این اختلال روانی که به عنوان نوعی عادت در افراد دیده می شود هنگامب که اضطراب به افراد وارد می شوند شروع می شود!

این اختلال که به‌عنوان وسواس موکنی شناخته می‌شود عادتی می باشد که با کندن مکرر موها که می‌تواند منجر به از دست دادن مقدار قابل‌توجهی از مو شود به وجود می‌آید. معمولا شروع این اختلال از دوران نوجوانی و به دنبال یک استرس عاطفی بروز می‌کند، طوری که فرد شروع به کندن موها می‌کند. در مورد این اختلال توجه به این نکته مهم می باشد که ممکن می باشد موقت و گذرا یا حتی ادامه‌دار و دایم باشد. در مواردی که این حالت موقتی می باشد بعد از مدتی بهبود حاصل شود ولی به‌طور معمول اگر وسواس موکنی مکرر تشخیص داده شود این اختلال ادامه پیدا کرده و در بزرگسالی هم فرد را درگیر می‌کند.

به گزارش سلامت نیوز، دکتر علی اکبر نجاتی صفا-روان‌پزشک و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در هفته نامه زندگی مثبت نوشت: همه ما وقتی دچار اضطراب می‌شویم دنبال راهی برای خلاصی از آن می‌گردیم، برخی از ما یک لیوان آب می‌خوریم، یک عده به طبیعت پناه می‌بریم، بعضی‌هایمان هم کارهای عجیب می‌کنیم که یکی از این کارهای عجیب می‌تواند کندن مو باشد. رفتار مو کندن یکی از رفتارهای واکنشی در زمان‌هایی می باشد که افراد دچار استرس یا اضطراب انباشته شده هستند. این اختلال که با اسم کوچک تریکوتیلومانیا یا اختلال وسواس موکنی معروف می باشد، یکی از اختلال‌هایی می باشد که می‌تواند زمینه اختلال‌های دیگری مانند افسردگی یا حتی عدم اعتماد به‌نفس را به دنبال داشته باشد.

تریکوتیلومانیا چیست؟

این اختلال که به‌عنوان وسواس موکنی شناخته می‌شود عادتی می باشد که با کندن مکرر موها که می‌تواند منجر به از دست دادن مقدار قابل‌توجهی از مو شود به وجود می‌آید. معمولا شروع این اختلال از دوران نوجوانی و به دنبال یک استرس عاطفی بروز می‌کند، طوری که فرد شروع به کندن موها می‌کند. در مورد این اختلال توجه به این نکته مهم می باشد که ممکن می باشد موقت و گذرا یا حتی ادامه‌دار و دایم باشد. در مواردی که این حالت موقتی می باشد بعد از مدتی بهبود حاصل شود ولی به‌طور معمول اگر وسواس موکنی مکرر تشخیص داده شود این اختلال ادامه پیدا کرده و در بزرگسالی هم فرد را درگیر می‌کند.

با بیماری پوستی اشتباه نشود

از آنجا که نتیجه کندن مو، خالی شدن آن قسمت سر می باشد که این اتفاق در آن افتاده ابتدا ممکن می باشد به صورت یک بیماری پوستی بین مردم تلقی شود و به همین دلیل اولین مراجعه این افراد به متخصص پوست می باشد. متخصصان پوست با بررسی متوجه می‌شوند که فرد مشکلی از نظر ریزش مو ندارد و تشخیص کندن مو داده می‌شود. در چنین حالتی درمان مشابه درمان بیماری‌های پوستی نیست و باید درمان‌های روان‌پزشکی برای فرد انجام شود.

ناخن جویدن به جای مو کندن

اختلال‌هایی مانند ناخن جویدن که در سنین پایین شروع می‌شود، بسیار شبیه اختلال‌های عادتی مانند وسواس مو کندن می باشد. علت ناخن جویدن هم استرس می باشد چون روشی می باشد که افراد از این طریق استرسشان را کاهش می‌دهند اما ممکن می باشد به شکل یک عادت دربیاید و به بزرگسالی هم کشیده شود. کندن پوست لبه‌های ناخن و دیگر قسمت‌های بدن هم از جمله اختلالات عادتی می باشد که شبیه وسواس موکنی می باشد و این مشکلات ارتباط نزدیکی با وسواس و تیک دارند.

همه راه‌های تشخیص

معمولا افرادی که مشکل کندن مو دارند به متخصص پوست ارجاع داده می‌شوند. البته این اشتباهی می باشد که خانواده‌ها می‌کنند چون خود فرد مساله کندن موهایش را پنهان می‌کند. متخصصان با توجه به الگوی ضایعه‌های پوستی و حالت مو کندن معمولا متوجه مشکل می‌شوند و آنها را به روان‌پزشکان ارجاع می‌دهند. در مورد بچه‌ها که عادت‌هایی مانند ناخن جویدن دارند کم کردن استرس‌ها و فشارهای محیطی می‌تواند کمک کند ولی اگر از حالت مقطعی خارج شده و طولانی شده باشد نیاز به درمان‌های اختصاصی می باشد که عمدتا شامل رفتاردرمانی می باشد. دارودرمانی هم ممکن می باشد به کار برود، البته دارودرمانی بیشتر در مورد افرادی شایع می باشد که همراه با این حالت اختلال‌هایی مانند وسواس هم داشته باشند. به‌طور کلی در بیشتر این اختلالات که اغلب به‌عنوان اختلالات عادت از آنها اسم کوچک برده می‌شود، رفتاردرمانی انجام می‌شود.

شیوع در خانم‌ها بیشتر می باشد

وسواس موکنی در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود اما به‌طور کلی شیوع زیادی در جامعه ندارد ولی در کلینیک‌های پوست و مو زیاد دیده می‌شود و هر روز ممکن می باشد یک تا دو نفر با این اختلال مراجعه کنند. انواع شدید آن شیوع کمی دارد اما اشکال خفیف جزو عادات شایع می باشد. در خانم‌ها کندن مو، موی سر را شامل می‌شود اما آقایان علاوه بر موی سر، ریش و سبیل را هم می‌کنند. برخی از این افراد موهای خودشان را می‌تراشند مثلا ریش و سبیل یا موهایشان را می‌تراشند در حالی که این راهکار درمان مشکل نیست.

علت را پیدا کنید

این قبیل مشکلات تا حدودی می‌تواند جنبه ژنتیک داشته باشد مثلا در بررسی خانوادگی ممکن می باشد یکی از اعضای خانواده وسواس داشته باشند اما یادگیری نیز نقش مهمی دارد و می‌تواند در بروز آن نقش داشته باشد، مثلا دختری که مادرش به موخوره حساس می باشد و مرتب آنها را می‌کند، ممکن می باشد یاد بگیرد و این کار را انجام دهد.

کندن با تاب دادن فرق می‌کند

وسواس موکنی حتما با کندن مو همراه می باشد و برخی از این افراد عادت‌های دیگری هم دارند مثلا وقتی که مو را می‌کنند آن را زیر دندانشان می‌گذارند و قسمت ریشه سفید مو را قورت می‌دهند و مشکلات گوارشی شدیدی پیدا می‌کنند که حتی ممکن می باشد به جراحی هم منجر شود. تاب دادن مو ربطی به وسواس موکنی ندارد و اگر فردی به موهایش خیلی حساس باشد و مثلا آنها را مدام تاب بدهد نمی‌توان این رفتار را وسواس موکنی دانست.

همراه با اختلالات دیگر

این اختلال به‌طور ثانویه می‌تواند باعث اختلال افسردگی شود چون فرد احساس می‌کند کنترلی روی این رفتار ندارد و در نتیجه ممکن می باشد احساس ناتوانی به او دست دهد و از سوی دیگر اطرافیان هم به او اعتراض کنند و همین باعث افسردگی شود. از نظر ارتباط این اختلال با اضطراب هم می‌توان گفت این افراد قبل از عادت به کندن مو یک نوع حالت کلافگی دارند که آنها را وادار به این کار می‌کند اما در ادامه با تماشا موهای کنده شده احساس بدی پیدا می‌کنند.

رفتاردرمانی موثرترین درمان

از آنجا که این اختلال به صورت یک عادت دیده می‌شود درمان براساس وارونه‌سازی عادت می باشد. این عادت باید شناخته شده و در مراحل بعد روش‌هایی برای کنترل عادت به فرد یاد داده شود. توجه به این نکته ضروری می باشد که این مشکل عود می‌کند چون این افراد چند سال ممکن می باشد این عادت را ترک کنند و بعد در شرایط خاص دوباره عادت سراغشان بیاید. به همین دلیل در جلساتی باید روش‌های آموخته شده مرور شود تا بتوانند این عادت را در طولانی‌مدت هم تحت کنترل خودشان درآورند.

همه راه‌های کندن مو

همان‌طور که گفته شد این اختلال زمانی اتفاق می‌افتد که فرد تحت استرس باشد یا به نوعی در یک شرایط قرار بگیرد که حالت بلاتکلیفی و تردید داشته باشد اما دو شکل از کندن مو شایع می باشد؛ در یک نوع آن افراد روی موهایی که می‌خواهند بکنند تمرکز می‌کنند مثلا دستشان را به موهایشان برده و بررسی می‌کنند که کدام مو موخوره دارد یا نازک‌تر، یا ضخیم‌تر می باشد و براساس حساسیتی که به قوام موها دارند موهای مورد نظر خود را انتخاب کرده و آن را می‌کنند. در نوع دوم افراد اصلا از لمس موها و کندن آنها در ابتدا اطلاع ندارند و زمانی متوجه می‌شوند این کار را کرده‌اند که موهایشان را کنده‌اند، به این حالت خودکار می‌گویند. عموما این حالت خودکار زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مشغول کاری مثل مطالعه کردن، صحبت کردن، تماشای تلویزیون و… می باشد.