مصرف مواد مخدر می تواند به یکی از مهمترین عوامل بروز اختلالات روانی در افراد تبدیل شود و وابستگی به مصرف آن بیشتر ریشه روانی دارد تا جسمی و از لحاظ روحی در افراد مبتلا یک نوع وابستگی ایجاد می کند

اعتیاد به حالتی که در آن بدن انسان برای انجام فعالیت های عادی خود به یک ماده یا یک رفتار خاص وابستگی پیدا می کند، گفته می شود. زمانی که که ماده مورد نیاز در اختیار بدن قرار نمی گیرد یا در صورت ناممکن بودن انجام رفتاری که شخص معتاد به آن وابسته می باشد، علائمی مانند خماری و پرخاشگری رخ می دهد.
دکتر ‘امیرهوشنگ باقری’ روانپزشک و مسوول کمیته درمان انجمن هیپنوتیزم ایران روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار کرد: اینکه فرد معتاد یک یا چند ماه به اصطلاح پاک می باشد، دلیلی برای ترک کامل اعتیاد نیست زیرا عوامل ژنتیکی در این بیماری تا حدی تاثیر دارد و به دلیل اینکه این افراد به طور معمول نوطلب هستند، حتی وقتی پاک می شوند، از شنیدن این که ماده ای جدید و لذت بخش آمده می باشد و گفته می شود اعتیاد ندارد، دوباره تحریک به استفاده از آن شده و به این طریق درگیر مصرف ماده مخدر دیگری می شوند.
وی افزود: نوطلبی بالا و تنوع طلبی همیشه با این افراد همراه می باشد و آنها را مستعد می کند دوباره به سمت مصرف مواد سوق پیدا کنند.
باقری خاطرنشان کرد: اعتیاد جزو مهمترین بیماری های شایع در ایران می باشد و عواقب بسیار زیادی دارد به گونه ای که علاوه بر معتادان، برای خانواده آنها و جامعه نیز مشکلات زیادی را ایجاد می کند.
وی با بیان اینکه بخش عمده ای از تصادفات در اثر مصرف مواد مخدر توسط راننده رخ می دهد، افزود: طبق آمار جهانی، حدود ۵۰ درصد تصادفات منجر به مرگ به علت مصرف موادمخدر و الکل و همچنین بسیاری از موارد درگیری های خیابانی و بسیاری از طلاق ها (حدود ۴۰ درصد) در اثر مصرف مخدرها رخ می دهد.
باقری اظهار کرد: بر اساس آمار جهانی، حدود سه تا چهار درصد جوامع مختلف در جهان درگیر نوعی از اعتیاد هستند و اعتیاد در کشورهای مختلف بر اساس نوع مواد مصرفی متفاوت می باشد؛ به گونه ای که در برخی کشورها الکل، برخی مواد مخدر و در مناطقی نیز انواع محرک ها و کوکایین عامل اعتیاد افراد می باشد.
وی در مورد عوارض اعتیاد اظهار کرد: عوارض و تاثیر این مواد روی افراد، تقریبا یکسان می باشد و ویژگی مشترک بین تمامی آنها این می باشد که علاوه بر آسیب به سلامت روان و جسم، روابط خانوادگی، شغلی و اجتماعی معتادان، آنها حاضر به ترک این مواد نیز نیستند.
باقری گفت: در کشورهای مختلف برنامه هایی برای درمان معتادان اجرا می شود و در ایران نیز سال ها می باشد که درمان نگهدارنده با متادون آغاز شده می باشد و توانسته تاحدودی جلوی رشد عوارض ناشی از اعتیاد را بگیرد.
** وابستگی شدید به مصرف مواد و افسردگی، اختلالات روانی ناشی از اعتیاد
مسوول کمیته درمان انجمن هیپنوتیزم ایران گفت: اعتیاد به مواد مخدر مشکلات روانی پیچیده ای برای فرد ایجاد می کند که عمده ترین آنها وابستگی شدید به مصرف مواد مخدر، اضطراب و افسردگی می باشد.
باقری توضیح داد: در ابتدای مصرف تخدیرکننده ها، فرد لذت زیاد و افزایش کارایی را تجربه می کند اما در دفعات بعد برای اینکه بتواند به آن میزان از لذت برسد، باید میزان مصرف مواد را افزایش دهد. بنابر این ذهن فرد درگیر می شود و تهیه مواد مخدر به مهمترین مساله زندگی اش تبدیل می شود.
** اختلال خواب و وسواس ناشی از مصرف مواد مخدر
باقری از اختلال خواب و وسواس به عنوان یک اختلال روانی دیگر ناشی از اعتیاد اسم برد و گفت: اختلال خواب در معتادان به مصرف مواد مخدر سنتی مانند تریاک بسیار شایع می باشد و این حالت در معتادان به مصرف مواد مخدر مدرن مانند شیشه به همراه وسواس شدید بیشتر دیده می شود.
وی قدرت تخریب روانی و جسمی مواد مخدر مدرن نسبت به مواد سنتی را بسیار بالا عنوان کرد و افزود: قدرت تخریب این مواد حدود ۱۰ برابر مواد سنتی می باشد؛ فردی که تریاک مصرف می کند معمولا حدود ۱۵ سال بعد دچار صدمات ناشی از آن می شود اما فردی که شیشه مصرف می کند، بعد از یکی دو سال متوجه آسیب های روانی و جسمی ناشی از آن می شود، شغلش را از دست می دهد، دچار شک و بدبینی های شدید می شود و در اثر همین بدبینی ها به دیگران صدمه می زند.
باقری اظهار کرد: شک و بدبینی از عوارض شدید اعتیاد به این گونه مواد می باشد؛ فرد معتاد تصور می کند دیگران می خواهند به او صدمه بزنند، نسبت به همسرش بدبین می شود، صداهایی می شنود و در مواردی احساس می کند که دیگران در مورد او صحبت می کنند و در این مورد مطمئن می باشد به همین دلیل با آنها درگیر می شود.
وی به بروز برخی بیماری های جسمی ناشی از مصرف مواد مخدر و الکل نیز اشاره کرد و گفت: علاوه بر مشکلات و بیماری های روان شناختی، اعتیاد می تواند صدمات شدیدی به سلامت جسم افراد وارد و منجر به بروز بیماری هایی مانند سیروز کبد، عوارض معده ای و کلیوی و ریوی شود.
** لزوم توجه خانواده ها به تداوم روند درمان معتادان
وی با تاکید بر این که احتمال عود بیماری در معتادان بسیار بالا و بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد می باشد، افزود: بنابراین باید خانواده ها و اطرافیان فرد معتاد به این مساله اهتمام ویژه داشته باشند و درمان های او را قطع نکنند.
باقری به ناآگاهی نسبت به مساله و همچنین دیدن منفی جامعه به فرد معتاد اشاره کرد و گفت: ذهنیت بیشتر مردم این می باشد که اعتیاد، کاری خلاف می باشد و یک بیماری نیست و به همین دلیل ضعف اراده فرد معتاد را در این زمینه دخیل می دانند، در چنین شرایطی درمان بیمار سخت تر می شود.
متخصص روان پزشکی اظهار کرد: اگر قندخون فرد دیابتی کنترل نشود و یا مساله به عود بیماری سرطان مربوط باشد، جامعه توجه بیشتری به او می کند اما اگر فرد معتاد پس از ترک به سمت مصرف مواد مخدر بازگردد، جامعه او را تحقیر می کند و همین پورتال یک ها مصرف او را بالا می برد.
باقری تصریح کرد: در چنین شرایطی انتظار برخی افراد از درمان معتادان، بهبودی کامل می باشد که در علم پزشکی و روانپزشکی چنین امری محقق نیست؛ معتادان مانند مبتلایان به بیماری های مزمن نظیر دیابت، بیماری های قلبی عروقی، فشار خون یا دارندگان افزایش وزن باید تا آخر عمر تحت نظر باشند و نمی توان با درمان های مقطعی ادعا کرد که درمان قطعی شده اند.