پرسش: من صاحب نوه ای شدم كه ۲۷ آذر ماه ۴ ماهش تموم میشه نمودار رشدش هم خیلی عالی بوده چون همش دلش میخواد كه زیر سینه باشه و برای دخترم دیگه خیلی سخت میشه بطوریكه نوك سینه اش زخم شده ۲ یا ۳ باری میشه كه بهش شیر خشك داده ایا اشكالی نداره . ضمنا نوه ام خیلی خوش خوراكه ایا میتونم بهش حریره یا فرنی بدم .با تشكر فراوان یك مادربزرگی كه بچه ها ش میخوان به روز باشند و روش قدیمی هارو قبول ندارند.

پاسخ: دوست عزیز وقتی که نوزادتان خوب وزن می گیرد یعنی که شیر مادر برای او کافی هست و نیازی به شیر خشک ندارد. شیر مادر بهترین و ضروری ترین غذا در ۶ ماه اول زندگی طفل هست. در شیر مادر بیش از ۳۰۰ نوع عامل ضد بیماری موجود هست.

در این دوره ی زندگی، رشد بسیار سریع هست و كودك با مصرف غذای خوب، رشد كافی می كند. نوزاد سالمی كه با كفایت بالای مواد مغذی تغذیه می شود، انرژی كافی برای یادگیری و پاسخ دادن به محرك های محیط را دارد.

در اولین روزهای زندگی كودك یعنی در هفته اول، وزن شیرخوار كم می شود ولی از روز هفتم كودك به وزن اولیه باز می گردد. دلیل این كم شدن وزن ، خروج كودك از محیط مایع رحم هست. با رشد مناسب و تغذیه خوب در پایان ۶ ماهگی، وزن كودك دو برابر وزن هنگام تولدش می شود. تغذیه كودك در ۶ ماه اول، تغذیه انحصاری با شیرمادر هست. كودك به هیچ ماده غذایی دیگری نیاز ندارد. حتی آب هم نیاز ندارد. اگر به دفعات كافی و مقدار مناسب شیر بخورد، كلیه نیازهایش تأمین می شود. دادن آب قند، جوشانده ها و داروهای خودسرانه یك اشتباه بزرگ هست و موجب حساسیت غذایی و غیرغذایی كودك در سنین بالاتر و افزایش احتمال آلودگی به میكروب اسهال می شود.

بهترین روش برای شیر دادن به كودك

آیا كودك به میزان كافی شیر مصرف می كند؟

اطلاع از اینكه آیا نوزاد شیر كافی مصرف می كند مشكل هست، چون شیرمكیده شده از سینه را نمی توان اندازه گرفت از اینرو با روشهای زیر از كفایت مصرف شیر توسط كودك مطلع می شویم.

* افزایش وزن مطلوب شیرخوار بر اساس منحنی رشد كه نیم كیلوگرم در ماه هست.

* حدود ۶ تا ۸ بار دفع ادرار بصورت پوشك كاملاً خیس در ۲۴ ساعت در صورتی كه شیرخوار با شیر مادر تغذیه شود. ادرار پس از چند روز اول تولد باید كاملاً شفاف باشد و در غیراینصورت باید با پزشك كودك مشورت كنید.

* ۵-۲ بار دفع مدفوع در روز. در روزهای اول تولد حركت روده ی كودك بدلیل دفع مكونیوم زیاد هست و مدفوع كودك تیره رنگ هست. از روز پنجم تولد حركات روده نرمال شده و مدفوع آبكی یا خمیری و خردلی رنگ هست و معمولاً بوی كمی دارد. عوض رنگ مدفوع نشان دهنده بروز مشكل نیست، ولی اگر مدفوع كودك مثل روزهای نخستین همچنان تیره بود و یا تعداد دفعات مدفوع در ۵ تا ۲۱ روزگی ، كمتر از یكبار در روز شد، حتماً با پزشك مشورت كنید.

با افزایش سن كودك دفعات مدفوع كم شده و این نشانه یبوست یا بیماری نیست. بطور كامل مدفوع كم و نامنظم كودك نشانه كمبود مصرف شیر هست.

– شادابی پوست، هوشیاری و سلامت ظاهری شیرخوار.

افزایش حجم شیر مادر
بهترین راه برای افزایش شیر، افزایش دفعات شیردهی هست. مثلاً اگر كودك را هر ۲ ساعت یكبار شیر می دادید، فواصل شیردهی را به یكساعت و نیم كاهش دهید. برای راحت تر شدن و اطمینان بیشتر، در چند روز اول، دفعات و مدت شیردهی را یادداشت كنید. مدت معمول شیرخوردن كودكان ۱۵ دقیقه هست. افزایش دفعات شیردهی سیستم هورمونی بدن را بیشتر تحریك كرده و تولید شیر افزایش می یابد.
از جمله غذاها و مواد غذایی كه موجب افزایش شیرمادر می شوند:

مواد غنی از نشاسته مثل ماكارونی، به علاوه میوه هایی چون بادام، انگور، همچنین هویج، شوید، آب لیموی تازه، سیب زمینی ترشی موجب افزایش شیرمادر می شوند. در طب گیاهی آمده، نوش جان کردن عرق زیره ، برگ ترب سیاه پخته شده و ۲ گرم تخم ترب در طول شبانه روز موجب افزایش شیرمادر خواهد شد.

مادران شاغل چگونه باید فرزند خود را شیر بدهند؟

این سئوال برای خیلی از مادران مطرح هست، زیرا با مشغولیتی كه خارج از منزل دارند نمی توانند بطور منظم به كودك شیر بدهند. این مادران باید در مدتی كه در منزل هستند شیر خود را بوسیله شیردوش یا در فنجان بدوشند و در یخچال نگه داری كنند. در ساعت كاری پرستار بچه، فنجان شیر را در آب گرم گذاشته و وقتی شیر ولرم شد با قاشق كوچك به شیرخوار بدهند. در مواردی كه امكان نگه داری شیرخوار در منزل فراهم نیست، بهتر هست مادر، كودك را در مهد كودكی نزدیك محل كارش بگذارد تا بتواند در طول ساعت كاری چند مرتبه به كودك شیر بدهد.

سعی كنید تا حد امكان سراغ شیر خشك نروید.

زمان شروع مكمل های ویتامین و املاح برای شیرخوار

كودكی كه زودتر از موعد بدنیا می آید و یا با وزن كمتر از ۵/۱ كیلو بدنیا می آید، نیاز به ویتامین ها و املاح زیادی دارد تا رشدش جبران شود. از اینرو دادن مكمل های ویتامین و املاح كه برای نوزادان و بر اساس نیازهای آنها تنظیم شده، مفید هست.

در مورد كودكان سالم، شروع قطره آهن از ۶ ماهگی الزامی هست و طبق تحقیقات قطره ویتامینD هم بسیار مفید هست و از بروز بیماری راشیتیسم شیرخواران یا همان نرمی استخوان جلوگیری می كند.

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي هست يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.