پرسش: دخترم یازده ماه دارد و از شیر مادر تغذیه می کند و وزن و قد او نیز مناسب می باشد آیا می توانیم به او شیر پاستوریزه بدهیم و یا شیر موز یا شیرهویج؟

پاسخ: کودک ۱ ساله بایدکم کم میل کردن غذای خانواده را شروع کند. کودک را درکنار سفره بنشانید. برایش کمی غذا درظرف مخصوص با قاشق مخصوص بگذارید و به او اجازه بدهید که قاشق دست گرفتن و میل کردن را تجربه کند. ازاین طریق به غذا علاقمند می شود. چون خودش به راحتی نمی تواند غذا بخورد. تکه های قابل دست گرفتن را به دستش بدهید وخودتان هم کم کم به او غذا بدهید. چون این غذا برایش کافی نیست. باید در بین وعده های غذای خانواده سوپ وفرنی مخصوصش را برایش تهیه کنید . سوپ کودک باید محتوی عدس ، برنج ، گوشت مرغ یا گوسفند ، نخود سبز، هویج ، کدو، سبزیجات تازه و کره باشد همه رادر آخر بصورت پوره در آورید . درفرنی از بادام وخامه استفاده کنید تا کالری آن بالا رود و کودک بهتر وزن گیرد وهر روز یا یک روز درمیان، زرده ی تخم مرغ فراموش نشود.
بهترین و ضروری ترین غذاها برای کودک ۱ تا ۲ سال عبارتست از روزی یک عدد تخم مرغ + ۵/۲ – ۱ لیوان شیر ( شیر مادر هم در این میزان شرکت دارد ) و مصرف روزی ۶۰ تا ۱۲۰ گرم گوشت برای کودک ضروری می باشد . پس بهتر می باشد چون حجم معده بچه کم می باشد غذاها را بصورت پوره های غلیظ و کم حجم به کودک بدهیم تا بتواند همه این میزان مواد تأمین کننده پروتئین را دریافت کند .

اگر مادری نمیتواند بنابر دلایلی به كودك خود شیر دهد بهتر می باشد به دنبال شیر خشك غنی شده با آهن كه از شیر معمولی درست شده باشد بگردد. این به معنای اجتناب كلی از مصرف شیر گاو نیست، بلكه بیانگر این می باشد كه مصرف شیر مادر و شیر خشك غنی از آهن در اولویت قراردارند. به عبارت دیگر شیر گاو بهترین منبع دربردارنده مواد غذایی برای نوزادان نیست.

حقیقت این می باشد كه در تولید شیرهای خشك، شیر گاو به عنوان منبع پروتئین، چربی و كربوهیدرات استفاده می شود. اما مواد دیگری نیز هنگام تولید به آن افزوده می شود.

اگر به جای شیر خشك، به نوزاد شیر گاو فرآوری نشده داده شود، بعد از مدتی ممكن می باشد علایم كمبود بعضی از مواد مغذی نظیر آهن، اسیدهای چرب ضروری و ویتامین E ظاهر گردد. شیر گاو همچنین دارای مقادیر بیش از حد نیاز سدیم می باشد كه این مقدار اصلا برای نوزاد نیاز نیست. همچنین از آنجایی دستگاه گوارشی نوزاد هنوز تكامل نیافته می باشد، لذا مصرف مقادیر زیاد پروتئین موجب از دست دادن خون از قسمت روده ای معده ای و به تبع آن كاهش ذخیره آهن در بدن نوزاد گردد. بنابراین قبل از سن یك سالگی تنها مصرف شیر خشك فرآوری و غنی شده می تواند نیازهای تغذیه ای نوزادان را برآورده نماید.

كودكانی كه دارای سابقه ابتلا به آلرژی یا دیابت وابسته به انسولین هستند، نباید به هیچ عنوان قبل از پایان یك سالگی، به غیر از شیر مادر و شیر خشك هیچ نوع شیری را مصرف نمایند.
لازم می باشد بدانید که شیر گاو یکی از مواد غذایی آلرژی زا(حساسیت زا) می باشد. لذا در مورد كودكانی كه ممكن می باشد بطور ارثی آمادگی ابتلا به آلرژی غذایی را داشته باشند، عدم مصرف هر نوع شیری غیر از شیر مادر می تواند باعث شود كه دستگاه گوارشی آنها بخوبی تكامل یافته و احتمالا در سنین بعد ار یك سالگی بتواند بدون ابتلا به عوارض این آلرژی، از هر نوع شیر و غذایی كه تمایل دارند استفاده نماید.

اگر چه هنوز بطور كامل اثبات نشده می باشد، اما دلایل زیادی وجود دارد که بیان می کند مصرف زود هنگام شیرهایی غیر از شیر مادر- قبل از یك سالگی- در كودكانی كه بطور ارثی استعداد ابتلا به دیابت وابسته به انسولین(دیابت نوع ۱) را دارند، می تواند یك عامل تسهیل كننده و تسریع بخش درابتلا به این بیماری باشد. همچنین بیان می شود كه مجموعه ای از استعداد ارثی و مصرف زود هنگام از شیر گاو میتواند موجب بروز دیابت كودكان گردد.

چه زمان و چه مقدار می توانید به كودك خود شیر گاو بدهید؟
برای اولین سال زندگی، شیر مادر یا شیر خشك مهم ترین منبع غذایی نوزاد به شمار می آیند. شیر گاو برای اولین سال زندگی اصلا مناسب نیست، اما از حدود ۷ ماهگی به بعد، مقدار كمی شیر گاو یا غذاهایی كه حاوی مقادیر كمی شیر گاو هستند می توانند به عنوان یك غذای كمكی مورد استفاده قرار بگیرند.

راه های زیادی برای شروع استفاده از شیر گاو وجود دارد. شما می توانید فرنی کودک خود را با شیر گار تهیه کنید. همچنین می توانید شیر را با غذاهای جامد مثل پوره سیب زمینی یا برنج مخلوط كنید یا می توانید مقدار كمی شیر را با میوه های تازه مخلوط نمایید. با افزودن ادویه و پوره سبزیجات به شیر میتوانید یك غذای لذیذ و خوشمزه برای كودكتان تهیه كنید.
شیر موز یا شیر و هویج را نیز به همین ترتیب می توانید به کودک خود بدهید اما در شستن و ضد عفونی کردن هویج بسیار دقت کنید.بهتر می باشد هویج پخته مثلا در سوپ ،به کودک بدهید تا هضم آن راحتتر و مواد مغذی آن بهتر جذب شود. پختن هویج همراه با مقدار کمی روغن میزان آنتی اکسیدان های موجود در آن بنامهای بتاکاروتن و اسید فنولیک را افزایش می دهد. در حین فرآیند پخت دیواره سلولهای گیاهی بافت هویج شکسته شده در نتیجه جذب آنتی اکسید موجود و سایر مواد شیمیایی مفید آن افزایش می یابد . با اضافه کردن کمی روغن به هویج پخته، مواد محلول در چربی آن راحتر جذب می شود. همچنین پختن گوجه فرنگی و اضافه کردن روغن به آن در حال پخت جذب لیکوپن موجود در آن را افزایش می دهد.

هر چه سن كودك افزایش می یابد، نگرانی از كمبود كلسیم نیز افزایش می یابد. بیش از ۲۰ درصد كودكان مقادیر ناكافی از كلسیم را دریافت می كنند. این امر بدان علت می باشد كه اكثر كودكان از نوشیدنی هایی استفاده می كنند كه حاوی مقادیر ناكافی کلسیم می باشد.

سال های اول زندگی كودك، زمان رشد و تكامل استخوان های اوست، لذا مصرف مواد غذایی حاوی كلسیم زیاد در این سن بسیار مفید می باشد. در این مورد شیر یك نوشیدنی خوب و مفید می باشد، زیرا قند موجود در شیر(لاكتوز) و همچنین ویتامین D موجود در آن از عواملی هستند كه موجب افزایش جذب كلسیم می شوند.

نكات مهم در مورد تغذیه كودك با شیر گاو :
* نباید قبل از یك سالگی، شیر پرچرب گاو را به كودك خود بدهید.

*كودكانی كه دارای سابقه ابتلا به آلرژی یا دیابت وابسته به انسولین هستند، نباید به هیچ عنوان قبل از پایان یك سالگی، به غیر از شیر مادر و شیر خشك هیچ نوع شیری را مصرف نمایند.

*مصرف شیر گاو به عنوان یك غذای مكمل، تنها بعد از هفت ماهگی توصیه میشود.

* بعد از یك سالگی، دریافت مقادیر كافی شیر موجب می شود كه کلسیم مورد نیاز کودک تامین شود.

استفاده از شیر مادر به جای شیر خشك، می تواند از بروز چاقی جلوگیری کند
به تمام مزیت های استفاده از شیر مادر بجای شیرخشك این نكته را هم اضافه كنید كه استفاده از شیر مادر میتواند از ایجاد چاقی در سال های بعدی زندگی كودك جلوگیری کند. بر طبق نتایج آزمایشی كه در مجله انجمن پزشكی آمریكا (THE JOURNAL OF AMERICAN MEDICAL ASSOCIATION)درج شده می باشد، كودكانی كه در شش ماه اول زندگی شان با شیر مادر تغذیه شده اند، در سن ۱۴ سالگی ۲۲ درصد كمتر از كودكانی كه با شیر خشك تغذیه شده اند، به عارضه چاقی دچار می گردند. علاوه بر این هر چه مدت زمان شیردهی با شیر مادر بیشتر باشد، احتمال ابتلای كودك به عارضه چاقی در سنین نوجوانی كاهش می یابد.

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي می باشد يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.