پورتال یک آرشیو وب فارسی:پورتال یک: پورتال یک – محله هرندی تهران این روزها ناامن هست. دلیل این ناامنی را حضور زیاد معتادان متجاهر در بوستان های این محله می دانند. بهبود وضعیت محله هرندی دغدغه این روزهای مسئولان هست. شهردار تهران از طرح انضباط شهری برای این قسمت گفته می گوید. طرحی که قرار هست با اجرای آن گروهی از معتادان به سامان سراهای تهران و گروه دیگر به سوله هایی که در اطراف تهران برای معتادان تعبیه شده فرستاده شوند. به گزارش پورتال یک، برخورد با معتادان متجاهر همواره یکی از مسائل چالش برانگیز برای دولت بوده هست. چالشی که محله هرندی حالا شکل حاد آن را به خود گرفته هست. پیش از ورود ویژه شهردار تهران به مسئله ساماندهی محله هرندی، استاندار تهران از تاسیس یک مرکز بزرگ برای جمع آوری معتادان خبر داد. مرکزی که قرار هست در ابتدا ۳ هزار معتاد را در خود جمع کند و سپس ظرفیتش را افزایش دهد.  تاسیس این مرکز به زعم مسئولان می تواند بسیار مفید باشد. چرا که آن ها یکی از دلایل حضور معتادان متجاهر را کمبود فضا برای نگهداری آن ها در سال های اخیر دانسته اند. چنانچه رئیس پلیس کشور گفته کمبود مکان برای بازپروی معتادان مشکل اصلی در جمع آوری آن هاست.  استاندار تهران نیز مدعی هست که در ابتدای به روی کار آمدن دولت کمپ های تهران تنها برای ۵۵۰ معتاد ظرفیت داشتند. سیدحسن هاشمی می گوید حالا امکانات و فضا برای سه هزار نفر در سه مرکز تجهیز شده هست. گذشته ار اینها برخورد با معتادان خیابانی همواره مسئله ساز بوده هست. بسیاری از کارشناسان و فعالان اجتماعی معتقدند دولت راه درستی را برای بهبود وضع معتادان متجاهر انتخاب نمی کند. آن ها همچنین یکی از انتقادها را به کار بردن لفظ “جمع آوری” وارد می کنند و معتقدند تا وقتی دیدن به معتادان با این کلمه همراه باشد نتیجه خوبی به دست نخواهد آمد. دکتر حسن رفیع -استاد دانشگاه و دبیر برد توان بخشی اجتماعی وزارت بهداشت- درباره نحوه برخورد و دیدن با معتادان متجاهر به پورتال یک می گوید: من با سیاستِ به اصطلاح “جمع آوری” معتادان خیابانی مخالفم. دلیل مخالفتم با این سیاست ها به منشاء برخوردها، نوع دیدن آنها به اعتیاد، شخص معتاد و سایر مشکلات اجتماعی بازمی گردد.  معتاد قربانی هست وی در ادامه با انتقاد نسبت به واژه جمع آوری” اظهار کرد: در سیاست ها بارها می شنویم که از کلمة”جمع آوری” استفاده می شود. آیا غیر از این هست که این لفظ ما را به یاد جمع آوری زباله می اندازد؟ حتی می شنویم که مدافعان این سیاست می گویند می خواهیم چهره شهرستان را پاک کنیم. این در حالی هست که فرد دچار اعتیاد نه تنها بیمار که نیز “قربانی” هست. او قربانی این نظم اجتماعی ای هست که ما – من معلم، شمای خبرنگار، یا فلان مسئول شهرداری یا ناجا یا بهزیستی یا وزارت بهداشت – به پا کرده ایم. دکتر رفیعی ادامه داد: همه ما دست به دست هم با تمام فعالیت هایمان نظم اجتماعی موجود را ساخته ایم. این نظم ضمن فوایدی که داشته، مشکلاتی هم ایجاد کرده هست. که به آنها مشکل اجتماعی یا مسئلة اجتماعی می گویند و اعتیاد هم یکی از مهمترینِ آنهاست. جامعه شناسان مختلف به ما نشان داده اند که نظم اجتماعی از چه راههایی اعتیاد را به وجود می آورد. من دیگر وارد جزئیات این سازوکارها نمی شوم، چون جامعه شناسان بهتر از من می توانند این کار را بکنند، اما وجه مشترک همة نظریات این هست که جامعه در پدیدآیی اعتیاد سهم مهمی دارد. و چون چنین هست، پس شخص دچار اعتیاد علاوه بر آنکه بیمار هست، قربانی هم هست. این استاد دانشگاه ضمن اشاره به اینکه معتاد خیابانی قربانی نظم اجتماعی هست تصریح کرد: حال بگویید”قربانی”را چه باید کرد؟ عقل سلیم حکم می کند که اولا قربانی را تنبیه نباید کرد؛ ثانیا آن شرایط قربانی کننده را باید اصلاح کرد و بدون این اصلاح هیچ مداخلة دیگری جواب پایدار نمی دهد. شما هر چه خرج درمان کنید، تا آن شرایط برقرار هست، آب در هاون کوبیده اید. این در مورد درمان هست که تنها راه درستِ برخورد با شخص دچار اعتیاد هست؛ اقدام هایی نادرست و غیرمؤثر (به لحاظ علمی) و غیرانسانی (به لحاظ اخلاقی) مثل به اصطلاح “جمع آوری” که جای خود دارد.  دبیر برد توان بخشی اجتماعی وزارت بهداشت همچنین گفت:  اینکه می گویند افراد دچار اعتیاد چهره شهرستان را زشت کرده اند و باید آن ها را جمع آوری کنیم، پاک کردن صورت مسئله هست. با “جمع آوری” معتادان نمی توان چیزی را تغییر دادن داد؛ چرا که آن نظم اجتماعی بر سر جای خود باقی هست.  در برابر معتادان خیابان چه کاری می توان کرد؟ وی با تاکید بر درمان معتادان خیابانی به عنوان تنها راه حل اظهار کرد: تنها پاسخ درستِ علمی و اخلاقی برای فرد دچار اعتیاد “درمان” هست. هرکار دیگری نیز باید در خدمت درمان باشد. تنها در شرایطی که فرد به علت شدت اعتیاد، خودش نتواند برای درمان اقدام کند، می توان از اجبار استفاده کرد، منتها اولا نه هر اجباری، یعنی تمام حقوق بشر در مورد شخص دچار اعتیاد هم باید رعایت شود؛ و ثانیاً اجبار تنها و تنها با هدف درمان می تواند انجام شود. حسن رفیعی تصریح کرد: این گونه درمان های اجباری یا با استفاده از قانون، همان هست که “درمان دادگاه مدار” یا “دادگاه درمان مدار”نامیده می شود، و مانند هر برخورد دیگری که در نظام قضایی رخ می دهد باید با رعایت همه حقوق بشر باشد.  وی در ادامه گفت: نکته مهم دیگر این هست که آن هایی که علاقه مند به کاربرد کلمة”جمع آوری” هستند، در عین حال بسیار بسیار علاقه دارند که اشخاص دچار اعتیاد را پس از به اصطلاح “جمع آوری” به مراکز ویژه ای هم ببرند. در حالی که همان مادة ۱۶ که مستمسک آنهاست، تصریحا می گوید فرد دچار اعتیاد را به مراکز درمانی مجاز (اعم از کمپ، کلینیک، یا بیمارستان) باید برد و هیچ ذکری از مرکز نوع جدیدی نشده. تازه حتی اگر مرکز نوع جدیدی هم قرار هست دایر شود، باز باید تابع استانداردهای سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت باشد. یعنی باید برود از این دو نهاد مجوز بگیرد. این کارشناس حوزه اعتیاد تصریح کرد: بنابراین تاسیس مراکز سه چهارهزارنفری برای به اصطلاح “جمع آوری” معتادان نیز مورد قبول نیست. اینها مراکز مجاز درمان نیستند. بلکه اشکال پنهانی از مجازات افراد قربانی اعتیادند.  دکتر حسن رفیعی در انتها به برخی از نهادهای مردمی موفق در حوزه اعتیاد اشاره کرد و گفت: فعالیت برخی از انجمن های مردم نهاد در درمان اعتیاد موثر بوده هست. مثلاً انجمن معتادان گم اسم کوچک و انجمن خیریه تولدی دوباره دو انجمنی هستند که در چهارچوب روش های علمی در حال فعالیت اند و در حال حاضر سهم زیادی از درمان را بر عهده دارند.  کاهش آسیب بهترین راهکار عباس دیلمی زاده -مدیر انجمن مردم نهاد تولدی دوباره- نیز درباره نحوه برخورد با معتادان خیابانی در گفتگو با پورتال یک گفت: به طور کلی برخورد با معتادان خیابانی بسیار پیچیده هست. مدل برخورد سازمان های غیر دولتی با این پدیده الگوی موفقی هست. دلیل اصلی این موفقیت وجود رویکرد داوطلبانه در سازمان های غیردولتی نسبت به معتادان هست. مسلما فردی که به طور داوطلب وارد سیستمی برای درمان اعتیاد می شود، احتمال موفقیتش بیشتر هست.  وی با اشاره به عدم موفقیت طرح “جمع آوری معتادان” اظهار کرد: به غیر از الگوی این سازمان های مردم نهاد و غیردولتی، عملکرد دیگر در قبال معتادان خیابانی “جمع آوری” هست. می توان برای این نوع برخورد، همواره مطالباتی از جانب مردم وجود داشته هست. عدم موفقیت طرح های جمع آوری معتادان ما را به راه حل دیگری رهنمون می کند. این راه حل که دولت می تواند آن را به کار ببندد، راهِ “کاهش آسیب” هست.  مدیر انجمن تولدی دوباره در توضیح کاهش آسیب به عنوان بهترین راه حل برخورد با معتادان گفت: اما کاهش آسیب به چه معناست؟ یعنی ما با درک این موضوع که تعداد زیادی معتاد در شهرهایمان وجود دارند که با مدل خودشان در حال زندگی کردن هستند، آسیب را کاهش دهیم. قاعدتا در میان معتادان افرادی هستند که داوطلبانه برای درمان اقدام می کنند و افراد دیگری نیز وجود دارند که داوطلب درمان نمی شوند. باور ما بر این هست که برای دسته دوم باید برنامه کاهش آسیب ریخته شود.  دیلمی زاده تصریح کرد: اما چگونه اقدام به کاهش آسیب کنیم؟ برای این کار باید در مناطقی که به اعتیاد آلوده هستند، مانند شوش، مراکزی را تاسیس کنیم و در آن برنامه کاهش آسیب را به درستی طراحی کنیم. این مراکز می توانند در همان قسمت موثر باشند.  اگر کاهش آسیب به NGOها سپرده شود؟ دیلمی زاده ضمن تاکید بر نقش سازمان های مردم نهاد برای پیشبرد راه حل کاهش آسیب گفت: NGOهایی که در جهت درمان اعتیاد فعالیت می کنند، می توانند با برنامه کاهش آسیب، در مدت زمان کوتاه ۶ تا ۹ ماهه ای چهره آسیب زده مناطق مختلف شهری را تغییر دادن دهند.  وی همچنین با اشاره به هزینه کمِ راهکار “کاهش آسیب” ادامه داد: این کم هزینه ترین راه برای بهبود معتادان خیابانی و خارج کردن آن ها از وضعیت خیابان شدن هست. این راه حلی هست که تا کنون کسی به آن توجهی نکرده هست.  دیلمی زاده عملکرد کمپ های ترک اعتیاد را نیز نقد کرد و توضیح داد: در کمپ های ترک اعتیاد کشور نیز عملکرد موفقیت آمیز زیادی را شاهد نبوده ایم. از نظر قانونی این کمپ ها براساس هزینه ای که خود افراد برای درمانشان خواهند پرداخت بنا شدند. اما عدم آموزش درست و وجود نظارت نادرست در این مراکز، آن ها نیز به سمت اجباری شدن پیش رفته اند. پیش بینی می شود که با این شرایط ظرف ۲ تا ۳ سال آینده کمپ ها یا مراکز اقامت اجباری نیز به شکست برسند. مدیر انجمن تولدی دوباره درباره ساخت مرکزی در شرق تهران نیز اظهار کرد: در مورد مرکزی که گفته شده در شرق تهران ساخته خواهد شد، به نظر می رسد سیاست های بهتری درنظر گرفته شده هست. آن گونه که گفته شده شهردار تهران به طور شفاف و صریح تصمیم دارد تا حضور معتادان به این مرکز داوطلبانه و با اداره NGOها باشد. این رویکرد اگر عملی شود، می توانیم شاهد هدرنشدن بودجه ها در حوزه درمان اعتیاد باشیم و نسبت به آینده خوشبین شویم. عباس دیلیمی زاده در انتها گفت: آن چه به نظر می رسد آن که مدیران و مسئولان نیز پس از آزمون و خطاهای بسیار، راه های دیگر را نیز امتحان خواهند کرد. به نظرم زمان آن رسیده که ما به برنامه کاهش آسیب نگاهی مثبت بیاندازیم.

سه شنبه ، ۲۸مهر۱۳۹۴

[تماشا متن کامل خبر]