اسهال یک بیماری رایج دوران کودکی به شمار می‌رود که اگرچه اغلب یک ناراحتی موقتی است، اما به دلیل خطرات بالقوه کم آبی بدن و سایر عوارض، نیاز به توجه و مراقبت فوری دارد. شناخت روش‌های درمان فوری اسهال در کودکان، به والدین کمک می‌کند تا قبل از شدید شدن این عارضه نسبت به بهبود و مدیریت آن اقدام کنند. در این مقاله قصد داریم به بررسی برخی از روش‌های درمان، انواع اسهال در کودکان و راه‌های پیشگیری از بروز آن بپردازیم.

در این مقاله می‌خوانید:

• انواع اسهال در کودکان
• روش‌ های درمان فوری اسهال در کودکان
• درمان خانگی اسهال کودکان
• آیا فیبر یا غذاهای خاص اسهال کودک را متوقف می‌ کند؟
• روش های پیشگیری از اسهال در کودکان
• چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

بیشتر بخوانید: برای درمان اسهال در بارداری چی بخوریم؟

انواع اسهال در کودکان

قبل از بررسی روش‌های درمان فوری اسهال در کودکان، بهتر است نگاهی به انواع آن بیندازیم. اسهال در کودکان می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد که به دلایل متفاوتی در بدن او ایجاد شده‌اند.

• اسهال حاد: شروع ناگهانی دارد و معمولاً مدت کوتاهی طول می‌کشد. معمولاً در اثر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی مانند روتاویروس یا نوروویروس ایجاد می‌شود.
• اسهال مزمن: برای مدت طولانی، اغلب بیش از دو هفته ادامه می‌یابد. عوامل زمینه‌ای می‌تواند شامل اختلالات گوارشی، حساسیت‌های غذایی یا عفونت‌های مزمن باشد.
• اسهال کودکان نوپا: عمدتاً کودکان ۱ تا ۵ ساله را تحت تاثیر قرار می دهد. اغلب به عوامل رژیم غذایی، مصرف بیش از حد آب میوه یا عدم تعادل غذایی مرتبط است.
• اسهال ناشی از دارو: ممکن است به عنوان عارضه جانبی برخی از داروهای تجویز شده برای کودکان رخ دهد. به عنوان مثال، آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند تعادل باکتری‌های روده را مختل کنند و منجر به اسهال شوند.
• اسهال آلرژیک: در اثر آلرژی غذایی، اغلب در پاسخ به شیر گاو، سویا یا سایر آلرژن‌ها ایجاد می‌شود.
• اسهال التهابی: با وجود خون یا چرک در مدفوع مشخص می‌شود که نشان دهنده التهاب در دستگاه گوارش است. عفونت‌ها یا شرایطی مانند بیماری التهابی روده (IBD) می‌تواند منجر به این نوع اسهال شوند.

پیشنهاد ویژه پورتال یک: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

روش های درمان فوری اسهال در کودکان

برای درمان فوری اسهال در کودکان، این موارد می‌توانند کمک کننده باشند:

مایعات بدهید

اگر کودک شما شیر می‌خورد، شیردهی را طبق معمول ادامه دهید. ممکن است پزشک از شما بخواهد که مقدار کمی محلول الکترولیت خوراکی به کودک خود بدهید. مقدار آن را با پزشک خود چک کنید. اگر فرزندتان استفراغ میکند، او را تشویق کنید که به جای نوشیدن یکباره و زیاد، جرعه های کوچک و مکرر بنوشد. هیچ نوع داروی ضد اسهال به کودک خود ندهید مگر اینکه پزشک اطفال آن را توصیه کند.

مراقب رژیم کودک باشید

یکی دیگر از روش‌های درمان سریع اسهال در کودکان توجه به رژیم غذایی آن‌ها است. کودکان نوپا را با رژیم غذایی معمولی با غذاهای ملایم تغذیه کنید. از دادن غذاهای تند یا سرخ شده به کودک خودداری کنید. هنگامی که اسهال متوقف شد، به تدریج رژیم غذایی قبلی کودک را از سر بگیرید.

فرزند خود را تحت نظر داشته باشید

اگر به نظر نمی رسد که علائم کودکتان بهبود یافته، یا علائم کم آبی دارد، با پزشک اطفال تماس بگیرید. گریه بدون اشک، پوشک‌هایی که کمتر از حد معمول، خیس است، ادرار تیره‌تر از حد معمول، یا فرورفتگی در بالای سر از علائم کم آبی بدن است.

مطالب پیشنهادی: تغذیه کودک بعد از استفراغ، نکات مهم

درمان خانگی اسهال کودکان

از روش‌های خانگی درمان فوری اسهال در کودکان، می‌توان به استفاده از آب برنج یا جو اشاره کرد. کافی است برنج یا جو را بپزید تا نرم شود. بعد آبکش کنید و مایع حاصل از آن را به کودک بدهید. به ازای هر دو لیوان آب، یک چهارم قاشق مرباخوری نمک بریزید. در ادامه چند روش درمان خانگی اسهال کودکان ۶ ساله را باهم می‌خوانیم:

• مایعات زیاد مثل آبگوشت یا آب انگور سفید بهترین روش درمان فوری اسهال کودکان است. نوشیدنی‌های شیرین را کمتر کنید چرا که اسهال را بدتر می‌کنند.
• دیگر روش درمان خانگی اسهال کودکان، رژیم غذایی شامل موز، نان تست، و سیب‌ زمینی است. پتاسیم موجود در موز برای کودک مفید است.

دانه‌ گشنیز

یک قاشق چایخوری دانه گشنیز را با یک قاشق غذاخوری ماست ترکیب کرده و به کودک بدهید. این روش درمان خانگی اسهال برای نوع حاد و مزمن توصیه نمی‌شود.

زنجبیل

یک قاشق چایخوری پودر زنجبیل خشک را با پودر زیره، پودر دارچین و عسل ترکیب کرده و سه بار در روز مصرف کنید. زنجبیل برای گوارش و درمان اسهال مفید است.

سرکه سیب

ترکیب ۳ قاشق غذاخوری سرکه سیب با یک لیوان آب از روش‌های توصیه شده درمان خانگی اسهال کودکان ۶ ساله است.

ذغال اخته

مصرف روزی چندبار ذغال اخته از اسهال جلوگیری می‌کند و میکروب‌های عامل اسهال کودکان را از بین می‌برد. سوپ زغال اخته هم برای کودکان مبتلا به اسهال مناسب است.

در رابطه با روش خانگی درمان فوری اسهال در کودکان، مصرف شربت برای اسهال کودکان یا تمام روش‌های درمانی که ادعای معجزه درمان اسهال کودکان دارند باید حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. درست است که بیشتر روش‌های درمان خانگی تاثیر سریعی دارند و زود به نتیجه می‌رسید، اما به‌خاطر واکنش متفاوت بدن کودکان هیچ‌گونه روش درمانی خودسرانه توصیه نمی‌شود.

شربت برای اسهال کودکان

بهترین شربت برای اسهال کودکان، ORS است که به‌نوعی معجزه درمان برای اسهال کودکان محسوب می‌شود چرا که یون‌ها و الکترولیت از دست رفته بدن را جبران می‌کند. صرف نوشیدن آب به‌صورت مکرر برای کودک مبتلا به اسهال کافی نیست و در مواردی ممکن است باعث ایجاد تشنج در کودک شود.

به‌هیچ وجه خود درمانی بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود و داروهای ضد اسهال باید حتما با تجویز پزشک باشند. داروهای مناسب برای درمان اسهال کودکان عبارتند از:

• قرص ضد اسهال لوپرامید
• قرص دیفنوکسیلات
• قرص دی سیکلومین
• قرص بیسموت ساب سیترات
• قرص بلادونا پی بی
• قرص هیوسین

بیشتر بخوانید: درمان یبوست در کودکان، تغذیه مناسب

آیا فیبر یا غذاهای خاص اسهال کودک را متوقف می کند؟

فیبر اغلب برای تنظیم حرکات روده استفاده می‌شود و بسته به نوع فیبر موجود در غذا، می‌تواند هم برای درمان فوری اسهال در کودکان و هم برای درمان یبوست استفاده شود. پکتین، ماده‌ای است که به طور طبیعی در غذا وجود دارد و می‌تواند برای غلیظ شدن مدفوع نیز استفاده شود. برخی از غذاهای غنی از فیبر ممکن است به کاهش اسهال کودک کمک کند. غذاهای پرفیبر که ممکن است به اسهال کمک کنند عبارتند از:

• سیب (بدون پوست)
• موز
• جو
• جو دوسر
• لوبیا
• نخود فرنگی
• سیب زمینی شیرین (بدون پوست)

درباره دادن مکمل فیبر به کودکتان با پزشک کودک مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی یبوست در کودکان، شانزده روش!

روش های پیشگیری از اسهال در کودکان

علاوه بر توجه به روش‌های درمان فوری اسهال در کودکان، والدین باید با روش‌های پیشگیری از این عارضه نیز آشنا شوند تا از بروز دوباره آن در فرزندان خود جلوگیری کنند.

رعایت نکات بهداشتی

آموزش و رعایت شیوه‌های بهداشتی ضروری در کودکان، به ویژه شستن منظم دست‌ها در به حداقل رساندن انتقال پاتوژن‌های مضر اساسی است.

تغذیه با شیر مادر

اگر مادران امکان این را داشته باشند که کودک نوپای خود را در دوران دوران شیرخوارگی با شیر خود تغذیه کنند، نه تنها مواد مغذی ضروری به بدن کودک می‌رسد، بلکه سیستم ایمنی کودک با آنتی بادی‌های محافظ کننده تقویت می‌شود.

رژیم غذایی سالم و ایمن

استفاده از مواد غذایی مناسب کودک و پرهیز از تغذیه او با غذاهای خام، در پیشگیری از عفونت‌های ناشی از غذا که می‌تواند باعث اسهال شود، حیاتی است. همچنین رفع کمبودهای تغذیه‌ای به سلامت کلی و مقاومت کودک در برابر عفونت‌ها کمک می‌کند.

واکسیناسیون

اطمینان از دریافت واکسیناسیون به موقع کودکان در برابر عوامل بیماری‌زا که باعث اسهال می‌شوند، می‌تواند از بروز این عارضه پیشگیری کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فرزند شما این شرایط را دارد، در اسرع زمان به پزشک مراجعه کنید:

• اگر اسهال است و کمتر از ۳ ماه دارد.
• اگر نگران هستید که کودکتان دچار کم آبی شده یا بیش از چند روز است که اسهال دارد.
• اگر اسهال کودک، حاوی خون، مخاط یا چرک است.
• به لمس کردن یا صدا زدن پاسخ نمی‌دهد.
• دارای پوستی است که هنگام نیشگون گرفتن به عقب برنمی‌گردد.
• تند نفس می‌کشد.

پیشنهاد ویژه پورتال یک: فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر

کلام آخر

مداخله سریع والدین در مواجهه با اسهال کودکان، بهبودی فوری و سلامت پایدار آن‌ها را تضمین می‌کند. دراین مقاله به انواع روش‌های درمان فوری اسهال در کودکان اشاره کردیم. فراموش نکنی که این درمان‌ها نیازمند رویکردی جامع و دقیق هستند و نباید بدون مشورت پزشک و خودسرانه اعمال شوند.