاد می ‌شود و نهایتا اختلالی هست که در متابولیسم چربی‌ به وجود می‌ آید. لذا پزشک و متخصص تغذیه باید با ایجاد تغییراتی در برنامه غذایی این حالت را فرو نشانند.”

توصیه‌هایی برای کاهش تهوع صبحگاهی

* از جمله این که خانم‌ های باردار، صبح به محض بیدار شدن و ترک رختخواب، کمی نان خشک یا بیسکویت بخورند.

* توصیه دیگر این که نیم ساعت قبل و نیم ‌ساعت بعد از صبحانه و حتی در حین نوش جان کردن صبحانه، مایعات ننوشند چون نوشیدن مایعات تهوع را تشدید می ‌کند.

* ضمن این که بهتر هست تعداد وعده‌های غذایی را زیاد و مقدار غذای مصرفی در هر وعده را کم کنند یعنی به جای ۳ وعده، ۵ تا ۶ وعده کوچک غذا بخورند تا معده‌ شان هیچ ‌زمان خالی نماند چون خالی ماندن معده دستگاه گوارش را تحریک می ‌کند.

* در ضمن خواهران باردار باید از مصرف سیر، پیاز و کلم که ترکیبات گوگردی بودار و محرک دارند خودداری کنند.

* غذاهای سرخ کرده و چرب و سُس‌دار هم به علت تشدید اسید معده، می‌ توانند باعث تشدید حالت تهوع شوند.

* ما به خانم‌ های بارداری که ویار دارند توصیه می‌ کنیم که موقع آشپزی پنجره‌ها را باز کنند که بوی حاصل از طبخ غذا بیرون برود تا معده‌ شان را تحریک نکند. ضمن این که از عطرهای تند و مُحرک استفاده نکنند.”

* برای بعضی از خانم ‌های باردارخوردن شیرینی ‌ها و مواد نشاسته‌ ای باعث کاهش حالت تهوع می ‌شود، دکتر کشاورز در این‌ باره می‌ گوید: “گرچه ما مصرف مواد نشاسته‌ ای و شیرینی‌ جات را برای همه گروه‌ های سنی محدود می ‌کنیم ولی در مورد خانم‌ های باردار چون مصرف ‌شان کاهنده تهوع هست، مصرف این مواد را آزادتر می‌ گذاریم.”

گوشت با چاشنی
بعضی از خانم‌ های باردار در نوش جان کردن یک سری مواد غذایی مثل گوشت، شیر و مرغ مشکل دارند و با نوش جان کردن این مواد غذایی دچار تهوع می‌ شوند. دکتر کشاورز در این‌باره می‌ گوید: “اگر شیر چرب باشد طبیعی هست که زن باردار دچار تهوع شود پس بهتر هست شیر کم‌ چرب مصرف شود. علاوه بر آن، نوش جان کردن شیر در قالب شیرموز و شیرکاکائو می‌ تواند بوی آن را از بین ببرد. در مورد گوشت ‌هایی هم که ممکن هست خانم‌ های باردار را اذیت کنند باید برای طبخ‌ شان ترفندهایی را به کار برد که بویش گرفته شود مثل اضافه کردن چاشنی‌ های بی‌‌ ضرر از قبیل آب‌لیمو و آب نارنج. ضمن این که می‌ شود به جای گوشت، مرغ و ماهی را جایگزین کرد ولی اگر حساسیت فرد در دوران بارداری به این خوراکی‌ ها شدید باشد و نتواند هیچ کدام از آن ها را مصرف کند به ناچار، باید از مکمل‌ های آهن، کلسیم و روی استفاده کرد.”

تو صیه های تغذیه ای مناسب در درمان یبوست :
۱- رژیم غذایی متکی بر کر بوهیدرات به همراه سبزیجات و میوه جات مطمئن ترین درمان برای یبوست هست.

۲- تقریباً اکثر مردم، اثرات مثبت آلو را در مورد یبوست می شناسند. آلو می تواند به فرد مبتلا به یبوست کمک کند. بدین طریق که تغییراتی در افزایش فعالیت قسمتهای پایینی روده داده و به یبوست پایان می دهد.
می توانید روزانه ۱۰ تا ۱۵ عدد آلو را خیس کنید تا نوش جان کردن آن راحت شود.

۳- مصرف حبوبات (حبوبات حاوی انواع فیبرها بخصوص فیبرهای بسیارجاذب آب، یعنی سلولزوهمی سلولزمی باشند) می تواند به اجابت مزاج تا حد زیادی کمک نماید.

۴ – نوشیدن روزانه بین ۸ تا ۱۲ لیوان آب

فیبر در جلوگیری از بروز یبوست نقش موثری دارد. غذای غنی از فیبر، حرکات روده را افزایش می دهد و به ایجاد مدفوع نرم و دفع راحت تر کمک می کند، در نتیجه به دیواره های مقعد آسیبی وارد نمی شود همچنین فیبر از فشار زیاد برای دفع جلوگیری می نماید.

غذاهای غنی از فیبر:

۱- غلات کامل: این غلات عبارتند از: برنج، ذرت، جو، گندم و… که حاوی فیبر بالایی هستند در میان آن ها جو، حاوی فیبر قابل حل می باشد و می توان از آن به ویژه در صبحانه استفاده نمود.

مکمل های حاوی سبوس نیز در جلوگیری یا بهبود یبوست نقش موثری دارند.

۲- حبوبات: حبوبات (مانند عدس، لوبیا، نخود و لوبیای سویا) غذاهایی غنی از فیبر می باشند.

۳- میوه ها: اگر چه میزان فیبر محتوی میوه ها به اندازه غلات یا حبوبات نمی باشد، اما میوه ها نیز حاوی مقدار زیادی فیبر هستند. میوه های غنی از فیبر شامل پرتقال، سیب، انجیر، توت فرنگی، کیوی، موز، گلابی و انگور می باشند.

۴- سبزیجات: سبزی ها هم غنی از فیبر هستند و در میان آن ها می توان به هویج، سیب زمینی، اسفناج و کنگر فرنگی اشاره نمود.

۵- مغزها: گردو، بادام و… نیز مقداری فیبر دارند.

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي هست يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.