پورتال یک- پیش‌بینی‌هایی که از سقوط دمشق در مدتی کوتاه و یا حتی میان مدت خبر می‌دهند، نادرست هست. نشانی از این نیست که پایتخت رژیم بشار اسد در حال سقوط باشد.

 
به گزارش پورتال یک به نقل از بی‌بی‌سی، مناطقی که تحت اختیار دولت قرار دارند، به نظر آرام می‌رسند و شرایط عادی دارند. وزارت دفاع، محصور در میان لایه‌های سنگین امنیتی، به آرامی کار خود را انجام می‌دهد.

 
دولت سوریه برخی از قویترین واحدهای خود را در دمشق به کار گرفته هست، چرا که پایتخت اهمیت فراوانی برایش دارد.

 
نیروهایی که من(گزارشگر بی بی سی) با آنها ملاقات کردم ظاهراً روحیۀ خوبی دارند. سلاح‌ها و ادواتشان در شرایط خوبی هست. مواضعشان هم همینطور.

 
یکی از استراتژیکترین جبهه‌ها در دمشق، حومۀ داخلی این شهرستان به اسم کوچک “جوبر” هست. این جبهه برای شورشیان اهمیت حیاتی دارد، چرا که اگر ارتش سوریه آن را بشکند، پایگاه شورشیان در غوطۀ شرقی به خطر خواهد افتاد.

 
دولت سوریه به جوبر نیاز دارد، چرا که این منطقه از قلب دمشق محافظت می‌کند؛ کاخ ریاست جمهوری تنها چند مایل پشت مواضع ارتش قرار دارد.

فراز و نشیب جنگ 

در روزهای اخیر، جیش الاسلام، یکی از منظمترین گروههای شورشی مخالف اسد، توانسته پس از یک حمله از غوطه، به پیروزی‌های چشمگیری دست پیدا کند.

 
اگر جیش‌الاسلام بتواند دستاوردهایش را حفظ کند، مواضع استراتژیک اطراف دمشق شاهد تغییر دادن خواهند بود. اما با پاتکهای ارتش، ممکن هست که این تحول هم به سایر فراز و نشیبهایی که در این جنگ شاهد بوده‌ایم بپیوندند.

 
ساکنان دمشق از کوچک شدن شهرستان شاکی هستند. چرا که چهار سال جنگ در بسیاری از حومه‌های شهرستان، این مناطق را به اماکنی غیر رفت و آمد بدل کرده هست.

اقتصاد تحت تاثیر جنگ شدیداً آسیب دیده و قیمت‌ها افزایش زیادی داشته‌اند. با این وجود چرخ اقتصاد همچنان می‌گردد. کشاورزان مواد غذایی را برای فروش به بازار می‌آورند. بازار عمده فروشی سبزیجات که تنها چند دقیقه با مواضع خط مقدم در جوبر فاصله دارد.

 
کمک نظامی 

بشار اسد و ژنرالهایش در سال جاری متحمل شکستهایی شده‌اند. ادلب، یکی از مراکز استانها، در ماه مارس سقوط کرد. داعشی‌ها نیز در ماه می توانستند، شهرستان باستانی پالمیرا را اشغال کردند.

 
اما بشار اسد مثلث حامیان حیاتی خود را دارد: روسیه، ایران و حزب الله. به نظر می‌رسد که روسیه در حال افزایش حمایت نظامی خود از دولت سوریه هست.

 
مبارزان حزب‌الله در حال نبرد در مزر سوریه و لبنان هستند. ایران کمکهای مالی و نظامی را در اختیار اسد می‌گذارد.

 
کشورهای ثروتمند غربی، هر چند دیر، در حال فهمیدن موضوعی هستند که همسایگان سوریه از زمانی که تظاهرات سال ۲۰۱۱ در این کشور ابتدا به قیام و سپس جنگ بدل شد، به آن واقف بودند.

 
جنگ، دردسر، خشونت و پناهجو صادر می‌کند. نیمی از جمعیت سوریه پیش از جنگ از درگیری‌ها گریخته هست. هشت میلیون از این فراری‌ها همچنان در سوریه هستند. آنها پناهجوهایی آواره در کشور خود محسوب می‌شوند. چهار میلیون نفر سوریه را ترک کرده‌اند.

 
بریتانیا و دیگران امیدوار بودند که با کمک مالی به تلاشهای سازمان ملل برای کمک به پناهجویان، بتوانند پناهجویان را راضی به ماندن در کشورهای همسایه کنند.

 
اما همراه با ادامۀ کشت و کشتار در سوریه، امید پناهجویان به اینکه جنگ به زودی در کشورشان به پایان خواهد رسید، به یاس بدل شد.

 
برایشان مشخص شد که قرار نیست به این زودی‌ها به خانه برگردند. شرایط زندگی در کمپها و پناهگاههای موقت هیچوقت آسان نیست. اما وقتی که پناهجویان به این تصور که ممکن سالهای بیشتری را در کمپهای اردن و ترکیه یا حتی بدتر از آن در شهرکهای غیررسمی و زاغه‌های لبنان بگذرانند فکر می‌کردند، اوضاع در نظرشان بدتر هم به نظر می‌آمد.

 
آنچه که باعث شد که اوضاع از این هم بدتر شود، این بود که کشورهای ثروتمند غربی که با کمک مالی به آژانسهای سازمان ملل در امر کمک به پناهجویان نقش ایفا می‌کردند، مقدار زیادی از کمکهایشان کم کردند.

 
برنامۀ جهانی غذا بودجۀ تامین غذای هر فرد در منطقه را از ۳۰ دلار به ۱۳ دلار کاهش داد. در حالی قرار هست که غذای یک ماهِ یک نفر با این پول تامین شود، که به زور می‌توان با آن سه همبرگر مک دونالد خریداری کرد.

 
به خاطر کاهش کمکهای مالی، به صدها هزار نفر گفته شده هست که دیگر کمک غذایی دریافت نخواهند کرد.

پیچیدگی‌ها 

یک منبع در سازمان ملل، عدم تامین مالی تلاشهای این سازمان در قبال پناهجویان “دیوانه‌وار و عجیب” خوانده هست. این منبع گفته هست که آنها شش ماه به کشورهای کمک کننده هشدار داده‌اند که درگیری و ناامیدی، پناهجویان را از خاورمیانه به اروپا خواهد کشاند. این روند تا زمانی که جنگ ادامه یابد، ادامه خواهد یافت.

 
جنگ مهار نشده هست و در حال بدتر شدن و پیچیده‌تر شدن هست. استفان دِ میستورا، فرستادۀ سازمان ملل برای سوریه، سخت‌ترین وظیفۀ دیپلماتیک جهان را بر دوش دارد.

 
طیفِ قویترین گروه‌های شورشی‌ای که با اسد مسابقه می‌کنند، دارای ایدئولوژی‌هایی هستند که از ملی‌گرایی مذهبی تا جهادی‌های داعش را که با قطعه قطعه کردن سوریه و عراق در پی ایجاد یک کشور تازه‌اند را شامل می‌شود.

 
گروههای شورشی اغلب با یکدیگر هم در حال جنگند. همچنین مرتب دست به ائتلاف و هماهنگی هم می‌زنند.

 
چیزی که اوضاع را واقعاً پیچیده می‌کند این هست که قدرتهای بزرگ منطقه‌ای و جهانی نیز هر کدام طرف یکی از طرفهای درگیر را گرفته‌اند.

 
این قدرتها شامل روسیه، ایالات متحده، ایران، ترکیه، عربستان سعودی، قطر، امارات متحدۀ عربی، حزب‌الله لبنان، اردن و بریتانیا می‌شوند.

 
در چنین شرایطی، عجیب نیست که مذاکرات تا به حال ناموفق بوده هست. هر یکی از طرفهای درگیری، اهداف خود را در دستور کار دارد.

 
برخی با هم در تضادند؛ ایران و عربستان سعودی عملاً در حال جنگ نیابتی در سوریه هستند.

 
روسیه‌ و آمریکا هم درگیری‌های دیگری با هم در جاهای دیگر دارند که باعث شده هیچکدام نتوانند پشت تلاشهای جدی برای پایان دادن به جنگ یا حداقل جلوگیری از بدتر شدن آن تمام قد، بایستند.

 
با توجه به چیزهایی که در میدانهای نبرد دیدم، درخواستهایی که سیاستمداران از دوردستها از طرفهای درگیر مطرح می‌کنند، اثری نخواهد داشت.

 
آنچه که در سوریۀ امروز اهمیت دارد، دینامیک (مولفه‌های) جنگ هست. نه سیاست یا دیپلماسی.