اختلال شخصیت خودشیفته، یک وضعیت سلامت روان است که در آن افراد به طور غیرمنطقی نسبت به دیگران احساس خودبرتربینی دارند. در این مقاله به شما کمک می‌کنیم تا متوجه شوید علائم بیماری خودشیفتگی (Narcissistic Personality Disorder) چیست و آیا درمانی برای آن وجود دارد، یا نه.

اختلال خودشیفتگی چیست؟

نکته مهم این‌که در این مقاله هر بار درباره «خودشیفتگی» صحبت می‌کنیم، منظورمان همان «اختلال خودشیفتگی» است. 
افراد خودشیفته به توجه بیش از حد نیاز دارند و به دنبال گرفتن تحسین از دیگران هستند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است توانایی درک کردK، یا اهمیت دادن به احساس دیگران را نداشته باشند. آن‌ها در پشت نقاب اعتماد به نفسی که به صورت زده‌اند، احساس کم‌ارزشی دارند و به راحتی از کوچک‌ترین انتقاد دیگران ناراحت می‌شوند.
اختلال شخصیت خودشیفته در بسیاری از زمینه‌های زندگی مانند روابط، کار، تحصیل، یا مسائل مالی مشکلاتی ایجاد می‌کند. افراد مبتلا ممکن است به طور کلی ناراضی و ناامید باشند چون اغلب حس می‌کنند آن‌طور که باید تحسین نمی‌شوند. 

بیشتر بخوانید: افزایش هورمون شادی، به سادگی آب نوش جان کردن

خودشیفته‌ها بیشتر آقا هستند، یا خانم؟

اختلال شخصیت خودشیفته، مردان را بیشتر از بانوان درگیر می‌کند و اغلب در نوجوانی، یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. برخی از کودکان ممکن است ویژگی‌های خودشیفتگی را بروز دهند، اما معمولا این ویژگی‌ها در سن آن‌ها معمول است و به این معنی نیست که به اختلال شخصیت خودشیفته دچارند.

علائم بیماری خودشیفتگی چیست؟ 

علائم اختلال شخصیت خودشیفته و شدت آن‌ها متفاوت است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است این علائم را داشته باشند:

اختلال شخصیت خودشیفته، مردان را بیشتر از بانوان درگیر می‌کند و اغلب در نوجوانی، یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود.

سایر علائم اختلال شخصیت خودشیفته

افراد مبتلا به این اختلال در برخورد با هر چیزی که به عنوان انتقاد از آن‌ها مطرح شود، مشکل دارند. سایر ویژگی‌های آن‌ها عبارتند از:

• هنگامی که به رسمیت شناخته نمی‌شوند، بی‌تاب یا عصبانی می‌شوند.
• در تعامل با دیگران مشکلات زیادی دارند و به راحتی احساس حقارت می‌کنند.
  

  افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته به احتمال زیاد نمی‌خواهند بپذیرند که مشکلی وجود دارد، بنابراین معمولا به دنبال درمان نیستند. به

• واکنش خود را با خشم، یا تحقیر نشان می‌دهند و سعی می‌کنند دیگران را تحقیر کنند تا خود را برتر جلوه بدهند.
• در مدیریت احساس و رفتار خود مشکل دارند.
• مشکلات زیادی را در مواجهه با استرس و سازگاری با تغییر، تجربه می‌کنند.
• از موقعیت‌هایی که ممکن است در آن‌ها شکست بخورند، کناره‌گیری یا اجتناب می‌کنند.
• احساس افسردگی می‌کنند چون به کمال نمی‌رسند.
• احساس پنهانی ناامنی، شرم، تحقیر و ترس از شکست‌خورده به نظر رسیدن، دارند. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته به احتمال زیاد نمی‌خواهند بپذیرند که مشکلی وجود دارد، بنابراین معمولا به دنبال درمان نیستند. به احتمال زیاد برای علائم افسردگی، سوء مصرف مواد مخدر، یا الکل، یا سایر مشکلات سلامت روان به دنبال درمان هستند، نه به خاطر اختلال خودشیفتگی. 
اگر تشخیص می‌دهید جنبه‌هایی از شخصیت‌تان شبیه به اختلال شخصیت خودشیفته است، با یک پزشک مشورت کنید. دریافت درمان مناسب می‌تواند کمک کند تا زندگی برایتان لذت‌بخش‌تر شود.

بیشتر بخوانید: چگونه خودم را خوشحال کنم؟ 

علل اختلال خودشیفتگی چیست؟ 

دقیقا مشخص نیست چه چیزی باعث اختلال شخصیت خودشیفته می‌شود، اما این اختلال ممکن است با موارد زیر مرتبط باشد:

• محیط: روابط والدین و فرزند با تحسین بیش از حد، یا انتقاد بیش از حد همراه بوده که با تجربیات و دستاوردهای واقعی کودک مطابقت نداشته.
• ژنتیک: ویژگی‌های ارثی.
• نوروبیولوژی: ارتباط بین مغز و رفتار و تفکر.

ریسک‌فاکتورهای اختلال خودشیفتگی چیست؟ 

اگر چه علت اختلال شخصیت خودشیفته شناخته نشده، اما برخی از محققان فکر می‌کنند حمایت بیش از حد، یا سهل‌انگاری والدین ممکن است بر این اختلال تاثیر بگذارد. ژنتیک و سایر عوامل هم ممکن است در ایجاد اختلال شخصیت خودشیفته نقش داشته باشند.

بیشتر بخوانید: روانشناسی حسادت کودکان، واکنشی طبیعی است؟

افراد خودشیفته با چه مشکلاتی مواجه‌اند؟ 

مشکلات اختلال شخصیت خودشیفته عبارتند از:

• مشکلات در روابط
• مشکلات در محل کار، یا مدرسه
• افسردگی و اضطراب
• سایر اختلالات شخصیتی
• اختلال نوش جان کردن: بی‌اشتهایی
• مشکلات سلامت جسمانی
• سوء مصرف مواد مخدر، یا الکل
• افکار خودکشی

چطور از اختلال خودشیفتگی پیشگیری کنیم؟ 

با توجه به این نکته که علت اختلال شخصیت خودشیفته ناشناخته است، هیچ راه شناخته شده‌ای هم برای پیشگیری از آن وجود ندارد، اما ممکن است انجام این راهکارها موثر باشد:

تشخیص اختلال خودشیفتگی چگونه است؟ 

تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته معمولا بر اساس این موارد صورت می‌گیرد:

• علائم و نحوه تاثیر آن‌ها بر زندگی شما.
• معاینه فیزیکی برای اطمینان از اینکه مشکل جسمی در ایجاد علائم ندارید.
• ارزیابی روانشناختی کامل که ممکن است شامل پر کردن پرسشنامه باشد.
  

  درمان اختلال شخصیت خودشیفته، روان‌درمانی است. در صورتی که بیمار به سایر مشکلات روانی مثل افسردگی دچار باشد، ممکن است دارو هم تجویز شود. 

آیا اختلال شخصیت خودشیفته، درمان می‌شود؟

درمان اختلال شخصیت خودشیفته، روان‌درمانی است. در صورتی که بیمار به سایر مشکلات روانی مثل افسردگی دچار باشد، ممکن است دارو هم تجویز شود. 

۱- روان‌درمانی

درمان اختلال شخصیت خودشیفته، بر روان‌درمانی متمرکز است. روان‌درمانی به این موارد موثر است:

۲- دارودرمانی

هیچ دارویی وجود ندارد که به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته استفاده شود، اما اگر علائم افسردگی، اضطراب، یا سایر شرایط روانی را دارید، پزشک برایتان داروهای ضد افسردگی، یا داروهای ضد اضطراب تجویز می‌کند.

ماهیت اختلال شخصیت خودشیفته می‌تواند به شما این احساس را بدهد که درمان، ارزش زمان و توجه شما را ندارد و ممکن است وسوسه شوید که آن را ترک کنید.

۳- شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

ممکن است در مورد درمان، دافعه داشته باشید، یا فکر کنید که درمان، غیر ضروری است. ماهیت اختلال شخصیت خودشیفته می‌تواند به شما این احساس را بدهد که درمان، ارزش زمان و توجه شما را ندارد و ممکن است وسوسه شوید که آن را ترک کنید. اما این راهکارها را به کار ببرید:

• ذهن خود را باز نگه دارید. روی مزایایی که از درمان به دست می‌آورید، تمرکز کنید.
• برنامه درمانی خود را دنبال کنید. در جلسات درمانی شرکت کنید و داروهایتان را طبق دستور مصرف کنید. بله! ممکن است کار سختی باشد و ممکن است گاهی اوقات با شکست مواجه شوید.
• در صورت سوء مصرف الکل، یا مواد مخدر، یا سایر مشکلات سلامت روانی، تحت درمان قرار بگیرید. 
• روی اهداف خود متمرکز بمانید. 

خلاصه

افراد خودشیفته، خود را برتر از دیگران می‌بینند، به توجه بیش از حد نیاز دارند و به دنبال گرفتن تحسین از دیگران هستند. دلیل اختلال خودشیفته هنوز به صورت قطعی مشخص نیست، بنابراین درمان قطعی هم برای آن وجود ندارد. دارودرمانی، روان‌درمانی و درمان‌های خانگی، می‌تواند به بهبود بیمار کمک کند. 

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک پورتال یک سر بزنید.