آموزش مراقبت فردی سالمند

مجموعه: دوران سالمندی

مراقبت‌های فردی سالمند

با بالا رفتن سن و وارد شدن به دوره سالمندی موجب تغییرات زیستی در بدن انسان می‌شود که کارایی .و عملکرد انسان را محدود می‌سازد. این تغییرات در افراد مختلف بسیار متفاوت و متغیر است. دوران سالمندی برای کاهش روند پایین آمدن توانایی‌ها و کیفیت سطح زندگی نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارد که در ادامه به آن پرداخته‌ایم. با همراه باشید.

تغییرات زیستی سالمندان

تغییرات شناختی با بالا رفتن سن ممکن است شامل کند شدن عملکرد ذهنی، کاهش حافظه کوتاه مدت، تفکر انتزاعی و تمرکز و همچنین زمان واکنش کند باشد. این تغییرات اغلب در اثر نگرانی های بهداشتی و سلامتی تشدید می‌شوند. سالمندی تنها بر گذر عمر دلالت ندارد. بلکه بیش‌تر بر بروز جریان‌های زیستی و بیولوژیکی دلالت دارد که در طول عمر رخ می‌دهد.

این عامل باعث شده تا تعریفی کامل و جامع از سالمندی وجود نداشته باشد. سالمندی را نباید در حکم بیماری دانست. بلکه باید آن را به عنوان یک فرآیند طبیعی مورد بررسی قرار داد. نه تنها انسان بلکه هر موجود زنده دیگر روی کره زمین با گذشت زمان دچار اختلال در عملکرد فیزیولوژیک بدن می‌شود عوامل سالخوردگی در انسان ناشناخته است. با این حال به نظر می‌رسد که سالخوردگی نتیجه هر دو عالم داخلی و خارجی می‌باشد.

به طور کلی سالمندی را می‌توان ناشی از اثرات سوء کهولت، افت قابلیت‌های جسمانی و ظرفیت کاری باشد. نیاز به توضیح است که منظور از افت ظرفیت کاری، کاهش بسیاری از عملکردهای بدن همانند کاهش اکسیژن مصرفی، قدرت عضلانی، انعطاف، تعادل، سرعت انتقال عصبی، میزان سوخت و ساز پایه، برون ده استراحتی قلب، ظرفیت حیاتی، تهویه روی و بسیاری از عملکردهای بدن است.

مراقبت فردی و حفظ سلامت در دوران سالمندی

راهکارهایی برای بهبود زندگی سالمندان

– کارهای عادی روزانه: برای خواب و بیداری، نوش جان کردن، ورزش و سرگرمی خود برنامه زمانی معین داشته باشید. این برنامه حتی در روزهای تعطیل آخر هفته نیز باید انجام شود زیرا به هم نوش جان کردن برنامه ریزی در آخرهفته سبب خواهد شد تطبیق دوباره آن مشکل شود.

– فعالیت بدنی: قدم زدن در صورتی که منعی نداشته باشد (مثل بیماری قلبی) بهترین ورزش محسوب می شود. هرفرد باید ۳۰ دقیقه صبح و ۳۰ دقیقه شب قدم بزند. ورزش­‌های سنگین را باید با مشورت پزشک انجام داد. از خستگی و کوفتگی به دنبال فعالیت بدنی اجتناب کنید. ورزش بدنی موجب می گردد کالری اضافی از دست برود و جریان خون استخوان­ها را افزایش داده و ذخیره کلسیم را تشدید کند. قدم زدن فعالیت عضلانی را بهبود بخشیده و به اجابت مزاج منظم کمک می کند.

– خواب: با افزایش سن نیاز به خواب کاسته می شود. در صورتی که خواب نسبت به جوانی کمتر شود یا به هم بخورد جای نگرانی نیست زیرا این پدیده طبیعی است. این حالت را نباید با استفاده از قرص­های خواب آور به هم زد. برای نظم زیستی بدن، خوابیدن و بیدار شدن در زمان معین ضروری است. ساعات متغیر خواب و چرت­های مکرر در روز شایع­ترین علل بی‌خوابی سالمندان در شب به شمار می‌رود.

– بهداشت فردی: رعایت بهداشت فردی درسن پیری بسیار مهم است. دهان باید تمیز نگه داشته شود به خصوص در صورتی که از دندان مصنوعی استفاده شود. بهداشت بد دندان‌ها موجب انواع عفونت‌ها می‌گردد. حمام روزانه موجب تمیزی پوست می شود اما از صابون نباید زیاد استفاده شود زیرا موجب خشکی پوست می شود. عدم رعایت بهداشت پوست سبب بروز تاول، زخم و خارش می شود.

– اجابت مزاج: اجابت مزاج باید منظم باشد. مهم‌ترین لازمه برای این منظور استفاده از رژیم‌های غذایی با مانده بالا (تفاله)، ورزش و عادت رفتن به توالت در زمان معین هست. افراد مسن‌تر معمولا یبوست دارند و این غالبا به علت رژیم ناکافی و فعالیت کم است. اسهال و یبوست متناوب و نیز وجود خون در مدفوع مسئله ای جدی است که باید مورد توجه پزشک قرار گیرد. استفاده طولانی مدت از ملین می تواند خطرناک باشد و باید از آن اجتناب کرد.

– فعالیت‌های اجتماعی: فعال بودن در اجتماع بهترین راه حفظ سلامت روانی است و می تواند از بروز افسردگی که شایع‌ترین رخداد زمان پیری است جلوگیری کند. برقراری دوستی با سایر سالمندان و زمان گذرانی با آنها درست ترین گام برای ارضای روانی است. آنها می توانند با کارهای اجتماعی و انسان دوستانه که سازنده و رضایت بخش است سرگرم شوند.

– روش‌های پیشگیرانه: روش‌های ساده پیشگیری باید اعمال شوند مانند کنترل منظم فشار خون و وزن بدن، استفاده از آب آشامیدنی سالم، رژیم کافی و مشاوره با پزشک و بهورز در صورت بروز بیماری.

– دارو: استفاده زیاد از دارو می تواند خطرناک باشد. استفاده از دارو فقط باید با تجویز پزشک صورت گیرد و بهتر است نوش جان کردن دارو با نظارت یک فرد بالغ دیگر انجام شود. به علت دید ضعیف و فراموشی مزمن، استفاده نادرست از نظر مقدار و نوع دارو زیاد اتفاق می افتد.

– رژیم غذایی مناسب: نیازهای تغذیه‌ای سالمندان به ویژه افراد پیر بسیار متفاوت است. آنها به مقدار کمتری غذا نیازمندند تا بتوانند آن را هضم و جذب نمایند. همچنین باید از مایعات فراوان استفاده کنند. سالمندان باید از مصرف شکر و شیرینی زیاد، گوشت قرمز، تخم مرغ، کره و چربی‌های حیوانی پرهیز کنند.

چای و قهوه غلیظ ننوشند و آن را با مقدار متوسط شکر مصرف نمایند. استفاده از آنها نیز بایستی پس از ساعت ۶ بعدازظهر محدود باشد و پس از صرف شام و شب‌ها نباید استفاده شود زیرا موجب بیداری فرد خواهد شد. از مصرف غذاهای سرخ شده و پر ادویه باید پرهیز شود.

تذکرات

• طول عمر موجب کاهش تراکم استخوان‌ها شده و آن‌ها را شکننده می‌کند، به این وضعیت استئوپورز می‌گویند این مسئله در بانوان پس از یائسگی شایع‌تر است. به همین دلیل افراد مسن ممکن است با کوچکترین ضربه دچار شکستگی شوند، به علاوه شکستگی استخوان در آنها به آسانی جوش نمی خورد.

• در سنین بالا عضلات به تدریج لاغر می شوند، عضلاتی که درگیر حرکات سریع می باشند بیشتر گرفتار می شوند. آب بدن در سنین بالا به شدت کاسته می شود. متعادل نمودن آب بسیار ضروری است. افراد مسن کمتر تشنه می شوند، کمتر آب می آشامند و آب بدن خود را از دست می دهند. آنها باید آب فراوان بنوشند.

• سالمندان مستعد برخورد با حوادث می‌باشند، دو سوم حوادث پیری در خانه اتفاق می افتد. زمین نوش جان کردن ساده برروی کف زمین یا پله ها موجب شکستگی ران یا لگن می شود که شایع‌ترین علت زمین‌گیر شدن پیران را تشکیل می دهد.

گردآوری: بخش زناشویی