میوم رحم یا فیبروم نوعی توده رحمی هست که با اسم کوچک لیومیوم نیز شناخته می شوند. رحم ساختاری عضلانی دارد و میوم رحم از بخش ماهیچه ای رحم منشعب می شود. میوم رحم می تواند در داخل یا خارج رحم پیشروی کند. میوم های رحمی توده های سرطانی نیستند و احتمالا هیچگاه به توده های سرطانی تبدیل نمی شوند. میوم رحم بسیار شایع هست و تقریبا ۸۰% خانم ها در طول زندگی خود دچار میوم های رحمی می شوند، اگر چه همه این خانم ها علائم میوم را تجربه نمی کنند. درمان میوم رحمی مبتنی بر رفع علائم آزار دهنده ای مانند خونریزی، درد یا فشار در لگن و مشکلاتی در باردار شدن هست.
شما همچنین می توانید مقاله های تشخیص و درمان سرطان رحم، کولپوسکوپی رحم چیست؟ و جلوگیری از بارداری خارج از رحم که توسط سایت رسانه دکتر سلامت تهیه شده است، را مطالعه کنید.

 

علت و علائم میوم رحم

علت ایجاد میوم رحمی شناخته شده نیست. به نظر می رسد، میوم های رحمی به هورمون زنانه به اسم کوچک استروژن و پروژسترون پاسخ می دهند. برخی خانم ها به لحاظ ژنتیکی مستعد ابتلا به میوم رحم هستند. برخی میوم های رحمی در طول زمان رشد می کنند و برخی دیگر در طول زمان تدریجا کوچک می شوند. همچنین این احتمال نیز وجود دارد که میوم رحم در مدت زمان کوتاهی بسیار رشد کند.

 

علائم میوم رحمی:

اندازه میوم متفاوت هست. ممکن است اندازه میوم به اندازه یک گریپ فروت یا حتی بزرگ تر نیز برسد. اغلب میوم های رحمی کوچک می باشند و هرگز سبب ایجاد علائم نمی شوند. اما برخی خانم ها علائمی مانند خونریزی سنگین و یا پریودهای طولانی مدت (بیش از ۸ روز در ماه) را تجربه می کنند. برخی دچار فشار و درد شدیدی در قسمت لگن می شوند به نحوی که در عملکرد روزمره آن ها اختلال ایجاد می شود. بزرگ بودن میوم رحم، یا افزایش تعداد آن ها و یا قرار گیری میوم ها در بخش خاصی از رحم سبب بروز علائم آزار دهنده می شود. علائم میوم رحمی با کاهش پریودها و ورود به یائسگی کاهش می یابد. همانطور که عنوان شد میوم رحم سبب افزایش دوره پریود و یا خونریزی سنگین می شود. در این شرایط احتمال ایجاد کم خونی (آنمی ناشی از فقر آهن) وجود خواهد داشت. میوم های بزرگ رحمی نیز احساس فشار و پر بودن را در نواحی پایینی شکم ایجاد می کنند. این احساس پر بودن شبیه به احساس بارداری هست. در برخی موارد خانم ها تصور می کنند باردار شده اند، در صورتی که چنین احساسی در اثر میوم رحمی ایجاد شده و بارداری در کار نخواهد بود.
    -بسته به اندازه میوم رحمی و موقعیت آن، علائم دیگری نیز ممکن است روی دهد. برای مثال اگر میوم به مثانه فشار وارد آورد، در آن صورت ممکن است مشکلات ادراری روی دهد. همچنین ممکن است میوم های رحمی به سمت رکتوم فشار وارد کنند که در این صورت احتمال ایجاد یبوست وجود خواهد داشت.

میوم در بارداری:
اغلب خانم های مبتلا به میوم رحمی قادر به باردار شدن می باشند، بدون اینکه مشکلی برای ایشان ایجاد شود. اما برخی میوم های رحمی ممکن است به داخل رحم آسیب برسانند و در این صورت در باردار شدن اختلال ایجاد کنند. در این شرایط برداشتن میوم رحمی امکان باردار شدن را تقویت می کند. میوم های رحمی که در بخش بیرونی واقع شده اند، تاثیرات اندکی را به لحاظ کاهش قدرت بارداری به دنبال دارند. تحقیقات نشان می دهد، اگر چه خانم های مبتلا به میوم رحم در مقایسه با خانم هایی که به چنین مشکلی دچار نمی باشند، بیشتر در خطر سقط قرار دارند، اما این افزایش ریسک بیشتر به دلیل افزایش سن مادر هست و به میوم رحمی ارتباطی ندارد.
    -به طور کلی اغلب خانم های مبتلا به میوم های رحمی قادر به داشتن بارداری نرمال می باشند، بدون اینکه عوارضی را تجربه کنند. اما خانم هایی که اندازه میوم رحمی (بیش از ۵ تا ۶ سانتی متر) در آن ها بزرگ هست، یا خانم هایی که تعداد میوم رحم در آن ها زیاد هست، ممکن است برخی عوارض بارداری را تجربه کنند.

تشخیص میوم رحم:
متخصص بانوان بر اساس بزرگ شدن رحم و یا داشتن شکل غیر نرمال به احتمال وجود میوم رحم مشکوک می شود. برای تایید تشخیص میوم رحم نیاز به سونوگرافی وجود دارد. در سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی تصویری از رحم ایجاد می شود.

 

درمان میوم رحم

درمان قطعی میوم مشخص نیست. خانم های که علائم میوم را تجربه نمی کنند، نیازی به درمان ندارند. خانم های که علائم شدیدی را تجربه می کنند، با برخی درمان های دارویی و گزینه های جراحی مواجه خواهند شد. بسته به علائم آزار دهنده ای که فرد تجربه می کند، نوع درمان انتخاب می شود. اندازه میوم رحمی و موقعیت آن همچنین تمایل به باردار شدن در آینده نیز در تصمیمات مربوط به درمان میوم رحمی نقش دارد.
درمان دارویی میوم رحمی:
اغلب گزینه هایی که در درمان دارویی میوم رحمی مطرح می شوند بر کاهش مقدار خونریزی متمرکز هستند. خونریزی سنگین در خانم های مبتلا به میوم رحم متداول هست. درمان های اندکی بر کاهش اندازه میوم رحمی متمرکز هست و هدف بیشتر گزینه های دارویی کاهش درد یا اصلاح آنمی هست. این گزینه های درمانی پیش از انجام جراحی در درمان میوم رحمی مورد توجه قرار دارد.
۱- آهن و ویتامین ها: در مورد اغلب خانم های مبتلا به آنمی ترکیبی از مکمل آهن و مولتی ویتامین تجویز می شود که سبب می شود، بدن به طور موثری از آهن استفاده کند.
۲- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی: داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپوفن و ناپروکسن به کاهش کرامپ های قاعدگی در برخی خانم ها کمک می کند. تهیه این داروها نیازی به نسخه پزشک نخواهد داشت.
    -داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی عوارض جانبی کمی دارند و درد را کاهش می دهند. شما می توانید این داروها را تنها در زمان پریود استفاده کنید، اما استفاده از این داروها مقدار خونریزی را کاهش نخواهد داد.
۳- قرص های هورمونی موثر در کنترل بارداری: این روش های هورمونی به فرم قرص، پچ پوستی، حلقه واژینال، شات، دستگاه درون رحمی و ایمپلنت موجود هست. این گزینه های درمانی به کاهش خونریزی، درد و کرامپ ناشی از پریود کمک می کند و می تواند در برطرف کردن آنمی موثر واقع شود.
    ممکن است شروع اثر بخشی استفاده از هورمون ها ۳ ماه به طول انجامد.
۴- داروهای آنتی فیبرینولیتیک: این داروها حاوی هورمون نمی باشند و می توانند به سرعت خونریزی ناشی از قاعدگی را کاهش دهند. این داروها به لخته شدن خون کمک می کنند. داروهای آنتی فیبرینولیتیک در کوچک شدن میوم رحمی یا اصلاح آنمی نقشی ندارد. Tranexamic acid یکی از داروهایی است که در سرتاسر جهان برای کاهش خونریزی های سنگین قاعدگی مورد تایید قرار گرفته است. مزایای استفاده از داروی آنتی فیبرینولیتیک عبارت است از:
    -این داروها ظرف ۲ تا ۳ ماه خونریزی را کاهش می دهند.
    -این داروها تنها در دوران پریود و زمانی که خونریزی سنگینی روی می دهد، مصرف می شوند.
    -این داروها بر قدرت باروری خانم ها تاثیری نمی گذارد.
عوارض جانبی ناشی از این داروها عبارت است از سردرد، کرامپ های ماهیچه ای یا درد. مصرف همزمان داروهای آنتی فیبرینولیتیک با داروهای هورمونی ضد بارداری مجاز نمی باشد، مگر آنکه متخصص بانوان این امر را تایید کرده باشد. مصرف همزمان این داروها احتمال بروز عوارضی مانند لخته های خونی و حمله قلبی را افزایش می دهد.
۵- مدولاتورهای رسپتور پروژسترون: این داروها بر مسیر عملکرد هورمون پروژسترون تاثیر می گذارد و در برخی کشورها به عنوان خط اول درمان میوم رحمی مطرح است.
    -این داروها سبب توقف سریع خونریزی سنگین و کوچک شدن میوم رحمی می شود. این داروها چند ماه استفاده می شود و پس از آن در بازه هایی از دارو استفاده نمی شود تا دیواره رحم در چرخه بین درمان فروریزی کند.
۶- آگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین: این ترکیبات به طور تزریقی هر ماه یا ۳ ماه یک بار استفاده می شوند و به طور موقت سبب کوچک شدن میوم رحمی و توقف خونریزی قاعدگی می شوند. این داروها در اصل سبب توقف عملکرد تخمدان ها می شوند و علائم یائسگی موقت را به دنبال دارند.
    -اگر برای برداشت میوم رحمی قصد انجام جراحی داشته باشید، در آن صورت پیش از جراحی متخصص بانوان استفاده از این داروها را به مدت ۳ تا ۶ ماه در نظر می گیرد، تا به این ترتیب اندازه میوم رحمی کاهش یابد و به این ترتیب برداشت آن نیز ساده تر خواهد بود.
    -استفاده از این داروها در بازه ای بیش از ۶ ماه توصیه نمی شود، زیرا احتمال آسیب به استخوان ها در صورت مصرف طولانی مدت وجود دارد. در طول استفاده از این داروها ممکن است دوز اندکی از استروژن و پروژسترون نیز برای محافظت از استخوان ها مورد نیاز باشد.
    -این داروها تاثیرات فوری ندارند و در ابتدای درمان سبب افزایش مقدار هورمون های تخمدانی می شوند. به همین دلیل در هفته های اول شروع درمان با آگونیست های هورمون آزادکننده گنادوتروپین ممکن است علائم تشدید شود و این امر در خانم های مبتلا به خونریزی های سنگین و آنمی شدید می تواند مشکل ساز باشد.