پورتال یک:آزمایشگاهی که قوانین و ضوابط را اجرا و تابعیت می کند، نظام مدیریت کیفیت را مستقر کرده و از آن نگهداری و مراقبت می کند، یک آزمایشگاه مورد اطمینان استدر این گفتگو سؤالات مرسوم بیماران و مراجعین به آزمایشگاه های پزشکی مطرح شده است که به نظر برسد تاکنون از کسی نپرسیده باشند و یا اگر پرسیده اند پاسخش را به طور دقیق دریافت نکرده اند.
به گزارش پورتال یک ، بنابراین بهداشت نیوز گفتگویی با دکتر سیامک سمیعی، مدیر کل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام داده و این بار با نگاهی موشکافانه تر، حوزه ی وظایف آزمایشگاه ها را مورد بررسی قرار دادند.
چرخه ی حیاتی یک آزمایشگاه در این سه مرحله!
وی در مقدمه آزمایشگاه را محل تولید داده ها و اطلاعات سلامت در مورد افراد و جمعیت دانست و گفت: آزمایشگاه ها این کار را از طریق انجام آزمایش در بخش های تخصصی مختلف یا حتی انجام آزمایش و پرسش از بیمار انجام می دهد. البته گاهی تولید اطلاعات مورد نیاز مستلزم انجام محاسبات و تجزیه و تحلیل های پیچیده نرم افزاری نیز هست.
دکتر سمیعی با بیان اینکه چرخه ی حیاتی یک آزمایش را می توان به سه مرحله عملیاتی تقسیم کرد، اظهار داشت: مرحله قبل از انجام آزمایش “، “مرحله بعد حین انجام آزمایش” و “مرحله بعد از انجام آزمایش”. نتایج هر سه مرحله بر دیگری تأثیرمی گذارد. آزمایشگاه برای انجام صحیح وظایفش در مراحل مذکور باید اصول و استانداردهای معینی را رعایت کند.
او ادامه داد: اما اینکه آیا واقعا این دقت را همه ی آن ها دارند مورد سؤال است و مسئول یا مسئولین فنی و قانونی آزمایشگاه و کارکنان مدیریتی آن در آزمایشگاه و سیستم نظارت بر آزمایشگاه های پزشکی در دانشگاه های علوم پزشکی بدنبال پاسخش هستند.
آزمایشگاه ایده آل چگونه عمل می کند؟
سمیعی در اینباره گفت: به عبارتی همه ی آزمایشگاه های پزشکی مدعی هستند که مطابق ضوابط و استانداردهای وزارت بهداشت به وظایفشان عمل می کنند اما بدون نظارت نمی توان مطمئن بود که همه ی آزمایشگاه ها عملکرد و ویژگی های یک آزمایشگاه ایده آل را دارند یا نه.
مدیر کل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت در خصوص ویژگی های یک آزمایشگاه مورد اطمینان و دقیق هم گفت: اگر بخواهیم فقط با یک جمله آزمایشگاه ایده آل را توصیف کنیم باید بگوییم آزمایشگاهی که قوانین و ضوابط را اجرا و تابعیت می کند، نظام مدیریت کیفیت را مستقر کرده و از آن نگهداری و مراقبت می کند، یک آزمایشگاه مورد اطمینان است.
او در این رابطه اضافه کرد: در چنین آزمایشگاهی همه ی اقدامات لازم برای پیشگیری از وقوع خطا انجام می شود، قابلیت کشف خطا و رخدادهای نامطلوب در آن وجود دارد و خطاها صلاح می شوند. چنین آزمایشگاهی از طریق یک سری مراقبت ها و اقدامات کلیدی و نظام مند در درجه اول، مانع آسیب دیدن و ضرر و زیان افراد و جامعه و همچنین سایر ذینفعان خود می شود.
همچنین دکتر سیامک سمیعی به بهداشت نیوز گفت: ضمناً خدمات یک آزمایشگاه مورد اطمینان از کیفیت و اعتبار لازم برخوردار است، بطوریکه پزشک و بیمار می توانند به استناد و اعتبار داده ها و اطلاعاتی که این آزمایشگاه تولید می کند، تصمیم گیری و اقدام نمایند.
مسئولین آزمایشگاه به این دلایل سؤالاتی از بیماران می پرسند
وی ضمن اشاره به اینکه همه ی تمهیدات آزمایشگاه برای تضمین کیفیت و یا اقدامات پیشگیرانه در معرض دید مراجعین نیست، خاطرنشان کرد: اما آزمایشگاه ملزم است مجموعه اقداماتی برای هر یک از مراحل سه گانه که به آن ها اشاره شد انجام دهند تا اطلاعات با کیفیت، معتبر و بهنگام، که همان محصول آزمایشگاه است، در دسترس پزشک و بیمار قرار دهند.
سمیعی تأکید کرد: بسیاری از اقدامات کارکنان آزمایشگاه و هزینه هایی که برای کیفیت و حفظ آن صورت می گیرد از دید پنهان است اما برخی از این اقدامات از همان بدو ورود به آزمایشگاه مشهود است.
در ادامه مدیر کل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت گفت: هنگام پذیرش نسخه تجویز آزمایش، برحسب آزمایش های درخواستی سؤالاتی در خصوص مشخصات و وضعیت سلامت بیمار پرسیده می شود.
وی در اینباره توضیح داد: سؤال در مورد هویت بیمار به علت مسئولیت آزمایشگاه در شناسایی درست اوست و یا مثلا پرسش در مورد سابقه بیماری خاص، برای آماده شدن برای پیشگیری از خطا در مراحل سه گانه چرخه آزمایش و انجام اقدام متناسب، خصوصا در تجزیه و تحلیل نهایی و گزارش نتایج آزمایش هاست.
ارائه ی فرم های مخصوص در آزمایشگاه های ایده آل
دکتر سیامک سمیعی گفت: آزمایشگاه های ایده آل ممکن است پرسش هایی را با ارائه ی فرم های مخصوص برای برخی از آزمایش ها مطرح می کنند. مراجعین نیز با تکمیل این فرم ها در واقع در پیشگیری از بروز خطا مشارکت می کنند و اگر جواب آزمایش طبیعی نبود به مسئول فنی آزمایشگاه این فرصت را می دهند که وضعیت بیمار را با پاسخ ها و سوابق اعلام شده در فرم ها تطبیق دهد.
همچنین این مسئول وزارت بهداشت به نکته مهمی در این باره اشاره کرد: گاهی اعتبار نتایج و قابل استناد بودن آن ها برای مداخلاتی که بر اساس گزارش آزمایشگاه انجام می شود، به پاسخ پرسش هایی مربوط می شود که از بیمار پرسیده می شود.
او به بهداشت نیوز گفت: اگر چه در مورد ارائه خدمات آزمایشگاه پزشکی هم مثل هر مورد دیگر ملاک میزان رضایت گیرندگان خدمت و سایر ذینفعان است اما ویژگی های عملکردی یک آزمایشگاه ایده ال، در ارتباط با مراحل تخصصی و پیچیده کار آزمایشگاهی، چیزی نیست که پزشک و بیمار به راحتی بتوانند از آن مطلع شوند و یا در موردش قضاوت کنند.
خبر خوب؛ دادن کارنامه سالانه به آزمایشگاه ها با هدف کیفیت عملکرد!
سمیعی از وظایف سیستم نظارت بر آزمایشگاه ها هم حرف زد: سیستم نظارتی علاوه بر ارزیابی رعایت ضوابط و استانداردهای پایه، می تواند آزمایشگاه ها را از نظر امتیازی که کسب کرده اند فهرست کند. خوشبختانه چنین تدابیری در اصلاح نظام نظارت بر آزمایشگاه های پزشکی پیش بینی شده است.
مدیر کل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت خبر خوبی هم در رابطه با ارتقاء کیفیت آزمایشگاه های کشور بیان کرد: از این پس می توانید انتظار داشته باشید که امتیاز کارنامه سالانه هر آزمایشگاه که مجاز به فعالیت تشخیص داده شده است، در کنار پروانه مسئول یا مسئولین فنی قانونی آن در معرض دید مراجعین قرار گیرد.
او این رتبه بندی در ارتقاء کیفیت آزمایشگاه ها بسیار موثر دانست و گفت: بطوریکه آزمایشگاه های که در رتبه پایین تر قرار می گیرند، تلاش خواهند کرد که خود را از طریق بهبود مستمر به مراتب بالاتر برسانند.
اگر به جواب آزمایشمان شک کردیم چه کنیم؟
دکتر سمیعی در پاسخ به این سؤال خبرنگار بهداشت نیوز که اگر فردی در جواب نتایج آزمایش خود تردید کرد، چه اقدامی باید انجام دهد هم گفت: مسئولین آزمایشگاه و پزشک معالجش بهترین مراجعی هستند که می توانند پاسخگو باشند. این افراد موظفند شرایطی را فراهم کنند که فرد و جامعه از انجام یک خدمت آزمایشگاهی، و از آن مهمتر، اقدامات و مداخلاتی که بر مبنای نتایج آن خدمت انجام می شود، متحمل هزینه بیشتر نشوند.
وی ادامه داد: مسئولین آزمایشگاه بویژه مسئول فنی و قانونی آن موظف به رسیدگی و پاسخگویی به ابهامات است. بطور طبیعی دامنه ی مسئولیت و اختیارات کارکنان آزمایشگاه همان مراحلی است که در آزمایشگاه انجام می شود اما با در دسترس بودن سوابق بیمار ممکن است بعضی از ابهامات و تردیدهای بوجود آمده توجیه شود.
بیمار حق دارد ابهام خود نسبت به جواب آزمایشات را مطرح کند!
او در اینباره اظهار کرد: آزمایشگاه گاهی ممکن است بسته به مورد، برای رفع یک تردید، به تکرار آزمایش و یا حتی انجام آزمایش های تکمیلی هم اقدام نماید.
مدیر کل آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت در آخر به بهداشت نیوز گفت: در هر صورت بیمار حق دارد ابهام و تردید خود را با پزشک معالج یا در خواست کننده آزمایش هم مطرح نماید تا از طریق پیگیری و مداخله او، ابهاماتش مرتفع شده و از بروز خطای پزشکی و یا آسیب ناشی از اقداماتی که بر اساس نتایج آزمایشگاهی نادرست و غیر دقیق ایجاد می شود، پیشگیری شود.
این گفتگو ادامه دارد….
بدون دیدگاه