اگر می خواهید بدانید که به عارضه آزواسپرمی دچار شده اید یا خیر بهتر می باشد این نوشته را بخوانید چون این عارضه مهمترین دلیل برای ناباروری مردان به شمار  می آید می خواهیم مهمترین دلایل بروز آن و راههای درمانی برای آن را بشناسیم

در اینگونه مردان هیچ اتفاق قابل تشخیصی در ظاهر مایع منی نمی افتد، چون حدود یک درصد حجم منی را اسپرمها تشکیل می دهند. تشخیص آزواسپرمی در یک مرد شوک بزرگی برای وی می باشد. این مردان دارای میل جنسی و عملکرد جنسی طبیعی هستند و فقط مشکل باروری دارند.

تشخیص این بیماری فقط با آزمایش میکروسکوپیک مایع منی می باشد که باید حداقل در دو آزمایش به فاصله ۴ هفته از همدیگر تائید شود. در ضمن برای تشخیص آزواسپرمی باید از روش استاندارد آزمایش مایع منی که سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده می باشد استفاده نمود. در بعضی از مردان که آزمایشگاه گزارش آزواسپرمی کرده می باشد، اگر مایع منی سانتریفوژ شود و رسوب حاصل از سانتریفوژ آزمایش گردد، اسپرم یافت خواهد شد که به آن اسپرم مخفی یا کریپتواسرمی گفته می شود.آزواسپرمی با فقدان مایع منی متفاوت می باشد. در یک عده از مردان بنا به عللی پس از انزال مایع منی وجود ندارد، این بیماری انواع مختلف دارد و جای بحث آن اینجا نیست.

آزواسپرمی دارای دو علت کلی می باشد:

یا انسدادی در مسیری که اسپرم را منتقل می کند وجود دارد که به آن آزواسپرمی انسدادی می گویند و یا اینکه بیضه ها اسپرم تولید نمی کنند که به آن آزواسپرمی غیر انسدادی می گویند. اندازه بیضه و اندازه گیری میزان هورمون FSH خون به ما کمک می کند که به سرعت تشخیص احتمالی را بدهیم. اگر اندازه بیضه ها کوچک و میزان هورمون FSH بالا باشد، به احتمال زیاد فرد دچار آزواسپرمی غیر انسدادی می باشد و شانس بچه دار شدن تقریبا صفر می باشد. گاهی بعضی از مردان بطور مادرزادی دارای فقدان لوله های منی بر هستند. در این مردان حجم منی فوق العاده کم و حدود نیم میلی لیتر می باشد.

در مردانی که مبتلا به آزواسپرمی انسدادی هستند برای درمان از روشهای زیر، بسته به شرایط بیمار می توان استفاده کرد:
۱٫ پیوند لوله منی بر (واز) به اپیدیدیم با میکروسکوپ که در اصطلاح پزشکی به آن Vasoepididymostomy می گویند. آن یک عمل جراحی فوق العاده مشکل می باشد که با میکروسکوپ انجام می شود و حدود سه ساعت طول می کشد. چون قطر لوله منی بر و اپیدیدیم فوق العاده اندک می باشد، میزان موفقیت این عمل نیز کم می باشد. در دست بهترین جراحان در حدود ۲۵ درصد موارد اسپرم در مایع منی ظاهر می شود ولی چون کیفیت اسپرم پائین می باشد، میزان حاملگی فقط ۱۰ درصد می باشد.

۲٫ اسپرم برای رسیدن به مایع منی به ترتیب از راههای زیر عبور می کند: اپیدیدیم، لوله منی بر و مجرای انزالی. گاهی انسداد در مجرای انزالی می باشد. درمان این بیماران نسبتا راحت می باشد می توان از طریق مجرای ادرار با یک برش ساده مجرای انزالی را باز کرد.

۳٫ در مردانیکه مبتلا به فقدان مادرزادی دو طرفه لوله منی بر هستند، از یک روشی بنام PESA استفاده می شود. این کلمه مخفف Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration می باشد که در آن از طریق پوست بیضه، اسپرم از اپیدیدیم با سرنگ بدست آمده و لقاح در آزمایشگاه انجام می شود.

۴٫ روش دیگر استفاده از MESA می باشد. این کلمه مخفف Microepididymal Sperm Aspiration می باشد. در آن کیسه بیضه با جراحی باز می شود و قسمتی از اپیدیدیم که مسدود شده می باشد با میکروسکوپ مشخص می شود (چون پشت انسداد اتساع وجود دارد) و از محل متسع شده با سرنگ اسپرم کشیده و زیر میکروسکوپ وجود اسپرم تائید می شود و از آن جهت لقاح در آزمایشگاه استفاده می شود.

۵٫ گاها در بیمارانی که دارای آزواسپرمی انسدادی هستند نمی توان از اپیدیدیم اسپرم بدست آورد، در این بیماران از روش TESA استفاده می شود. این کلمه مخفف Testicular Sperm Aspiration می باشد که در آن از راه پوست با سوزنهای بخصوص از بیضه اسپرم کشیده می شود.

درمان مردان مبتلا به آزواسپرمی غیر انسدادی
در این مردان بیوپسی بیضه نشان می دهد که بیضه ها اسپرم تولید نمی کنند. اینگونه مردان قائدتا نابارور مطلق هستند، ولی در سالهای اخیر پیشرفتهائی در این زمینه ایجاد شده می باشد. خود آزواسپرمی غیر انسدادی یا بد عملکرد بیضه دارای علل بسیار زیادی می باشد، در بعضی از موارد می توان تولید اسپرم توسط اینگونه بیضه ها را با دارو تحریک کرد.

۱٫ در مردانی که اندازه بیضه ها طبیعی و میزان هورمون FSH خون بالا نیست ممکن می باشد بتوان با دارو تولید اسپرم را تحریک نمود.
۲٫ یکی از موارد از بین رفتن عملکرد بیضه عدم عمل جراحی به موقع بیضه نزول نکرده می باشد. اگر این بیماری دو طرفه باشد، مرد دچار ناباروری خواهد شد. بعض از این نوع بیضه ها را نیز می توان با تجویز دارو وادار به تولید اسپرم کرد.

۳٫ گاهی در مردانی که دارای آزواسپرمی عیر انسدادی هستند، در نمونه برداری از بیضه ها تعدادی اسپرم تماشا می شود، علت آزواسپرم بودن این مردان این می باشد که اسپرم در حین انتقال از بین می رود. از اسپرمی که از طریق نمونه برداری بدست می آید می توان برای لقاح در آزمایشگاه استفاده کرد.