پرسمان مهدوي؛
چرا غيبت صغري امتداد نداشت؟
برنامه و روش كار امام(ع) را خداوند متعال تعيين نموده هست و امام(ع) بايد همان برنامه را پياده و اجرا نمايد.

به گزارش سرويس ديني جام نيوز، در مشاهده اول چنين به نظر مي رسد كه اگر برنامه غيبت صغرا ادامه پيدا مي كرد و امام زمان (عج) با توجّه به غيبت آن حضرت در تمام دوران غيبت نائب خاصي داشت كه رتق و فتق كننده امور و راهنماي عموم باشد و به عبارت ديگر شرايط غيبت صغرا امتداد پيدا مي كرد، به نفع مردم بود.   امّا امري كه مهم و قابل تذكر هست اين كه برنامه و روش كار امام(ع) را خداوند متعال تعيين نموده هست و امام(ع) بايد همان برنامه را پياده و اجرا نمايد و پس از آن كه اصل امامت را پذيرفتيم و ثابت گشت، نسبت به برنامه كار امام(ع)، پرسش از علت به عنوان ايراد و اشكال، نادرست و بي مورد هست و حتّي خود امام(ع) نيز جز تسليم و تمكين و اجراي برنامه، وظيفه و تكليفي ندارد.   چنانچه بخواهيم اين پرسش را موشكافانه بررسي كنيم آن را به دو پرسش دقيق ديگر تبديل مي كنيم كه با پاسخ به آن دو پرسش اين پاسخ هم تكميل مي گردد.   پرسش نخست چرا براي امام ( عليه السّلام ) دوگونه غيبت معين شده و از همان اول غيبت كبري آغاز نشد؟   پرسش دوّم پس از آن كه غيبت صغرا پيش آمد و نائبان خاص تعيين شدند چرا دوران غيبت صغرا پايان يافت؟   پاسخ پرسش نخست غيبت صغرا مقدمه و زمينه سازي براي غيبت كبري بود. چون در ابتداي غيبت بود و اذهان عموم مردم، آشنايي با غيبت نداشتند، اگر چه در آن دوران و چند سال قبل حضرت امامعلي النقي ( عليه السّلام ) و حضرت امام حسن عسكري ( عليه السّلام ) في الجمله براي آماده كردن اذهان مردم از نظرها غيبت مي كردند. با اين وجود غيبت كامل اگر دفعتاً و يكباره صورت مي گرفت، موجب سر سختي و دشواري بلكه انكار و سبب انحراف افكار جامعه مي گرديد و قبول قطع ارتباط با امام(ع) چنانچه در غيبت كبرا واقع شد، براي اكثر مردم دشوار و ناراحت كننده بود.(۱)   چرا كه غائب شدن امام و رهبر جامعه، آن هم زماني طولاني، امري بسيار غريب و نامأنوس بوده و باور كردن آن براي مردم سخت هست، از اين جهت پيامبر اكرم (ص) و ائمه اطهار (ع) تصميم گرفتند كه كم كم مردم را با اين موضوع و پديده آشنا سازند و افكار را براي پذيرش آن آماده نمايند.   از اين رو گاه و بي گاه از غيبتش خبر داده و گرفتاري هاي مردم آن زمان، انكار و سرزنش منكرين و ثواب صبر و انتظار فرج را گوشزد مي نمودند.   همانند اين گفته امام علي النقي (ع) كه مي فرمود: «ان القائم منا هو المهدي الذي يجب ان ينتظر في غيبته و يطاع في ظهوره و هو الثالث من ولدي… الي آخر الحديث»(۲) همانا قيام كننده از ما اهل بيت، همان مهدي هست كه واجب هست منتظر او باشيد در زمان غيبت او و اطاعت مي شود در زمان ظهورش و او سومين فرزند از فرزندان من هست.» يا اين گفته از اميرالمؤمنين ( عليه السّلام ) كه مي فرمود: «افضل العبادة الصبر و انتظار الفرج»(۳) «بالاترين و با فضيلت ترين عبادت ها (در زمان غيبت) صبر و انتظار فرج هست.»   آماده سازي با عمل گاهي هم ائمه (سلام الله عليهم اجمعين) با رفتارشان عملاً شرايط غيبت را فراهم مي كردند.   مسعودي مي نويسد: امام هادي ( عليه السّلام ) با مردم كم معاشرت مي كرد. جز با خواص اصحاب، با كسي تماس نمي گرفت. وقتي امام حسن عسكري ( عليه السّلام ) برجايش نشست در اكثر اوقات از پشت پرده با مردم صحبت مي كرد تا شيعيان براي پذيرش غيبت امام دوازدهم مهيا و آماده شوند.(۴)   اگر پس از شهادت امام حسن عسكري ( عليه السّلام ) غيبت صغرا صورت نمي گرفت و غيبت كامل صورت مي گرفت، شايد وجود مقدس امام زمان (ع) مورد غفلت واقع مي شد و كم كم فراموش مي گشت، از اين جهت ابتدا غيبت صغرا شروع شد تا شيعيان در آن ايام بتوانند با امام خود به وسيله نواب خاص اش تماس گرفته، علائم و كراماتي تماشا نمايند تا ايمانشان كامل گردد.(۵)  
از اين رو به مدت ۶۹ سال يعني از سال ۲۶۰هجري قمري تا سال ۳۲۹هجري قمري (سال درگذشت آخرين نائب خاص امام زمان (ع)) غيبت صغرا شكل گرفت و در اين غيبت مردم به واسطه نواب خاص مي توانستند مشكلات و مسائل خويش را به عرض امام(ع) برسانند و توسط آنان پاسخ دريافت دارند و حتّي گاه به ديدار امام(ع) نائل شوند . از اين رو مي توان گفت در اين مدت امام ( عليه السّلام ) هم غائب بود هم غائب نبود.(۶)     پاسخ پرسش دوم امّا علّت اين مسئله كه چرا غيبت صغرا امتداد نيافت اين بود كه برنامه اصلي كار آن حضرت غيبت صغرا نبود بلكه غيبت صغرا مقدمه اي بود براي هدف اصلي كه غيبت كبرا اسم داشت و اين غيبت صغرا تنها براي يك زمينه سازي بود وقتي كه بنا شد نائب خاص داراي حكم نافذ و صاحب قدرت ظاهري نباشد و نتواند رسماً در كارها مداخله كند بلكه قدرت هاي ظاهري به واسطه تمركز توجهات در او با او معارضه و مزاحمت داشته باشند، شيادان و جاه طلبان هم ادعاي نيابت خاصه مي نمايند و اسباب تفرقه و گمراهي را فراهم مي سازند. چنانچه در همان مدت كوتاه غيبت صغرا ديده شد چه دعاوي باطلي آغاز گرديد و اين خود يك مفسده اي هست كه دفعش از حفظ مصلحت تعيين نائب خاص اهميتش اگر بيشتر نباشد كمتر نيست.   بنابراين ادامه روش نيابت خاصه با صرف نظر از مصالحي كه فقط در همان آغاز كار و ابتداي امر داشته با اين كه نواب، مبسوط اليد و نافذ الحكم نباشند و تحت سيطره زمامداران زمان مأمور به تقيّه باشند از نظر عقل مصلحت ملزمه اي ندارد بلكه از آن مفاسدي ظاهر مي گردد.(۷)       پی نوشتها: ۱٫ لطف الله صافي گلپايگاني، امامت و مهدويت، قم، دفتر انتشارات اسلامي ، ص۳۶۳ .
۲٫ محمد تقي موسوي اصفهاني، وظيفة الانام في زمن غيبته الامام(ع)، قم، منشورات مدرسه الامام المهدي (عج)، ص۴٫
۳٫ همان.
۴٫ مسعودي، اثبات الوصية، ص ۲۰۶وابراهيم اميني، ، دادگستر جهان، قم، دارالفکر، ص۲۲۵ـ۲۲۶٫
۵٫ ابراهیم اميني، همان ، ص ۲۲۶٫
۶٫ مهدي پيشوايي، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ص۶۷۳ـ۶۷۴٫
۷٫ لطف الله صافي گلپايگاني، همان، ص۳۶۴٫

۱۷/۰۷/۱۳۹۴ – ۱۵:۰۸

این صفحه را در گوگل سرشناس کنید



[ارسال شده از: جام نیوز]

[تعداد بازديد از اين نوشته: ۱]