تلویزیون برای کودک دریچه ای می باشد به دنیاهای رنگی و جذابی که هرگز ندیده و تجربه نکرده می باشد. تماشای برنامه های مناسب تلویزیون به صورت معقول و متعادل، تاثیرات مثبتی مثل تفریح و سرگرمی، آموزش مهارت های ارتباطی و هنجارهای اجتماعی و غنی کردن گنجینه لغات کودک دارد. از طرفی، تماشای بی رویه و بدون نظارتِ برنامه های نامناسب تلویزیون، علاوه بر مختل کردن فعالیت های اصلی کودک، سبب آموزشِ زودتر از موعدِ برخی اطلاعات غیرضروری می شود و پیامدهایی مثل بی توجهی، حواس پرتی و پرخاشگريِ او را به همراه دارد. در ادامه، به بررسی مختصر برخی از این تاثیرات مثبت و منفی می پردازیم.

تفریح و سرگرمی
کودکان زیر شش سال که هنوز به مدرسه نمی روند، عمده فعالیت روزانه شان بازی می باشد. مهم ترین فعالیت روزانه کودکانِ دبستانی هم، درس و رسیدگی به تکالیف مدرسه می باشد. برای هر دو گروه از این کودکان، تماشای متعادل برنامه های مناسب تلویزیون، تفریح و سرگرميِ خوبی برای ایجاد تنوع در برنامه های معمول روزانه می باشد.

تکمیل چرخه اجتماعی شدن
بسیاری از کودکانِ امروز، تک فرزندانی هستند که خواهر و برادر و معاشری ندارند و به دلیل مشغله های گوناگونِ بزرگ ترها، فقط سالی یکی دو بار فامیل را ملاقات می کنند. تلویزیون، فرصتِ مناسبی برای اجتماعی کردنِ کودکانِ تنهای امروزی می باشد. درک نقش های گوناگونِ خانوادگی مثل همسری، پدری، مادری، خواهری و برادری و وظایفِ هر کدام در برابر هم؛ درک نقش های گوناگون اجتماعی مثل شاگرد، استاد، رئیس، مرئوس، کاسب، کارمند، کارگر، سرباز و… و وظایف اجتماعيِ هر کدام؛ شناختِ اماکن عمومی مختلف مثل مسجد، دانشگاه، بیمارستان، پاسگاه و کارکرد هر یک و… قدم های موثری برای افزایش هوش هیجانی، مهارت بین فردی و تکمیلِ چرخه اجتماعی شدنِ کودک از تأثیرات مثبت تلویزیون می باشد.

آموزش و یادگیری
تلویزیون یکى از
ابزارهاى مؤثر در آموزش، افزایش شناخت و ایجاد آگاهى در کودک می باشد. کودک از
طریق تلویزیون، از مسایل بی شماری مثل خودش، همسن و سالانش، خانواده،
زندگی، دین، طبیعت، بایدها و نبایدها و آداب اجتماعی، جنسیت، مشاغل، وطن
و… آگاه می شود و آموزش می بیند. درست می باشد که پدر و مادر، مهم ترین نقش
آموزشی و تربیتی را در زندگی کودک دارند اما به لحاظ روانشناسی، آموزه های
تلویزیون به دلیلِ بی طرف و غیرمستقیم بودن، نافذتر می باشد.

اختلال در فعالیت های اصلی کودک
به گفته روانشناسان، همه کودکان، چه مدرسه ای و چه غیر مدرسه ای، به اصطلاح در سنِ دانشمند شدن هستند. به این معنا که باید بخش زیادی از روزشان، صرفِ کشفِ دنیای پیرامونشان شود. به دل طبیعت بروند، برگ و سنگ و قطرات باران را ببینند و لمس کنند و بو بکشند؛ به سفر، سینما، تئاتر، پارک، بازی و ورزشگاه بروند؛ مطالعه کنند، بسازند، خراب کنند، بپزند و بچشند، تجربه کنند و با استفاده از ابزارهایی مثل میکروسکوپ، دوربین یا تلسکوپ، درک بهتری از پدیده های پیرامونشان به دست آورند. منتها متاسفانه این روزها در زندگی اغلب کودکان، تماشای تلویزیون جای تمامِ این فعالیت ها را گرفته می باشد.

پرخاشگری و خشونت
بحث تلویزیون
و تاثیر خشونت شخصیت های کارتونی بر کودکان، یکى از دغدغه های جوامع مختلف
می باشد. وجود الگوهای خشنی که از طریق اعمال خشونت بار به پیروزی و قهرمانی
می رسند مثل «بن تن»؛ وجود حادثه های خشونت بار و هیجان انگیز در سناریوی
برخی فیلم ها و پویانمایی هایی مثل «لاک پشت های نینجا» و برانگیختنِ حسِ
خشم و هیجانِ کودک با به چالش کشیدن قهرمانِ اصلی مثل «بتمن» یا «مرد
عنکبوتی»، تاثیر زیادی در پرخاشگری و تحریک پذیری کودکان دارد.

ادامه دارد…