در برخی از کودکان، اضطراب هر روز بر رفتار و افکار آن‌ها تأثیر می‌گذارد و در مدرسه، خانه و زندگی اجتماعی آن‌ها اختلال ایجاد می‌کند. این‌جا است که شما باید به علت و نشانه های اضطراب کودکان خود دقت کنید و در صورت نیاز کمک حرفه‌ای بگیرید.

بیشتر بخوانید: آگورافوبیا چیست؟ دلایل ایجاد آن

در این مقاله می‌خوانید:

• اضطراب چیست؟
• علت اضطراب در کودکان
• علائم اضطراب در کودکان
• انواع اضطراب در کودکان
• درمان اضطراب کودکان
• چگونه اضطراب را کاهش دهیم؟

اضطراب چیست؟

اضطراب یک اصطلاح بسیار کلی است که برای توصیف احساس نگرانی یا ناراحتی شدید استفاده می‌شود. پس از وقوع یک اتفاق ناراحت کننده، احساس اضطراب طبیعی است، اما وقتی اضطراب کودک شما ادامه دار می‌شود و او را از انجام کارهایی مانند مدرسه رفتن یا زمان گذرانی با دوستانش باز می‌دارد، آنگاه به یک اختلال اضطراب تبدیل می‌شود. چندین نوع اختلال اضطراب مختلف در کودکان وجود دارد، اما بسیاری از علائم آن‌ها با هم همپوشانی دارند.

بیشتر بخوانید: اضطراب کودکان در مدرسه، چگونه کمکشان کنیم؟

علت اضطراب در کودکان

برخی از کودکان به طور ژنتیکی، مضطرب‌تر هستند و کمتر می‌توانند با استرس کنار بیایند، اما یک امکان دیگر نیز وجود دارد که کودکان رفتارهای مضطرب را از حضور در اطراف افراد مضطرب دریافت کنند. برخی دیگر از کودکان نیز پس از رویدادهای استرس زا دچار اضطراب می‌شوند. بعضی از این رویدادها عبارتند از: 

• جا به جایی زیاد خانه یا مدرسه
• دعوا یا مشاجره والدین
• مرگ یکی از اقوام یا دوستان نزدیک
• بیمار شدن شدید یا مجروح شدن در تصادف
• مسائل مربوط به مدرسه مانند امتحانات یا قلدری
• مورد سوء استفاده یا نادیده گرفته شدن

علاوه بر این، باید گفت که کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) و اختلالات طیف اوتیسم بیشتر در معرض مشکلات اضطراب هستند.

بیشتر بخوانید: دلیل بی خوابی کودکان چیست؟

علائم اضطراب در کودکان

اضطراب می‌تواند باعث شود که کودک شما احساس ترس، وحشت، خجالت یا شرم کند. برخی از علائم اضطراب کودکان که باید به آن‌ها توجه کنید، عبارتند از:

• به سختی تمرکز کردن
• نخوابیدن یا با خواب بد بیدار شدن در شب 
• درست غذا نخوردن
• به سرعت عصبانی شدن یا از کنترل خارج شدن به هنگام طغیان 
• دائماً نگران بودن یا داشتن افکار منفی
• احساس تنش و بی قراری یا استفاده مکرر از توالت
• همیشه گریه کردن
• همیشه چسبیده به والدین بودن
• شکایت از شکم درد و احساس ناخوشی

گاهی اوقات ممکن است کودک شما به اندازه کافی بزرگ نباشد که بتواند تشخیص دهد چرا چنین احساسی دارد. دلیل اضطراب (اگر وجود داشته باشد) بسته به سن کودک متفاوت است. اضطراب جدایی در کودکان کوچک‌تر رایج است، در حالی که کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان بیشتر نگران عملکرد در مدرسه، روابط یا سلامتی خود هستند.

بیشتر بخوانید: علائم اضطراب در کودکان، در این دوران مراقب باشید

انواع اضطراب در کودکان

انواع رایج اضطراب در کودکان و نوجوانان عبارتند از:

ترس یا فوبیا در مورد یک چیز خاص

افرادی که اختلال اضطراب فراگیر دارند، در بیشتر روزها مضطرب هستند.

کودکان معمولاً از چیزهایی مانند هیولا، سگ یا آب می‌ترسند. این یک بخش کاملاً طبیعی از رشد است، اما زمانی که ترس بسیار زیاد شده و زندگی روزمره کودک شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، پتانسیل تبدیل شدن به فوبیا که نوعی اختلال اضطراب است را دارد.

اختلال اضطراب فراگیر

در حالی که ترس و نگرانی مکرر برای کودکان امری طبیعی است، برخی از کودکان مضطرب ممکن است در دوران نوجوانی یا جوانی خود دچار بیماری درازمدتی به اسم اختلال اضطراب فراگیر شوند. اختلال اضطراب فراگیر باعث می‌شود که افراد به جای یک رویداد خاص، نسبت به طیف وسیعی از موقعیت‌ها و مسائل احساس اضطراب کنند. افرادی که اختلال اضطراب فراگیر دارند، در بیشتر روزها مضطرب هستند و اغلب نمی‌توانند به راحتی آخرین باری را که احساس آرامش کرده‌اند به خاطر بیاورند.

بیشتر بخوانید: چگونه اضطراب کودکان را برطرف کنیم؟

اضطراب جدایی

اضطراب جدایی به این معنی است که کودک از نبودن با والدین یا مراقب خود نگران می‌شود.

اضطراب جدایی به این معنی است که کودک از نبودن با والدین یا مراقب خود نگران می‌شود. این نوع اضطراب در کودکان خردسال شایع است و معمولاً در حدود ۶ ماهگی ایجاد می‌شود. کودکانی که اختلال اضطراب جدایی دارند، نمی‌توانند بدون نگرانی در مهد کودک یا مدرسه بمانند. اضطراب جدایی در کودکان بزرگ‌تر ممکن است نشانه‌ای از احساس ناامنی درباره یک موضوع خاص باشد. برای مثال، ممکن است کودک شما با اضطراب به تغییرات خانه واکنش نشان دهد.

بیشتر بخوانید: مدیریت کنترل اضطراب چگونه است؟ راهکارهایی برای کاهش اضطراب

اضطراب اجتماعی

اضطراب اجتماعی عدم تمایل به بیرون رفتن در جمع، زمان گذراندن با دوستان یا شرکت در فعالیت‌ها است. خجالت اجتماعی برای برخی از کودکان و نوجوانان کاملاً طبیعی است، اما زمانی که فعالیت‌های روزمره مانند خرید کردن یا صحبت کردن با تلفن باعث ترس شدید و طاقت‌فرسا شود، با مشکلی به اسم اختلال اضطراب اجتماعی رو به رو هستیم. کودکانی که تحت تأثیر این اختلال قرار می‌گیرند، از انجام یا گفتن چیزی که فکر می‌کنند تحقیرآمیز است می‌ترسند. اختلال اضطراب اجتماعی کودکان بزرگ‌تری را که دوران بلوغ خود را پشت سر گذاشته‌اند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اضطراب کودکان بستری، تاثیر لباس پرستار بر آن

اضطراب مدرسه

برخی از کودکان در مورد مدرسه، تکالیف مدرسه، دوستی یا قلدری مضطرب می‌شوند؛ به خصوص اگر در حال تغییر مدرسه یا ارتقای سطح باشند. کودکان ممکن است همیشه این نگرانی‌ها را با شما در میان نگذارند و در عوض، از شکم درد یا مریض بودن شکایت کنند. یکی از نشانه‌های اضطراب مدرسه در کودکان، گریه کردن یا خسته به نظر رسیدن آن‌ها در صبح است. این مشکل اگر به طور قابل توجه بر زندگی روزمره آن‌ها تأثیر بگذارد، نیاز به برطرف شدن دارد. 

اختلالات اضطرابی کمتر شایع: اختلال استرس پس از سانحه و اختلال وسواس فکری اجباری از دیگر اختلالات اضطرابی هستند که گه‌گاه می‌توانند کودکان را نیز تحت تاثیر قرار دهند، اما معمولاً در بزرگسالان دیده می‌شوند.

بیشتر بخوانید: کنترل اضطراب در کودکان، چهار روش هوشمندانه

درمان اضطراب کودکان

نوع درمان به سن کودک شما و علت اضطراب او بستگی دارد.

نوع درمان به سن کودک شما و علت اضطراب او بستگی دارد. مشاوره می‌تواند به کودک شما در یافتن این‌که چه چیزی او را مضطرب می‌کند یاری برساند و هم‌چنین، نحوه برخورد یا کنار آمدن با آن موضوع را نیز به کودک شما آموزش دهد. 
درمان شناختی رفتاری (CBT) یک روش گفتار درمانی است که می‌تواند به کودک شما کمک کند تا با تغییر طرز تفکر و رفتار، اضطراب خود را مدیریت کند. با این حال، اگر اضطراب کودک شما شدید باشد یا با گفتار درمانی بهبود نیابد، ممکن است نیاز به داروهای ضد اضطراب باشد. این داروها معمولاً فقط توسط پزشکانی که در زمینه سلامت روان کودکان تخصص دارند تجویز می‌شوند.

بیشتر بخوانید: اختلال اضطراب در کودکان، روش های کنترل و درمان

چگونه اضطراب را کاهش دهیم؟

علاوه بر کمک پزشکی و حرفه‌ای، راه‌هایی وجود دارد که با کمک آن‌ها می‌توانید کاهش استرس در کودک خود کمک کنید. بعضی از راهکارهای کاهش اضطراب در کودکان عبارتند از:

• به کودک خود بیاموزید که علائم اضطراب را در خود تشخیص دهد.
• سعی کنید تا حد امکان به برنامه‌های معمول روزانه پایبند باشید، زیرا این برنامه‌ها در هر سنی برای کودکان آرامش‌بخش هستند. 
• اگر فرزند شما به دلیل اتفاقات ناراحت کننده مانند سوگ یا جدایی مضطرب است، به دنبال کتاب یا فیلمی باشید که به او در درک کردن احساساتش کمک کند.
• اگر می‌دانید که تغییری مانند نقل مکان در راه است، از قبل با کودک خود صحبت کرده و او را آماده کنید.
• تکنیک‌های آرام سازی ساده مانند نفس عمیق کشیدن را با کودک خود تمرین کنید.
• حواس پرتی می‌تواند برای کودکان خردسال مفید باشد. پس وقتی کودک شما مضطرب است، حواس او را با بازی پرت کنید.
• از کودک خود بخواهید که درباره نگرانی‌های خود بنویسد یا آن‌ها را ترسیم کند.
• فرزندتان را تشویق کنید که اضطراب خود را مدیریت کند و در صورت نیاز از شما کمک بخواهد.

بیشتر بخوانید: تکنیک های بازی درمانی در رفع مشکلات رفتاری کودکان

کلام آخر

برخی از اضطراب‌های دوران کودکی کاملاً طبیعی هستند و جای نگرانی ندارند. با این حال، شما باید با علت و نشانه های اضطراب کودک آشنا شوید تا بتوانید آن‌ها را تمییز دهید. به عنوان مثال، علائم اضطراب کودکان ممکن است علاوه بر ترس و نگرانی، عصبانیت یا تحریک پذیری را نیز شامل شود. مهم این است که شما علائم کودک خود را بررسی کرده و در صورت مشاهده رفتار مشکوک، او را پیش پزشک ببرید. 

به کلینیک پورتال یک سر بزنید.