پیش از این هم آقای دکتر ظریف در فرصت به دست آمده در مقر سازمان ملل، با کشورهای مختلف جهان و به ویژه کشورهای اسلامی بر سر چگونگی اداره مراسم حج، گفت وگوهای مفیدی داشتند. سال هاست بنی سعود بیشترین استفاده سیاسی، اقتصادی و مذهبی را از این فریضه واجب جهان اسلام به عمل می آورد. 

آنها کتاب هایی که علیه شیعه منتشر می کنند را تحت عنوان کار تبلیغی و فرهنگی، در همین ایام حج به صورت رایگان و در تیراژ بالا در اختیار حجاج کشورهای مختلف قرار می دهند. نرمش در برابر این مسایل، مشکلی از روابط ایران و عربستان حل نمی کند.

نگرانی درباره مواضع حکام سعودی در این باره بی مورد هست چراکه جهان شاهد بود رئیس جمهور ایران به سبب سوابق علمی و دیپلماتیک، با ادبیات فاخر و منطبق بر نرم های جهانی درباره سوءمدیریت دولت عربستان در این حادثه حرف گفت. پورتال یک شتاب زده وزیر خارجه بی تجربه سعودی نیز حاکی از موفقیت دکتر روحانی در ایجاد توجه جهانی به ازدست رفتن جان بیش از چهارهزار مسلمان در حین مناسک حج امسال هست.

به هرحال ممکن هست برخی تحلیلگران به کم تحرکی ها در کشورهای اسلامی که البته بخشی از آن با دلارهای نفتی سعودی و فشار مالی این کشور بر سایر اعراب به دست آمده هست، اشاره کنند و ایران را در مساله پیگیری فاجعه منا، تنها فرض کنند. آنها حتما از باب دفاع از منافع ملی ایران عنوان می کنند که بهتر هست رویه ای دیگر در قبال عربستان در پیش گرفته شود اما به باور نگارنده، اکنون برای قضاوت پیرامون این مساله زود هست. 

اینکه به خاطر عبور شاهزادگان سعودی، مسیر حرکت حجاج در منا محدود شد، موضوعی هست که تقریبا روی آن اتفاق نظر وجود دارد. از سوی دیگر، عربستان اساسا اجازه حضور کمیته حقیقت یاب از کشورهای مختلف برای بررسی ابعاد ماجرا را نداده هست و به هرحال، افکار عمومی در جریان این مسائل قرار گرفته هست. شرایط ایران در صحنه جهانی هم متفاوت هست. 

با لحن آرام اما باصلابت مسئولان کشورمان و بهبود روابط جهانی ایران در دولت یازدهم، می توان به نتیجه بخش بودن تلاش ها در محکومیت عربستان امید داشت. پس از کمک های مالی و تسلیحاتی سعودی ها به داعش و سایر گروه های تکفیری در سوریه و عراق، حمله به یمن و کشتار مردم بی دفاع این کشور فقیر و البته رفتارهای عجیب هیأت حاکمه جدید و ناپخته سعودی، آگاهی ها در سطح قسمت و جهان نسبت به ماهیت نظام عربستان، بیشتر شده هست.

سؤال مبنایی ما در سال های اخیر و به ویژه پس از حادثه تلخ منا، این هست که چرا نباید از علمای شناخته شده کشورهای اسلامی که در زمینه امر حج و مناسک آن صاحب صلاحیت هستند، شورایی برای مشاوره و همکاری با دولت عربستان تشکیل شود؟ بنای کشورهای اسلامی و ایران، دخالت در امور داخلی عربستان نیست و امر اجرای حج می تواند در اختیار آنها باقی بماند اما انحصار روش های مورد قبول وهابیت در اداره حرمین شریفین، در آینده می تواند نتایج ناگوارتری نیز در پی داشته باشد. 

با آگاهی رسانی رئیس جمهور و وزیر امور خارجه و البته پیام بجا و به موقع مقام معظم رهبری، بسیاری از رؤسای کشورهای جهان، دبیرکل سازمان ملل و پاپ، از این حادثه اظهار تأسف کرده اند اما دریغ از یک عذرخواهی یا اظهار تأسف از سوی بنی سعود. «منطق دلار» آل سعود که در همه کشورهای جهان، مسجد و مدرسه دینی و کتابخانه می سازند، به تروریست ها کمک مالی می کنند و با به راه انداختن جنگ های قسمت ای و طایفه ای، امنیت خاورمیانه و جهان را به مخاطره می اندازند، به تدریج کارایی خود را از دست داده هست. نگارنده پس از ٥٠ سال سابقه فعالیت های مذهبی، سیاسی و دیپلماتیک که عمده آن در حوزه جهان عرب بوده هست، اعتقاد دارم که می توان کارشکنی های مصر و عربستان را جدی نگرفت. 

در مذاکرات هسته ای ایران و گروه ١+٥، وزیر خارجه وقتی عربستان با پرواز اختصاصی، به محل مذاکرات رفت تا مانع از توافق شود اما روش اصولی و حرفه ای دیپلمات های ما و رئیس جمهور، سرانجام نتیجه داد و لابی عربستان به نتیجه نرسید. ایران براساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت حتما با همه کشورها به دنبال روابط منطبق بر منافع دوجانبه هست اما نوع رفتار سعودی ها به ویژه در دو سال اخیر که دولت یازدهم برای بهبود روابط تلاش بسیاری کرده، نشان می دهد، حکام سعودی به دنبال شیوه های تخریبی علیه ایران هستند و علاقه ای به تفاهم بر پایه اصول دیپلماتیک ندارند.

منبع : روزنامه شرق