پرسش: رژیم مناسب سه ماهه اول بارداری رو میخواستم.

پاسخ: مادر در سه ماهه اول بارداری، نیازی به انرژی اضافه ای ندارد و در انتهای سه ماه اول وزن قابل توجهی نباید اضافه كند. در اوایل بارداری، شاهد تقسیم سلولی و در اواخر شاهد افزایش حجم بافت های جنینی هستیم.در دوران بارداری مادر باید روزانه ۳ واحد لبنیات كم چرب(هر واحد معادل یك لیوان یا ۲۴۰ سی ‌سی شیر یا سه چهارم لیوان ماست یا ۲ لیوان دوغ هست)، دانه ‌ها و مغزهای حاوی كلسیم، كنجد و بادام مصرف كند.

یك نكته ی مهم این كه اگر چه مساله ی كیفیت غذای مادران به توان اقتصادی بستگی دارد اما لزوما وابسته به این مساله نیست. مادران اگاه كه به دانش تغذیه اعتقاد دارند با هر امكانات مالی می‌ توانند تغذیه كامل و كافی تهیه كرده و با تلفیق امكانات در دسترس، نیازهای بدن خود و جنین را فراهم كنند.

استفاده ی توام غلات و حبوبات، ۲ تا ۳ واحد میوه و ۷۰۰ گرم سبزیجات می‌ تواند هم نیازهای ویتامینی را برطرف كند و هم مانع از ابتلا به یبوست شود.

هر خانم باردار احتیاجات غذایی خود را باید از این ۵ گروه مواد غذایی فراهم كند: ۱- نان، غلات و حبوبات ۲- سبزیجات ۳-میوه ها ۴- گوشت مرغ ، ماهی، تخم مرغ.۵- شیر و ماست و پنیر

۱- نان: خانم های باردار تقریباً بیشترین نیاز خود را از این گروه فراهم می كنند. اگر انرژی به میزان كافی نباشد پروتئین به جای ان كه برای نقش حیاتی خود در رشد و تكامل ذخیره شود، به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می گیرد. غذاهای این گروه دارای مقادیر بالای كربوهیدرات هستند كه منبع اولیه انرژی می باشند. حبوبات منبعی خوب برای تامین پروتئین هست كه به عنوان سازنده بافت های بدن برای مادر و بچه می باشد. در طول ۶ ماهه اخر حدود ۱ كیلوگرم پروتئین توسط مادر ذخیره می شود. البته قسمت عمده پروتئین از منابع حیوانی مثل گوشت و مرغ هست . بسیاری از حبوبات غنی از اهن و ویتامینB هستند. نیاز به اهن در طی ۴ ماهه اول بارداری كم هست، دراین مدت تجویز اهن اضافی ضرورتی ندارد، ولی بعد از این باید علاوه بر رعایت رژیم غذایی، قرص اهن نیز مصرف شود.

۲- سبزیجات: سبزیجات می توانند مقدار زیادی از ویتامین ها از جمله ویتامین هایA وC و مواد معدنی و فیبر را فراهم كنند. یكی از مشكلات خانم های باردار در دوران باردای یبوست هست كه با مصرف سبزی ها این مشكل برطرف می شود. نیاز به ویتامینC در حاملگی ۷۰ درصد بیشتر از زمان غیر حاملگی هست كه یك رژیم معمولی خوب به راحتی این مقدار را در اختیار مادر قرار می دهد. كلم، حبوبات، سیب زمینی ، اسفناج، دانه های سبز و گوجه فرنگی غنی از ویتامینC هستند و به جذب اهن موجود در غذاها كمك می كنند. بدن ما ذخیره ویتامینC ندارد و با مصرف درست مواد غذایی احتیاج به این ویتامین به راحتی فراهم می شود. سبزیجات سبز تیره و زرد تیره مانند هویج یا زردك، سیب زمینی، فلفل سبز، كلم بروكلی، سرشار از ویتامینA هستند كه برای رشد و سلامتی سلول های بدن مادر و جنین لازم هست.

۳- میوه ها: میوه هایی مثل پرتقال، گریپ فروت، نارنگی، لیمو و انگور منشاء بسیار خوبی برای ویتامینC هستند. هر خانم باردار می تواند در طول روز چندین بار از این گروه استفاده كرده و نیاز خود را به ویتامین هایی مثلA وC براورده كند.

۴- گوشت: پروتئین كه ماده غذایی اصلی برای مادر و نوزادش هست، به طور مشخص در این گروه وجود دارد. ویتامینB12 ویتامینی هست كه فقط دراین گروه وجود دارد، هست. در مادرانی كه گیاهخوار هستند، ذخایر ویتامینB12در نوزادان انها پایین هست. این گروه جزو گروه های اصلی غذایی برای مادران باردار به حساب می اید كه باید در وعده های غذایی انها گنجانده شود.

۵- شیر و ماست: محصولات لبنی میزان زیادی از احتیاجات غذایی را براورده می كنند به خصوص كلسیم و پروتئین را كه دراین مواد می باشد. در طول حاملگی حدود ۳۰ گرم كلسیم در بدن مادر تجمع می یابد كه اكثر ان در اواخر حاملگی در جنین ذخیره می شود.كلسیم ، ماده اصلی در تشكیل استخوان و دندان هست. اگر جذب كلسیم مادر كافی نباشد، جنین از كلسیم استخوان های مادر استفاده می كند كه این باعث می شود مادر در اینده زودتر دچار استئوپروز یا پوكی استخوان شود. اگر مادری از مزه شیر راضی نیست، باید ان را با اضافه كردن موادی مانند كاكائو و امثال ان برای خود قابل قبول سازد. البته این شامل ان دسته از افرادی كه مشكل گوارشی داشته و قادر به تحمل شیر نیستند، نمی باشد كه در این صورت به جای یك لیوان شیر می توانند یك فنجان ماست یا پنیر مصرف كنند.

غذاهایی كه می بایست در دوران بارداری از مصرف ان ها پرهیز نمود:

كافئین (چای، قهوه، كاكائو، شكلات)، الكل، شیرین كننده های مصنوعی حاوی ساخارین، ماهی های حاوی مقادیر زیادی جیوه مثل كوسه‌ ماهی، شمشیرماهی و ماهی خال مخالی، انواع پنیرهای غیر پاستوریزه، ماهی خام ،چیپس، پفك، غذاهای اماده و گوشت های فرایند شده مثل سوسیس، كالباس، سس و غذاهای چرب و شور ، جگر و سایر امعاء و احشاء گوسفند و گاو ، مغز حیوانات ، غذاهای نپخته یا سرد ، گوشت و مرغ خام ، شیر غیر پاستوریزه و بادام زمینی. سر خود دارو نخورید و اگر سیگار می كشید، سیگارتان را ترك كنید.