آشنایی با اشعه ایکس

آخرین اخبار سلامت:شما میتوانید در ادامه آشنایی با اشعه ایکس را تماشا نمایید.

اشعه ایکس شکلی از پرتوهای الکترومغناطیسی می باشد، همانطور که نور مرئی، اشعه مادون قرمز، مایکرو ویو و امواج رادیویی این گونه هستند.

به گزارش خبرنگار پورتال پزشکان بدون مرز، پرتوهای ایکس در مقایسه با سایر انواع پرتوها انرژی بیشتری دارند. فوتون اشعه ایکس می‌تواند صدها یا هزاران بار پرانرژی‌تر از فوتون نور مرئی باشد.

ویلهلم رونتگن در سال ۱۸۹۵ برای اولین باز پرتوهای ایکس را توصیف کرد و این دستاورد اولین جایزه نوبل در فیزیک را برای او به بار آورد.به زودی پرتوهای ایکس در طول جنگ جهانی اول برای مقاصد پزشکی به کار رفتند.

اغلب پرتوهای ایکس در جهان هنگامی به وجود می‌آیند که اتم‌های بسیار تحریک‌شده به آرایش حالت پایه‌ای‌شان بازمی‌گردند.

برای مثال یک الکترون که از اربیتال‌های درونی یک اتم کنده می‌شود- مثلا در نتیجه برخورد باچیزی- سپس این اتم هنگامی که به حالت تعادلی‌اش بازمی‌گردد، فوتون اشعه ایکس از خود بیرون می‌دهد.

یک منبع رایج دیگر برای اشعه ایکس فرآیندی می باشد که bremsstrahlung نامیده می‌شود، کلمه‌ای آلمانی که به معنای “پرتوتابی ترمزی” می باشد. پرتوهای ایکس هنگامی ساطع می‌شوند که یک دسته پرانرژی ذرات مانند الکترون‌ها به سرعت شتاب خود را از دست می‌دهند- برای مثال به علت برخورد به یک هدف فلزی.

در ماشین‌های پزشکی اشعه ایکس، یک دسته پرانرژی الکترون روی یک هدف، معمولا قطعه‌ای تنگستن، متمرکز می‌شود. در حالیکه الکترون‌ها شتاب خود را ار دست می‌دهند، در نتیجه پرتوتابی ترمزی اشعه ایکس تولید می‌شود.

به علاوه الکترون‌های تابیده‌شده ممکن می باشد با اتم تنگستن برخورد کنند و یک الکترون از مدار داخلی آن به بیرون رانده می‌شود و در نتیجه از طریق سازوکار اول هم اشعه ایکس به وجود می‌‌آید. در واقع این نوع وسیله به طور همزمان از طرق هر دو سازوکار اشعه ایکس ایجاد می‌کند.

بالاخره ماشین سینکروتون (شتاب‌دهنده) که الکترون‌های را در مداری حلقه‌‌ای شتاب می‌دهد می‌توانداشعه ایکس تولید کند.

در حالیکه الکترون‌ها درون دستگاه شتاب‌دهنده چرخانده می‌شوند، دسته‌های پرقدرت اشعه ایکس ساطع می‌کنند، که می‌تواند برای بسیاری از انواع متفاوت پژوهش‌‌ها به کار روند.

چه میزان از اشعه ایکس برای سلامتی خطرناک می باشد

میزان خطری که اشعه ایکس برای سلامتی ایجاد میکند بسته به مقدار اشعه ای می باشد که وارد بدن شما میشود. اگر این مقدار در حد مجاز باشد اشکالی ایجاد نمیکند ولی بیش از آن خطرناک می باشد.

میزان مجاز اشعه ایکس یا اشعه رادیواکتیو که هر فرد میتواند بدون مشکل خاصی دریافت کند به توسط دانشمندان محاسبه شده می باشد. این مقدار تجمعی می باشد. به این معنی که مجموع مقدار اشعه هایی که در طول یک سال به بدن شما تابیده میشود باید از میزان خاصی کمتر باشد.

میزان اشعه دریافتی را با مقیاسی به اسم کوچک میلی سیورت millisievert mSv اندازه گیری میکنند. در محیط زندگی همه ما مقداری اشعه رادیواکتیو بصورت طبیعی وجود دارد و هر فرد به طور طبیعی در هر سال ۳ میلی سیورت اشعه از محیط اطراف خود دریافت میکند.

برای مقایسه میزان اشعه دریافتی در روش های مختلف تصویر برداری به آمار زیر توجه کنید :

– بعد از یک رادیوگرافی اندام یک صدم میلی سیورت

– قفسه سینه یک دهم میلی سیورت

– ستون مهره یک و نیم میلی سیورت

– سی تی اسکن شکم ۵ میلی سیورت

کلا مقدار اشعه ای که در حین انجام تصویربرداری های پزشکی به توسط بدن دریافت میشود بسیار کمتر از آنست که موجب بروز سرطان شود.

در بازماندگان انفجارات هیروشیما و ناکازاگی در آنها که حدود ۱۸۰ میلی سیورت اشعه دریافت کرده اند هیچ موردی از افزایش احتمال بروز سرطان لورفته می باشد.

البته در سه ماهه اول بارداری باید از رادیوگرافی و سی تی اسکن و اسکن رادیوایزوتوپ خودداری کرد چون ممکن می باشد به جنین در حال رشد صدمه وارد کند.

آیا اشعه ایکس با اشعه رادیواکتیو یکی می باشد یا تفاوت دارد

اشعه ایکس با اشعه رادیواکتیو متفاوت می باشد. اشعه رادیواکتیو از جنس اشعه گاما می باشد که البته آن هم از جنس اشعه های الکترومغناطیسی می باشد ولی طول موج آن از اشعه ایکس کمتر و قدرت نفوذ آن بیشتر می باشد. در محیط طبیعی اطراف ما بطور طبیعی مقادیری از اشعه رادیواکتیو وجود دارد.

مقداری از این اشعه از فضای ماورای زمین وارد محیط زندگی ما میشود و مقداری از آن حاصل تجزیه مواد رادیواکتیو در فضای پیرامون ما می باشد. حتی در درون بدن ما در هر ثانیه ۹۰۰۰ تجزیه رادیواکتیو انجام میشود. پس بدن ما در طول روز بطور طبیعی در معرض مقداری اشعه رادیواکتیو قرار دارد.

اگرچه اشعه ایکس و قرار گرفتن در معرض آن می‌تواند خطرناک باشد، اما آزمایش‌های تصویربرداری با این اشعه بیشتر به گونه‌ای انجام می‌شوند که نتایج مورد نیاز با حداقل مقدار اشعه فراهم خواهد شد.

امیدواریم از آشنایی با اشعه ایکس حداکثر بهره را برده باشید.

گردآوری:پورتال یک