پرسش: من پسری دارم که زمان تولد قدش ۵۴ سانت و وزنش ۳/۷۰۰ بود. الان وارد ماه نهم  تولدش شده. قدش ۷۱ سانت و وزنش ۹/۵۰۰ می باشد. قد خودم ۱۵۴ سانت و قد پدرش ۱۹۰ سانت می باشد. من نگران رشد وزن و بخصوص قد پسرم هستم. از نظر شما کارشناسان وزن، مخصوصا” قد فعلی پسرم خوب می باشد؟ آیا در آینده هم قد پدرش خواهد شد؟ با چه غذاها و ورزشهایی می تونم قدش را تقویت کنم ؟ میزان چربی روزانه (کره، روغن، روغن زیتون) در این سن چقدر می باشد؟

پاسخ: دوست عزیز قد و وزن پسرتان در حد استاندارد می باشد. باید بدانید که وقتی کودک شما خوب وزن می گیرد یعنی تغذیه فعلی او خوب می باشد و با داشتن تغذیه مناسب در طول زندگی قد او نیز متناسب خواهد شد و اضافه كردن كره یا روغن مایع به سوپ، به اندازه یك قاشق مرباخوری، برای شیرخوارانی كه خوب وزن نمی گیرند توصیه می شود.

دو هفته اول ماه نهم
در این زمان می توان حبوبات را نیز به سوپ شیرخوار اضافه كرد.
به طور معمول تغذیه حبوبات از عدس و ماش كه هضم آسان تری دارند شروع می شود.

– در صورت امكان می توان جوانه عدس یا ماش را به محتویات سوپ افزود.

– در مورد سایر حبوبات مثل لوبیا چیتی، لوبیا قرمز و… بهتر می باشد قبلاً آن ها را خیسانده، سپس پوستشان را جدا كرده و بعد از پختن، به سوپ افزود.

– هر سه روز یك بار می توان نوع حبوبات را تغییر دادن داد.

– اگر از آرد حبوبات استفاده می شود، یك قاشق مرباخوری سرصاف كافی می باشد.

– اضافه كردن كره یا روغن مایع به سوپ، به اندازه یك قاشق مرباخوری، برای شیرخوارانی كه خوب وزن نمی گیرند توصیه می شود.

دو هفته آخر ماه نهم
در این دو هفته، بایدمیوه را به صورت آب میوه تازه و در منزل، تهیه كرد، هم چنین باید از میوه های فصل باشد.
در ابتدا و در روز اول، تغذیه شیرخوار را با یك قاشق مرباخوری آب میوه، همراه با یك قاشق مرباخوری آب سالم و ساده شروع كرده و كم كم به ۶ قاشق مرباخوری آب میوه خالص در روزهای بعد رسانید. آب میوه را می توان روزانه، بعد از فرنی یا حریره در ساعت ۱۰ صبح به شیرخوار داد.

برنامه غذای شیرخوار در اواخر ماه نهم
صبح: ۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره + نصف زرده تخم مرغ
۱۰ صبح: ۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره یا پوره + ۶ قاشق مرباخوری آب میوه فصل
ظهر: ۳ تا ۶ قاشق مرباخوری سوپ + ۲ تا ۴ قاشق مرباخوری ماست
عصر: ۳ قاشق مرباخوری پوره یا فرنی و یا حریره
شب: ۳ تا ۶ قاشق مرباخوری سوپ +۲ تا ۴ قاشق مرباخوری ماست

توجه:
تا یك سالگی استفاده از كیوی، انواع توت( توت سفید، توت فرنگی و تمشك)، خربزه آلبالو و گیلاس به علت ایجاد حساسیت در شیرخوار توصیه نمی شود.

دو هفته اول ماه دهم
برای تغذیه تکمیلی نوزاد خود در این دوره می توانید در ساعت ۱۰ صبح، به جای آب میوه از خود میوه های مجاز استفاده کنید. به طور مثال از یک قاشق مرباخوری هلو، سیب، موز و… شروع کنید و به سه قاشق مرباخوری برسانید.
نکات لازم :
– میوه مورد نظر بایستی کاملاً رسیده باشد. میوه را به دقت شسته و بعد از جدا کردن پوست و هسته ، آن را با پشت قاشق به طور کامل نرم کرده، سپس به شیرخوار بدهید.

– مقدار میوه را به تدریج زیاد کرده و در ساعت ۱۰ صبح، به جای فرنی ۵ تا ۶ قاشق مرباخوری میوه به کودک بدهید.

– در اواخر هفته دوم ماه دهم، می توانید خرمای رسیده ای را که پوست و هسته آن را جدا کرده اید، بعد از غذای ظهر به عنوان دسر به کودک خود بدهید.

– می توانید به تدریج و بر حسب اشتهای کودک، ظهر و شب و هر بار حداکثر ۶ تا ۱۰ قاشق مرباخوری سوپ به کودک خود بدهید.

– اگر سوپ را در حجم زیاد و بیش از ۱۰ قاشق مرباخوری در هر وعده غذایی به کودک بدهید، اشتهای کودک را برای وعده بعد نسبت به شیر مادر که هنوز غذای اصلی اوست، کم می کند.

– در این زمان باید شیرخوار را با غذاهایی مثل نان، بیسکویت ساده، ماکارونی پخته شده، تکه هایی از سیب زمینی یا هویج پخته شده، کوفته قلقلی و… که خود می تواند با دست بردارد و به دهان ببرد، آشنا کنید.

برنامه غذایی شیرخوار در دو هفته اول ماه دهم:
شب عصر ظهر ۱۰ صبح صبح
۶ تا ۱۰ قاشق مرباخوری سوپ + ۲ تا ۴ قاشق مرباخوری ماست
۳ قاشق مرباخوری پوره یا فرنی یا حریره بادام + تکه های بیسکویت یا تکه های نان
۶ تا ۱۰ قاشق مرباخوری سوپ +۲ تا ۴ قاشق مرباخوری ماست
۵ تا ۶ قاشق مرباخوری از میوه رسیده و نرم شده
۳ قاشق مرباخوری فرنی یا حریره بادام + نصف زرده تخم مرغ

برنامه غذایی شیرخوار در دو هفته دوم ماه دهم:
در این زمان ضمن تنوع بخشیدن به سوپ شیرخوار، می توانید از کته نرم که در آب گوشت یا آب مرغ پخته شده، همراه با خود گوشت استفاده کنید. برای تنوع غذا بهتر می باشد هر بار یک نوع از سبزی ها یا حبوبات را به کته نرم اضافه کنید. می توانید با استفاده از گوشت ماهی( تیغ های آن را به طور کامل جدا کنید) به همراه کته نرم و سبزی، بر تنوع غذایی کودک بیفزایید.

ماه یازدهم و دوازدهم
در این دو ماه ، تنوع غذا را در تهیه سوپ، کته، پوره و… رعایت کنید. همچنین با توجه به اشتهای کودک می توانید به مقدارغذای هر وعده او اضافه کنید. توصیه می کنیم که بهتر می باشد در این دو ماه هم از دادن غذاهای سفره خانواده به کودک خود، به علت داشتن نمک و چاشنی، خودداری کنید.

* توجه
از شش ماهگی و هم زمان با شروع غذای کمکی تا پایان ۱۲ ماهگی، غذای اصلی شیرخوار هنوز شیرمادر می باشد، لذا تغذیه با شیر خود را باید به طور مکرر و بر حسب تقاضا و تمایل شیرخوار در تمام مدت شب و روز، به ویژه قبل از هر وعده غذای کمکی باید مورد توجه قرار دهید.

مواد غذایی غیر مجاز تا یک سالگی :
باید از دادن موادغذایی زیر به کودک خود تا پایان یک سالگی باید اجتناب کنید، چون گروهی ایجاد حساسیت می کنند، برخی باعث خفگی شیرخوار شده و تعدادی نیز مشکلات دیگری به وجود می آورند:

۱- مواد غذایی ای که ممکن می باشد در شیرخوار زیر یک سال ایجاد حساسیت کنند. مانند:
– شیرگاو (جوشاندن شیر در تهیه فرنی، مقدار ماده حساسیت زای موجود در شیر را کمتر می کند.)
– سفیده تخم مرغ
– انواع توت، کیوی، آلبالو، گیلاس و خربزه.
– بادام زمینی

۲- مواد غذایی که در دوره شیرخوارگی مجاز نیست و ممکن می باشد باعث خفگی شیرخوار شود. مانند:
کشمش، حبه انگور، ذرت، تکه های سوسیس، آجیل، تکه های سفت و خام سبزی ها مثل هویج و… و تکه های گوشت.

۳- مواد غذایی ای که ممکن می باشد مشکلات دیگری ایجاد کنند. مانند:
– قهوه یا چای پررنگ که سبب بیقراری کودک می شود.
– عسل که باعث مسمومیت می شود(بوتولیسم)، ولی استفاده از عسل پاستوریزه اشکالی ندارد.

به طور کلی تا پایان یک سالگی باید از دادن عسل غیر پاستوریزه، شیرپاستوریزه، پنیر، سفیده تخم مرغ، شکلات، میگو، فلفل و ادویه جات، ترشی ها، نمک، نوشابه های گازدار، آب میوه های صنعتی، خربزه، کیوی، انواع توت( توت سفید، توت فرنگی، تمشک) ، آلبالو، گیلاس، لپه و نخود، اسفناج و کلم به کودک خودداری کنید.

افزایش قد:
افزایش سرعت رشد در سن بلوغ برای دختران در حدود ۹ سالگی و برای پسران در حدود ۱۱ سالگی می باشد.رشد سریع در طول بلوغ ،برای دختران وپسران طی ۶-۴سال ادامه مییابد.و از سن ۲۰-۱۸ سالگی حدود۳-۲ سانتی متر اضافه میشود.و البته به ژنتیک فرد نیز بستگی دارد. یک فرمول تقریبی این می باشد که قد پدر +قد مادر = x تقیسم بر ۲ + و_ ۶ یعنی مثلا اگر پدر شما ۱۷۳ سانتیمتر و مادر تان ۱۶۷ سانتی متر قد داشته باشند ، قد برای شما =۱۷۳+۱۶۷=۳۴۰ تقسیم بر ۲=۱۷۰ سانتیمتر برای پسر ها + ۶ و برای دختر ها _ ۶
در بدن ، هورمونی به اسم هورمون رشد موجود می باشد که در سنین کودکی و نوجوانی تکثیر سلولی ، در این مناطق غضروفی را تحریک و موجب افزایش استخوان سازی می شود. استخوان سازی تا پایان سنین بلوغ ، ادامه دارد یعنی تا اوایل ۲۰ سالگی هنوز امکان افزایش قد وجود دارد. بعد از سخت شدن قسمت نرم وغضروفی استخوانهاو توقف رشد طولی ان ها قد فرد دیگر افزایش نخواهد یافت.برای افزایش هورمون رشد داشتن خواب كافی،استفاده از ۶ وعده غذایی به جای ۳ وعده،ورزش كردن،استفاده از مواد غذایی غنی از كلسیم :شیر ولبنیات،كاهش استرس مهم می باشد.
پروتئین یکی از عوامل تاثیرگذار بر رشد قدی تغذیه می باشد . در میان مواد مغذی مصرف به اندازه ی پروتئین ها و املاح بسیار اهمیت دارد. یک نوجوان باید پروتئین مورد نیازش را هر روز و به خصوص چند مرحله در طول روز دریافت کند. بهتر می باشد پروتئین مصرفی از منابع پروتئین حیوانی باشد مثل گوشت گوسفند و گاو ، مرغ و ماهی ، تخم مرغ و شیر. در میان املاحی که برای رشد قدی لازم اند کلسیم ، فسفر ، منیزیم ، روی و فلوئور از اهمیت ویژه برخوردار هستند. منابع کلسیم: لبنیات مثل شیر ، ماست ، پنیر خامه و بستنی می باشد . فسفر و منیزیم در گوشت و دیگر منابع پروتئین و حبوبات فراوان می باشد. فلوئور نیز در آب موجود می باشد و آب مصرفی بایستی محتوی ppm 1 فلوئور باشد.
تحقیقات اخیر ، اذعان می دارد که مصرف ” روی ” به مقدار کافی موجب رشد قدی مناسب خواهد شد ، در خاورمیانه و خصوصاً ایران مصرف کم روی موجب کوتاه قدی میشود به علاوه با کمبود روی سطح توانایی های مغزی و ایمنی بدن پائین آمده و ابتلا به بیماریهای مسری زیاد تر رخ می دهد.
توصیه متخصصان تغذیه برای نوجوانان ، مصرف روزانه ۱۵۰ گرم گوشت ، نصف تا ۱ لیوان حبوبات پخته ، ۲ تا ۳ لیوان شیر و لبنیات دیگر به همراه سبزیجات فراوان می باشد.
نوجوانانی که در سنین رشد هستند و افزایش قد خوبی ندارند می توانند با مصرف مکمل ویتامینها و املاح ، طبق دستور و مصرف هفتگی آهن ، رشد قدی شان را بهبود بخشند. پس توصیه می شد کسانی که می خواهند قد بلند تری داشته باشند هفته ای یکبار جگر و دو بار غذای دریایی میل کنند و هر روز چند عدد ، بادام ، بادام زمینی و گردو بخورند.
غذاهای دریایی مثل ماهی ، میگو ، جگر و دانه های روغنی حاوی املاح زیادی هستند و فوائد بسیاری برای نوجوانان دارند.
یک نکته بسیارمهم در افزایش قد، انجام فعالیت های ورزشی می باشد. هر چه تحرک ما بیشتر باشد گردش املاح استخوانی بیشتر خواهد بود و این مساله به رشد قدی کمک خواهد کرد. ورزشهایی مثل بسکتبال، والیبال، شنا، بدمینتون و تنیس برای کمک به افزایش قد بسیار مفید اند.

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي می باشد يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.